جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«آلبرکامو»، فیلسوف و نویسندۀ قرن بیستم است. او در اواسط دهۀ 1930، خبرنگار روزنامه جمهوری «الجزایر» شد و چند مقاله و نمایش‌نامه و رمان نوشت. رمان برجستۀ او به نام «بیگانه» در سال 1942 و مجموعۀ مقالاتش تحت عنوان «افسانۀ سیزیف» در سال 1943 به چاپ رسید. او مخالف سرسخت نازی‌ها بود و در سال 1957 جایزۀ نوبل ادبیات را دریافت کرد. بیگانه، کالیگولا و افسانۀ سیزیف، از آثار برجسته او در باب پوچی هستند. تفکر فلسفی او، ریشه‌ای عمیق در مسائل دینی دارد. پاسکال، فلوطین، با سیلید، والنتینوس و آگوستین، ریشه‌های مذهبی تفکر فلسفی او را به وجود آوردند. او کمونیستی بود که نه به خداوند اعتقاد داشت و نه اخلاقیات خاص مسیحی را می‌پذیرفت، اما به گفته خود، تفکر مسیحی داشت. کامو، در آثاری مانند، نامه‌هایی به یک دوست آلمانی، طاعون، عصیانگر، و سقوط، به فردی اخلاق‌گرا تبدیل شد. وی در سال 1960، در سانحه‌ای کشته شد. کتاب حاضر به معرفی آلبرکامو و آثارش اختصاص دارد؛ ضمن آن که نگارنده ریشه‌های مذهبی تفکر فلسفی او و برخی آثارش مانند بیگانه، سیزیف، سقوط، و طاعون را بررسی کرده است.

«اگر به دنبال آن هستید که از دل کتاب چنین گفت زرتشت، کتابی که نیچه بارها از نوشتن آن ابراز پشیمانی کرده بود، جهان‌بینی پیامبر ایرانی را بیرون بکشید، حتی یک‌بار خواندن آن هم اشتباه است و پیش از خواندن کتاب چنین گفت زرتشت، نیچه را باید به درستی بشناسیم.» «نیچه از فلسفه و جهان‌بینی مسیحیت بیزار است و آن را به قیمت خراب کردن وجهه اشوزرتشت به نمایش می‌گذارد و هر آنچه را که در جهان‌بینی مسیحیت می‌پسندد در افکار زرتشتی تعمیم می‌دهد. نیچه می‌توانست زنده‌کننده‌ی راه زرتشت پیامبر در اروپا قرن نوزدهم باشد ولی این رسالت را در نیافت.»

مطالب این کتاب توضیحی است برای شناساندن جوهر اصلی آن بخش از معنویات شرقی که یگانگی محض الهی را حقیقت مطلق می‌داند و در مقابل، کل جهانِ مشهود و محسوس و کائنات را وجودی مجازی می‌شمارد که از حقیقت یا ذات مطلق متجلی شده و عینیت یافته است. این ذات یگانه در ما نیز حضور دارد، ولی با تصور فاعلیت و هویت فردی، مفهومی ذهنی به نام «من» در ما پدید آمده که روی آن وجود حقیقی پرده می‌کشد و کثرت ظاهری پدیده‌های جهانِ متجلی ما را از دیدن وحدت هستی باز می‌دارد. هستی جهان متجلی، بر بنیاد اضداد متقابل، همچون نیک و بد، زشت و زیبا، بلند و کوتاه، دور و نزدیک، سخت و آسان، عشق و نفرت، روشنایی و تاریکی و نسبیت‌های حاصل از آن‌ها استوار است و ادراک حقیقت اساسا، نه با دانش اکتسابی به ‌وسیله‌ حواس و پردازش‌های ذهنی ما -که دچار محدودیت‌های ناشی از این عوامل است- بلکه با فراتر رفتن از مفاهیم ذهنی و از طریق اشراق و روشن‌‌بینی حاصل می‌شود. بینش «آدوایتا» که واژه‌ای سانسکریت به معنای «نادوگانگی» است، بر محور این موضوع، نقطه‌ اصلی توجه نویسنده‌ کتاب است.

کتاب حاضر، درس‌نامه‌هايي است که هگل براي آسان‌تر فهم شدن کتاب منطق (بخش اول از دائرة‌المعارف فلسفي) براي دانشجويان خود تهيه کرده است. اين درس‌نامه‌ها از طرف دانشجويان وي جمع‌آوري‌شده و سپس از طرف فرزند وي Karl Hegel ويرايش و براي نشر آماده شده است. جمع‌آوري اين کتاب تا سال ۱۸۳۱ به طول مي‌انجامد که سال مرگ هگل است. اين درس‌نامه‌ها از شماره ۱۹ دائرة‌المعارف که اختصاص به منطق دارد شروع مي‌شود و از اين شماره تا پايان کتاب به‌طور کامل بر مباحث کتاب منطق انطباق دارد.

