جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف ما در این پژوهش که با عنوان عوالم هستی از دید سهروردی و ابن عربی است همانا تبیین یک موضوع واحد از دو دیدگاه متفاوت یکی فلسفه و دیگری عرفان است و مورد بررسی قرار می گیرد می باشد. و پس از بررسی دقیق تشابه و تطبیق عوالم چهارگانه ابن عربی به تحلیل و مقایسه بین نظرات هر دو اندیشمند و وجوه اشتراک و افتراق آنها پرداخته شده است و در نهایت به این نتیجه که ابن عربی به تأسی و تأثر از سهروردی در مورد عوالم هستی(جهان شناسی) و مراتب آن که با عنوان حضرات خمس است و در شیخ اشراق با عنوان مراتب انوار است سخن به میان آمده است. در واقع اساس تفکر هر دو بر پایه نور و ظلمت می باشد.

نور به عنوان موضوع فلسفه ی اشراق ، رمز و نمادی است از آگاهی و خودآگاهی . برخلاف فلسفه های رسمی دیگر که موضوعشان وجود است ، مدار فلسفه ی سهروردی مساله ی علم است و علم و آگاهی جز در سایه‌ی اشراقات انوار افاضه شده ازجانب نورالانوار بواسطه ی جبرئیل/روح القدس میسر نمی باشد . سهروردی در داستان رمزی آواز پرجبرئیل با دیدگاهی مشائی-اشراقی یک دوره مباحث معرفت شناسی و جهان شناسی را مطرح کرده که سالک توانسته به عالم مثال وارد شود و پس از ورود به عالم مثال با جماعتی از عقول/فرشتگان مواجه شده و این مواجهه از طریق ادراک خیالی (شهودخیالی) صورت می گیرد و نهایتا با آخرین عقل از سلسله ی طولیه که همان عقل فعال است ،سخن می گوید .اتصال و ارتباط نفس ناطقه ی سالک به عقل فعال منجر به آن شده است که سالک بتواند از طریق این اتصال به معرفت حقایق علوی و روحانی عالم عقول نائل شود . عقل فعال/جبرئیلبا توجه به نقش محوری که در این داستان دارد ،در معرفت شناسی معطی علم است و در جهان شناسی واهب الصور است و در واقع پیوند دهنده ی معرفت شناسی اشراقی به جهان شناسی اشراقی است و این رساله در واقع بیان یک دوره مختصر جهان شناسی و معرفت شناسی مشائی است که به عنوان فلسفه‌ی رایج سهروردی به زبان اشراق بیان نموده . در این داستان سهروردی طی ابتکاری بدیع و بی نظیر جهان شناسی و معرفت شناسی دوگانه (اشراقی –مشائی)را ارائه داده است و در عین حال تلاش نموده که به زیباترین و دقیقترین وجه ممکن تقریب بین دونظام فلسفی مشائی و اشراقی را صورت بندد. واژگان کلیدی : معرفت شناسی ، جهان شناسی ، عقل فعال ، آواز پر جبرئیل

