جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
درسهایی از علوم قرآن
نویسنده:
محمدعلی گرامی
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ق‍م‌: اح‍س‍ن‌ ال‍ح‍دی‍ث‌,
چکیده :
«درسهایى از علوم قرآن» مجموعه درسهایى است از آیت الله محمدعلى گرامى که ویراستاری شده و به صورت کتاب حاضر درآمده است. موضوع کتاب علوم قرآن است. نویسنده در این اثر به بیان امور ذیل پرداخته است: مراد از علوم قرآن، تاریخچه‌ اى از ترجمه‌ هاى قرآن و نامناسب بودن برخى از این ترجمه‌ ها، حکمت نزول قرآن به زبان عربى، نظم آیات و سوره‌ هاى قرآن و ردّ ادعاى کسانى چون آیت اللّه محمدهادى معرفت که نظم فعلى قرآن را از جانب خداوند نمى‌ دانند و معتقدند این نظم توسط تدوین کنندگان قرآن پس از رحلت پیامبر اکرم صلى اللّه علیه و آله و سلم صورت پذیرفته است، برهان عقلى بر جمع‌ آورى قرآن توسط پیامبر (ص)، بیان روایاتى که بر جمع‌ آورى قرآن در زمان خود پیامبر دلالت دارند، نحوه جمع‌ آورى قرآن توسط على علیه السلام، دیدگاه هاى مختلف دربارۀ آیه ولایت، کیفیت نزول قرآن، نظریات مختلف دربارۀ حروف مقطعه قرآن، معناى وحى و حقیقت آن، علم تعبیر خواب، زبان قرآن، نحوه تفسیر و برداشت از قرآن و بیان نمونه‌ هایى از اختلاف برداشت از قرآن، مسائل مهم در روش تفسیرى، شرایط متخصص تفسیر، معناى محکم و متشابه در قرآن و حکمت وجود این گونه آیات در قرآن، وجود متشابهات در روایات معصومین علیهم السلام، معناى تأویل و بیان دیدگاه خاص نویسنده در این مورد، معناى نسخ و صور مختلف آن، اقسام نسخ، اختلاف قرائات و بررسى روایاتى که در این زمینه وارد شده است، احرف سبعة، قراء سبعه و...
تأویل هنجارمحور در حکمت متعالیه
نویسنده:
محمدرضا ارشادی نیا
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه پیام نور,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
تأویل در حوزه معرفت شناسی دینی، کلامی، فلسفی و عرفانی از واژه های پرکاربرد و پرتأثیر است. حکمای متعالی و عرفای محقق قلمرو تأویل را به حوزه هستی شناسی نیز مرتبط دانسته و سرچشمة تأویل در حوزة الفاظ و مفاهیم را در این مبدأ مستقر دیده اند. بیان ربط این دو حوزه از اهداف مهم حکمای متعالی در تفسیر متون دینی است که پیشاپیش سبب زدودن شبهات نیز می شود. برجسته سازی مقصود و همگرایی این دانایان در منظور از تأویل شایسته و بیان زیرنهاد آن، همسان بودن کتاب تدوین و کتاب تکوین در نیاز به کاربرد تأویل برای راهیابی به حقیقت موجودات و تأثیر منحصربه فرد نگاه یگانه انگار به هستی و فراسو قراردادن آموزه های دینی، همانند ظاهر و باطن، از اهم مقاصدی است که در این نوشتار برای شفاف سازی فرایند تأویل دنبال می شود. همچنین، بی اساس بودن ادعای ظاهرگرایان در نفی مطلق تأویل و اتهام تأویل گرایی گزافه محور علیه رقیبان خود رهاورد ارزشمند این تبیین است. تاریخ ممتد ظاهرگرایی گواه حملات پرتعصب و مجادلات اشباع از تصلب در برابر اعمال قواعد عقلی و شهودی در فهم مقاصد ژرف ظواهر متون دینی است. دامنه شبهه های ظاهرگرایان از منع مطلق تأویل تا تحریف مفهوم و مصداق آن گسترده است، اما ساختار ادبیات متون دینی آن ها را به گذر از ظاهر و اراده معنای غیرلغوی و دستور زبانی و کاربرد تأویل ناگزیر کرده است. بیش از همه، حکمت متعالیه آماج اتهامات بی اساس این گروه است و ایجاب می کند با نگاهی همه جانبه در قلمرو لفظ و معنا، و در ساحت کتاب تدوین و تکوین، سیر کاربرد تأویل در سنت و سیره حکمت متعالیه در مواجهه با متون دینی بررسی شود. در این پردازش طرح بدیع حکمت متعالیه یعنی جمع بین بقای الفاظ بر معنای ظاهری و گذر به باطن معنا، در مواجهه با متون دینی محسوس، و کارامدی این روش برای دست یابی به ژرفای آموزه های خردپرور دینی ملموس است.