کتاب حاضر درباره قانون و دموکراسي است و عال‌الخصوص به اين موضوع مي‌پردازد که چه عاملي به قانون، مشروعيت مي‌بخشد. به عبارت ديگر دغدغه کتاب، اين سؤال است که پيروي از قانون، براي خود قانون است يا به سبب ترس از تلافي ناشي از قانون‌شکني؟ اين کتاب به مباحث برابري و آزادي در فلسفه و نظريه قانوني و سياسي مي‌پردازد: چه زماني مي‌توان گفت که شهروندان آزادند و با برابري از اين آزادي لذت مي‌برند؟ آزاد بودن به چه معناست؟ و سؤالاتي از اين دست.

کانت مدعی است که تمام پیشرفت‌های بشری، به ویژه در علوم، ریشه در یک انقلاب در طرز تفکر دارد که به موجب آن، حوزه معینی از شناخت سطحی از دانش ضروری بر کشیده می‌شود. درگذشته، این انقلاب‌ها تنها در ریاضیات و فیزیک صورت می‌گرفت، اما اکنون پس از دوره قرون‌وسطی، شرایط برای حقوق انقلابی که برای فلسفه نیز نوید گشایش شاهراهی را می‌دهد، فراهم‌شده است.

مجموعه‌ی حاضر در فصل نخست، شامل اصول کلی فلسفه‌ی هند به همراه طرحی اجمالی از هر مکتب است. در این بخش مباحثی نظیر "ماهیت فلسفه"، "معنا و قلمرو و فلسفه‌ی هند"، "مکتب‌های فلسفی هند"، "جایگاه مرجعیت و احتجاج عقلانی در فلسفه‌ی هند"، "چگونگی تکوین فلسفه‌ی هند"، "وجوه اشتراک مکتب‌های فلسفی هند" و "زمینه و پیشینه‌ی زمان و مکان این مکاتب"، بازگو شده‌اند. در فصل‌های بعدی کتاب، دیدگاه‌های برخی مکاتب فلسفی هند نظیر مکتب "چارواکا"، جایتا"، "بودا"، "نیایا"، "وی شه شیکا"، "سانک های"، "یوگا"، "می‌مام‌سا" و "ودانتا" مطرح می‌شود. از وجوه مشترک این مکاتب، می‌توان به این موارد، اشاره کرد: "چگونگی زیستن به بهترین نحو ممکن"، "توجه به رنج انسان در زندگی که با بدبینی آغاز می‌شود، اما با تراژدی و یاس به پایان نمی‌رسد"، "اعتقاد به یک نظم اخلاقی لایزال در هستی"، "هستی را منزلگاه اخلاق دانستن"، "جهل نسبت به واقعیت، یگانه علت رنج و اسارت"، "مراقبه‌ی (مدیتیشن) مداوم"، "مهار نفس برای تمرکز ذهن بر روی حقایق نظری" و "اعتقاد به رهایی و آزادی به منزله‌ی والاترین هدف زندگی".

اين کتاب با تأملات کلي درباره نياز، فرض و اصول اساسي و غيره فلسفه آغاز مي‌شود. در آن‌ها نقيصه‌اي است که تأملات کلي‌اند، ولي موجب آن اين واقعيت است که فرض، اصول و اشکالي از اين قبيل هنوز ورود به فلسفه را با تارعنکبوت‌هايشان مي‌پوشانند. بدين سال تا جايي هنوز ضروري است بدان‌ها تا روزي که فرامي‌رسد، هنگامي‌که از آغاز تا فرجام، خود فلسفه است که صدايش شنيده مي‌شود.

کتاب «فلسفه و مجازی‌سازی»، مجموعه مقالاتی درباره پیشرفت‌های جدید در سال 2020 در حوزه علوم انسانی است که درحقیقت دیدگاه‌های نو و تازه در علوم انسانی را با رویکرد فضای مجازی بررسی می‌کند. «سیدعلی‌اصغر تقوی» به عنوان مترجم این مجموعه مقالات در ابتدای کتاب مقدمه‌ای را از خود اضافه نموده که جالب و خواندنی است. «مجال مجاز»، عنوان خلاصه‌ای از سخنرانی‌های سیدعلی‌اصغر تقوی، برای اعضاي هیئت علمی دانشگاه‌ها در چارچوب طرح ارتقاي اساتید دانشگاهی است. تقوی در این مقدمه به فرصت‌ها و رویکردهای نوین به فضای مجازی اشاره کرده است. این نوشته که مربوط به سال‌ها پیش از این است اخیرا با دیدگاه «ژیل دلوز» در رویکرد به مجازی و واقعی نسبت خیلی نزدیک و مستقیمی دارد.