عنوان تحقیق، تحلیل و ارزیابی تطبیقی اندیشه‌های فلسفی و تربیتی ژان‌ژاک‌روسو و جان دیویی می‌باشد. هدف از تحقیق، تبیین، مقایسه و تحلیل جنبه‌های اساسی و بنیادی نگرش این دو اندیشمند با استفاده از آثار بجای‌مانده از آنها و نتیجه‌گیری به منظور معرفی اهداف مناسب ، اصول دقیق، روشهای قابل‌اجرا، انتخاب مواد و محتوی سودمند، برنامه‌ریزیهای صحیح در تعلیم و تربیت و همچنین تعیین اولویتها و مسائل اساسی و تصحیح نگرشها نسبت به علوم‌تربیتی می‌باشد. موضوعهای این تحقیق در دو بخش فلسفی و تربیتی تدوین گردیده است . در بخش نخست پنج فصل شامل: -1 انسان‌شناسی -2 جهان‌شناسی -3شناخت‌شناسی -4ارزش‌شناسی -5 خداشناسی و بخش دوم چهارفصل شامل: -1 اهداف تعلیم و تربیت -2 اصول تعلیم و تربیت -3 روشهای تعلیم و تربیت -4 مواد و محتوی تعلیم و تربیت می‌باشد. روش تحقیق بکار گرفته شده نوعی روش تحقیق نظری می‌باشد که در آن محقق بر مبنای مطالعات کتابخانه‌ای و با استفاده از روشهای عقلانی و استدلال، فرضیات خود را مورد بررسی قرار داده است . در این شیوه ما از مراحل ششگانه -1 جمع‌آوری اطلاعات -2 طبقه‌بندی -3 همجواری -4 مقایسه و تطبیق -5 تجزیه و تحلیل -6 استنتاج استفاده نموده‌ایم. نتایج بدست آمده براساس فرض‌های تحقیق نشان می‌دهد: - بین نگرش روسو و دیویی نسبت به انسان تفاوتهای اساسی وجود دارد. - روسو مبنای حرکت و نظم عالم را امری بیرونی و دیویی یک جریان درونی می‌داند. - روسو بیشتر معرفت قلبی و دیویی معرفت مبتنی بر تجربه را معتبر می‌داند. -روسو بیشتر با دید طبیعی و دیویی با دیدی فلسفی به موضوع خداشناسی می‌پردازد. - هدف تعلیم و تربیت روسو یک هدف ایستا می‌باشد درحالیکه هدف دیویی جریانی پویاست . - اصول تربیتی دیویی در دوران جوانی تحت تاثیر اصول تربیتی روسو می‌باشد، ولیکن در سالهای پختگی دیویی اصول تربیتی خاص خود را که کاملا با اندیشه‌ها و اصول تربیتی روسو متفاوت است ، ارائه می‌دهد. - و بالاخره اینکه محتوی و ابزار روسو عمدتا ریشه در طبیعت دارد در حالیکه دیویی محتوی و ابزار درسی را در زندگی واقعی کودک در طبیعت و اجتماع جستجو می‌کند.

نویسنده در ابتدا اشاره ای به بحث مهم جهان شناسی در اسلام نموده و آن را از منظر دو منبع مهم اسلام یعنی قرآن و سنت، به شکلی مختصر مورد واکاوی قرار داده، و در ادامه به شناخت نمودارهای جهان نگارانه در اسلام، با توجه به سه سنت فکری فلسفی علمی، گنوسی و عرفانی پرداخته است. نویسنده رشد و تبلور گرایشهای کلامی را در عدم به وجود آمدن یک سنت مجزای مبتنی بر تأملات جهان شناسانه دینی در اسلام مؤثر دانسته و به تأثیر یونان، هند و ایران در ظهور این سه سنت فکری اشاره کرده است؛ از جمله مهم ترین مواد تأثیرگذار بر شکل گیری نمودارهای جهان نگارانه در درون این سه سنت فکری، می توان به تأثیر جهان شناسیهای ارسطویی و بطلمیوسی بر نظامهای کلامی و فلسفی، نظام هفت اقلیم بر جغرافیای اسلامی و آموزه های نوافلاطونی بر حکمت گنوسی و عرفانی اشاره کرد. در ضمن، این نمودارهای جهان نگارانه نیز شامل طرحهایی درهم تنیده از افلاک سیاره ای، افلاک تحت قمر عناصر چهارگانه، بروج دوازده گانه، جهات اصلی چهارگانه، جهان معدنی و حتی اعضای اصلی بدن انسان می شدند. نویسنده با توجه به گستره وسیع نمودارهای جهان نگارانه در نُسَخ خطی برجای مانده، دست به گزینش زده و تنها شماری از این نمودارها را براساس سه سنت مذکور، مورد مطالعه و بررسی قرار داده است. این نمودارها متعلّق و یا منتسب به علما و دانشمندانی از هردو مذهب شیعه و سنی و با مشربهای فکری متنوّع هستند که از جمله این شخصیتها می توان به این افراد اشاره کرد: جابر بن حیّان، اخوان الصفا، ابویعقوب سجستانی، ابوریحان بیرونی، ناصرخسرو، حامدی، حمیدالدین کرمانی، ابن عربی، سید حیدر آملی و ابراهیم حقّی.