صفحات :
از صفحه 7 تا 22
نیاز به تفسیر، ذاتی یا عرضی؟
نویسنده:
محمد کاظم شاکر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
هیچ کتابی به اندازه کتب مقدس و آسمانی مورد شرح و تفسیر واقع نشده است. در این میان قرآن کریم دارای جایگاهی بی بدلیل است. اطلاعات کتاب شناسی نگارش بیش از سه هزار تفسیر را در طول تاریخ اسلام گزارش می کند. تنوع و اختلاف تفاسیر به خصوص در دوره های مختلف زمانی حکایت از نیاز مستمر به تفسیر این کتب آسمانی دارد. با توجه به آن که قرآن کریم خود را مبین و بیان معرفی کرده است این پرسش مطرح می شود که با این وصف چه چیزهایی نیاز به تفسیر قرآنی کریم را دامن می زند؟ برخلاف برخی از اندیشمندان که نیاز به تفسیر قرآن را صرفا نیازی عرضی خوانده اند، قرآن هم از نظر ذاتی و هم از نظر عرضی نیازمند تفسیر است. نیاز ذاتی به تفسیر برخاسته از ویژگی های خود قرآن از حیث عدم تفصیل و تبیین جزئیات، احکام وجود آیات مشابه ، دو وجوه بودن برخی از الفاظ از نظرم عنا و ذوبطون بودن آیات است. بیان بودن قرآن با هیچ یک از ویژگیهای قرآن که نیاز به تفسیر را دامن می زند منافاتی ندارد.
صفحات :
از صفحه 171 تا 180
نقش تعقل فلسفی در تعمیق فهم قرآن کریم
نویسنده:
محمدمهدی گرجیان، روح الله آدینه
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه باقرالعلوم,
چکیده :
به طور کلی، تمام علوم انسانی متأثر از انگاره‌های فلسفی است و علم تفسیر متون دینی از این امر جدا نیست. به نظر می‌رسد مفسرانی که در فلسفه صاحب تفکر و اندیشه‌اند در مبانی و روش تفسیر و فهم آیات قرآن به قواعد و ملزومات روش تفلسف خود پایبند باشند. دغدغه و مسئله پژوهشِ حاضر فهم و شناخت امکانات منحصر به فردی است که روش تعقل فلسفی در تفسیر و فهم عمیق آیات قرآن کریم در اختیار مفسر قرار می‌دهد. برای تبیین و توضیح این مسئله، با ابتنا بر نظریات موجود، ابتدا از مفاهیمی همچون تفسیر و تأویل و عقل بحث می‌شود و سپس، با تبیین دقیق تفسیر عقلی و تفاوت آن با تفسیر به رأی، ادله موافقان و مخالفان تفسیر عقلی بیان می‌گردد و با تمسک به نظریات مختلفی که در باب رویکرد تعقل فلسفی به تفسیر وجود دارد، مهم‌ترین امکانات تفسیری این روش در فهم آموزه‌های وحیانی بازشناسی می‌شود. از این رهگذر، نگاهی اجمالی به کاربست روش مذکور در تفسیر المیزان، اثر شهیر فیلسوف و مفسر قرآن کریم علامه طباطبایی، خواهد شد.
صفحات :
از صفحه 111 تا 138
تسنیم، سَنام معرفت قرآن
نویسنده:
علی اسلامی
نوع منبع :
مقاله , مدخل آثار(دانشنامه آثار) , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
تفسیر گرانسنگ تسنیم، محصول تحقیق، تنظیم و تدوین درس تفسر قرآن کریم حضرت آیت الله جوادی آملی ـ دام ظله ـ در حوزه علمیه قم است. تا زمان تألیف این نوشتار 16 جلد از آن منتشر شده است و تا پایان قرآن به حدود 80 جلد خواهد رسید. تسنیم تا کنون چندین بار در درون و بیرون کشور حایز رتبه برتر شده است؛ از جمله در سال 1385(هـ .ش) به عنوان «تحقیق برتر در عرصه مطالعات اسلامی و قرآنی» از سوی «آیسیسکو» برگزیده شد. نام تسنیم برگرفته از آیه 27 سوره «مطفّفین»، و تسنیم نام چشمه ای بهشتی است که شراب طهور مقرّبان الهی از آن می جوشد. آن مفسر حکیم، تفسیر خود را از آن رو تسنیم نامیدند که وحی قرآنی، این سلطان علوم، چشمه سار پرجوششی است که از زلال ناب آن حکمت و همه دانش ها بهره مندند و اعتبار و ارزش خود را باز می یابند. از بزرگ ترین شاخصه های ساختاری و محتوایی تسنیم روشمند بودن آن است. در این تفسیر، ذوق و سلیقه شخصی، استحسانات عقلی و عرفی و پیش فرض های علوم گوناگون بر قرآن تحمیل نشده و دخالتی در تفسیر آیات ندارند. در نوشتار حاضر امور زیر بررسی شده اند: 1. ویژگی های ساختاری و محتوایی تسنیم 2. مقایسه تسنیم با المیزان و بیان وجوه اشتراک آن دو و امتیازها و نوآوری های تسنیم 3. اخلاق علمی مفسر تسنیم 4. تسنیم و مفسر آن از نگاه دیگران 5. منابع و مآخذ . تسنیم نوشته پیش رو ثمره بررسی های روش شناسانه مؤلف درباره تفسیر تسنیم است که برخی از مباحث آن از نصوص روش شناسانه بنانی و بیانی استاد مفسر و برخی از تأمل در این اثر نورانی استفاده شده است.
