جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب «ماهیت بشر از دیدگاه ویتگنشتاین» اثر پیتر هکر1، یکی از بهترین پژوهش‌هایی است که می‌تواند تفاوت رویکرد فلسفی ویتگنشتاین با سایر فلاسفه به نمایش بگذارد. این کتاب پس از پیشگفتار مترجم و درآمد مؤلف، شامل هشت عنوان است و در پایان نیز فهرست کوته نوشت‌ها، فهرست راهنما، و واژه‌نامه آمده است. عناوین کتاب عبارتند از: مفهوم فلسفه از دیدگاه ویتگنشتاین، قدرت یک توهم فلسفی، مالکیت خصوصی تجربه، خلوتگاه شناخت، توصیف و اظهار، احوال درونی و معیار بیرونی، ذهن جسم و رفتار، و آیا ماشین هم می‌تواند فکر کند؟

"کتاب فقر تئوری" (رصدگاه لغزش ها) این مجموعه کلاسیکی از مقالات است که توسط ادوارد پالمر تامپسون، یکی از مشهورترین افراد سوسیالیست انگلستان، نوشته شده است. این کتاب ارزشمند همچنان به عنوان یکی از متون اصلی در تاریخ تئوری مارکسیستی باقی مانده است. بخش اعظم کتاب به جدل معروف تامپسون علیه لویی آلتوسر و آنچه که او تقلیل گرایی و استبداد ساختارگرایی آلتوسر می داند اختصاص دارد. تامپسون در نثری پر جنب و جوش و نبوغ آمیز، از اندیشه خود علیه گفتمان های رایج دفاع می کند. این اثر که توسط امیرحسین ابراهیم و به همت نشر "آزادمهر" منتشر شده است، شامل سه مقاله با اهمیت قابل توجه می باشد که برای توسعه اندیشه چپ در جهان امروز ضروری بنظر میرسند. این مقاله، «فقر تئوری: رصدگاه لغزش ها»، حدود 200 صفحه است که آلتوسر و گرایش آلتوسری در نظریه سوسیالیستی را تخریب می کند. تامپسون با بصیرت عالی، بینش و سبک نوشتاری روشن نشان می دهد که چگونه آلتوسر در هر تله ایده آلیستی احتمالی گرفتار شده است در حالی که تلاش می کند مارکسیسمی را حفظ کند که خود مارکس دائما درباره آن هشدار می دهد. تزها و ادعاهای آلتوسر، با همه ژست‌های فلسفی و بازی‌های واژه‌ای‌شان، عمدتا بی‌معنا و اگر نه، کاملا خطرناک آشکار می‌شوند. به ویژه شکست کامل آلتوسر در درک رویه های علم تاریخی به طرز درخشانی نشان داده شده است. خواندن این مقاله برای هر مارکسیست علاقه‌مند به فلسفه و به‌ویژه آنهایی که به ساختارگرایی علاقه دارند، ضروری است.

کتاب حاضر به پرسش مهمی می پردازد که به قدمت خود فلسفه است و از همان سرآغازهای تفکر فلسفی محل اعتنا بوده است: فلسفه چگونه و به چه معنایی می تواند ماهیت واقعیت را تبیین کند؟ به باور راش رییز، فیلسوف آمریکایی و و از نزدیکان ویتگنستاین، نسبت منطق و زبان با واقعیت موضوع محوری فلسفه به شمار می آید و بدون توجه به این نسبت، فهم دلالت های پژوهش فلسفی در باب واقعیت ناممکن خواهد بود. بدین قرار، متن رییز تلاشی است برای ایجاد گفتگویی با یونانیان درباره ی ارتباط میان این دو مقوله و واقعیت جهان خارجی.