جهان در جهان شناسی توحيدی، ماهيت از اويی و بـه سـوی اويـی دارد. زيبـا، هماهنـگ، متقن و برخوردار از نظم و مراتب است. نظام علی ومعلـولی حـاكم بـرآن و سـنت هـای قطعی در آن جريان دارد. در مقياس كلی، شر نيز خير به شمار می آيـد. عـالم آخـرت نيـز بخشی از جهان است كه اصالت از آن اوست. آيـا ايـن ويژگـی كلـی جهـان، تـأثيری در سبك زندگی دارد؟ اگربه لحاظ منطقی مبانی جهان شناختی سبب مدل خاصی از سـبك زندگی می شوند، ره آورد جهان شناسی اسلام، چه مدلی از سبك زندگی است؟ اين نوشتار ضمن اثبات تأثيرپـذيری سـبك زنـدگی از مبـانی جهـان شـناختی و ارائـه مصاديق و نتايج هريك از عناصر و اصول جهان شناسی، مدل حيات طيبـه را مـدل سـبك زندگی براساس آموزه های اسلام می داند.

چکیده ندارد.

غزالی همواره به عنوان یک متکلم اشعری مسلک شناخته شده که تحت تاثیر استادش جوینی به جرگه‌ی اشعریان در آمده بوده است. وی با تکیه بر آراء کلامی خویش به نقد بیست آموزه می پردازد و قائلین سه آموزه از میان ان ها را محکوم به کفر می کند. غزالی به بحث از بیست آموزه‌ی فلسفی به خصوص سه آموزه‌ی قدم عالم، عدم علم خداوند به جزئیات و محال بودن معاد جسمانی می پردازد و قائل بودن به این سه آموزه را توسط فلاسفه کفر تلقی می‌کند. شاید بتوانیم بگوییم در میان این سه به خصوص آموزه بحث قدم عالم بسیار چالش برانگیز است و از اهمیت خاصی برخوردار است. وی پس از شرح این آموزه‌ها، در باب صدور فتوای کفر به بیان شروطی می‌پردازد. غزالی در ادامه بحث تأویل را به میان می‌آورد و معتقد است که اگر بتوان سخن را تأویل کرد و اثری از کفر در آن مشهود نباشد، ما مجاز نیستیم که فردی را به مجازات مرگ برسانیم. در ادامه به بررسی جهان‌شناسی غزالی پرداخته، نگرش او را در بحث علیت بررسی می‌کنیم. بحث علیت در میان متکلمان اشعری متفاوت از فلاسفه است. اشعریان نظریات ابداعی فراوانی را از جمله نظریه‌ی کسب مطرح می‌کنند و قائل به مالکیت تام و تمام نسبت به خالق هست. در مقابل اینان فلاسفه قرار دارند که با بحث در باب عقول دهگانه و پیش کشیدن مسأله‌ی علل ثانویه معتقدند نظام عالم توسط مجموعه‌ای از علل اداره می‌شود. اما غزالی نظری بینابین ارائه می‌کند که تا حدی همراه با مبهم‌گویی شده است. علم خداوند به جزئیات و معاد جسمانی و بحث علیت و نیز معجزه که همواره یکی از بحث های کلامی قابل توجه بوده است، از دغدغه های غزالی است؛ که در این رساله با نگاهی کلامی به اثبات آنها از دیدگاه یک متکلم اشعری پرداخته شده‌است.