صفحات :
از صفحه 105 تا 128
سه نظریه دربارۀ زبان دین و شش مفسر قرآن
نویسنده:
میر سعید موسوی کریمی، حمیده طهرانی حائری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پرديس فارابی دانشگاه تهران ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
هدف این مقاله بررسی و ارزیابی دیدگاه تفسیری شش مفسر مشهور، با پیش زمینه های فکری مختلف، امین الاسلام طبرسی، جاراللّه زَمَخْشَری، فخر رازی، ابوالقاسم قشیری، رشیدالدین میبدی و علامه طباطبایی است تا دریابیم از دیدگاه آنان، در تفسیر آیات متشابه قرآن، وزن هر کدام از سه نظریۀ مطرح دربارۀ چیستی زبان دین، یعنی اشتراک معنوی، اشتراک لفظی، و تمثیلی، چیست. برای رسیدن به این هدف، ابتدا، این سه نظریه را بررسی و به اختصار نقد خواهیم کرد. سپس آرای شش مفسر مشهور در تفسیر چند آیه از آیات متشابه کلام الله مجید بررسی خواهد شد. در پایان نشان می دهیم همۀ این مفسران کمترین استقبال را از نظریه اشتراک لفظی کرده اند و اصل را بر اشتراک معنوی واژه ها و عبارت ها گذاشته اند. در مقام بعد و بسیار نزدیک به نظریۀ اشتراک معنوی، نظریۀ تمثیلی قرار گرفته است. به علاوه، تمایل به نظریۀ اشتراک لفظی در بین مفسران دارای دیدگاه صوفیانه - عارفانه بیشتر است. اما عارفی شیعی مثل علامه طباطبایی، به این نظریه تمایلی ندارد. بالأخره، می توان گفت که نظریۀ تمثیلی شاید فصل مشترک دیدگاه های مفسران مختلف با پیش زمینه های فکری گوناگون باشد و این مزیت دیگری برای این نظریه است.
صفحات :
از صفحه 393 تا 428
مبانی تفسیری - کلامی علامه طباطبایی در صفات خبری
نویسنده:
اسماعیل دارابکلایی، روح الله ترابی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پرديس فارابی دانشگاه تهران ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
صفات خبری خداوند متعال، از جملۀ مباحث کلامی و تفسیری است که در قرآن و روایات آمده است. صفات خبری آن دسته از صفات خداوند هستند که عقل بر آنها دلالت روشنی ندارد و تنها به آن سبب که در متن دینی (اعم از قرآن و حدیث ) به خداوند نسبت داده شده اند، می توان آنها را به خداوند نسبت داد. شناخت صحیح و دقیق صفات خبری و دستیابی انسان به این معرفت، به درک بهتری از باری تعالی منجر می شود. تفسیر این صفات از دیرباز مورد نزاع متکلمان بوده و بدون تردید دیدگاه های افراطی وتفریطی کلامی در این موضوع پیامدهای زیانباری را برای امت اسلامی در پی داشته که تاریخ فرقه ها و گروه های اسلامی گویای این مطلب است. آیات صفات خبری خدا از جملۀ آیات متشابهی است که برای فهم بشر سنگین بوده و زمینه ساز به وجود آمدن فرقه های مختلف در میان مسلمانان شده است.در باب صفات خبری چهار شیوه کلی وجود دارد:1. نظریۀ اثبات صفات خبری همراه با تشبیه؛2. نظریۀ توقف و تفویض؛3. نظریۀ اثبات صفات خبری با قید بدون کیفیت؛4. نظریۀ تأویل.با تبیین صفات خبری در تفسیر، می توان به این نتیجه رسید که اعتقاد به تجسیم خداوند مورد پذیرش هیچ یک از آنها نیست، در این مقاله می کوشیم دیدگاه مفسر بزرگ شیعه، علامه طباطبایی را به دست آوریم؛ ایشان معتقد است با پیروی از اهل بیت و گرفتن اصل معنا با حذف لوازم، باید معنای نهایی و جدی کلام خداوند، در آیات صفات خبری را پس از در نظرگرفتن تمامی قراین، از جمله آیات تنزیه و مسائل عقلی، به دست آورد.
صفحات :
از صفحه 567 تا 592