نویسنده در کتاب حاضر بر آن است تا تبیینی مستدل از پیام‌های دریدایی ارائه کند، اما نه به کمک مفاهیم متعارف فلسفی، بلکه به کمک «باب دیلن»، «امینم»، «پل استر»، «بن لادن» و بسیاری از وقایع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی زمانه ما. نویسنده در ابتدا اعلام می‌کند که این یک فرهنگ واژگان نخواهد بود و در این کتاب به‌جای تعاریف خشک معمول از مفاهیم دریدایی، تلاش می‌کند این مفاهیم را وارد زندگی روزمره ما کند، بدین ترتیب آن‌ها را برای ما ملموس و نه مفهوم می‌سازد. این کتاب هم برای دانشجویان فلسفه و رشته‌های علوم انسانی مفید است و چهره فلسفه و نظریه را در نگاهشان دگرگون می‌سازد و هم برای افراد دیگر می‌تواند مورد توجه باشد. قسمت هایی از کتاب فرهنگ واژگان دریدا : کانت شاید بیش از هر فیلسوف دیگری در روزگار خود مظهر روشنگری بود. اما باید به یاد داشت که او در مقاله ی پرآوازه اش «روشنگری چیست؟» تأکید می کند که گرچه در عصری می زیست که «عصر روشنگری» نامیده می شد، اما عملا در دوران روشنگرانه ای زندگی نمی کرد. به بیان دیگر، گرچه عقل و خرد نیک در حیات فرهنگی دست به پیش روی هایی زده بودند، خرافه پرستی همچنان در حوزه ی زندگی روزمره تسلط داشت. شاید کانت نسبت به آینده خوش بین بود، اما به معنایی هنوز هم انتظار می کشید تا روشنگری به وقوع بپیوندد، و همچنان منتظر بود تا بینش های فلسفی آن به «معرفت همگانی» بدل شوند. بنابراین، چنان که کانت می گوید نباید روشنگری را چیزی بدانیم که تنها به سنت فلسفی یا گذشته ای تاریخی تعلق دارد. به همین دلیل می توان گفت که امروز هم روشنگری همچنان «در حال وقوع» است (یا همچنان در انتظار وقوع است). البته نه به این معنا که می توان از کانت تا «ما» سیر پیوستگی روشنفکرانه ی کاملی را ترسیم کرد. با این حال، تا جایی که بحث بر سر تأثیر کانت بر دریدا است، به رغم باوری که وجود دارد، می توان گفت که واسازی با «عصر نقادی» دست کم قرابتی دارد. اگر واسازی کاملا صورتی از نقد یا نقادی فی نفسه نیست، یقینا نقطه ی مقابل آن هم نیست ...

اين كتاب از دو متن مجزا تشكيل شده كه هر دو درباره «امر الهي يونان» است و محور اصلي‌شان معنا و خاستگاه امر الهي يوناني در آثار «والتر . ف . اوتو» است. متن نخست، تأليف «فرانسوا توشار» است كه مي‌كوشد تأثير انديشه‌هاي «هگل» را بر نگاه پديدارشناسانه اوتو به امر الهي و خدايان نشان دهد. متن دوم، نوشته «ژان لوكسروا» است كه معناي امر الهي در آثار اوتو و تأثير آن بر انديشه «هايدگر» را بيان مي‌كند.

از منظر کتاب حاضر، قطار اروپا رو به سوی خراب‌آباد دارد و وضع موجود نمی‌تواند چنان‌که هست تداوم یابد. بدین منظور، آراء و نظریات دو متفکر جهان غرب در باب تحول و دگرگونی فضای پیرامونی‌شان مورد بررسی قرار می‌گیرد. اولین متفکر هایدگر است که بنا به خوانش‌های معمول زمانه، او در عرصات رازورزانگی و شاعرانگی سیر می‌کند و گویی نسبت و مناسبتی با اندیشه تحول و دگرگونی ندارد، حال آن‌که در کتاب پیش رو، تر وادن ایده‌های هایدگر در باب انقلاب را می‌کاود و در باب کارکردها و کژکارکردهای‌شان سخن به میان می‌آورد، به عبارت دیگر نشان می‌دهد که اندیشه­ ورزی در فراسوی ماده و انرژی یا فیزیک، خود می‌تواند جزئی از اجزای تشکیل­ دهنده یک وضعیت سیاسی و انضمامی باشد.

«طرح‌های کلیِ شکاکیت پیرونی»، که مفصل‌ترین و موثق‌ترین اثر درباره‌ «شکاکیت باستانی»‌ است، طرحی مقدماتی و جامع از شکاکیتِ پیرونی و مدخلی بر دیگر آثار «سکستوس امپریکوس»، فیلسوف، پزشک و ستاره‌شناس یونانی است. طرح‌ها به سه کتاب تقسیم می‌شود؛ در کتاب نخست، سکستوس به بررسی ماهیتِ شکاکیت، وجه تسمیه‌ آن، اصطلاح‌شناسی و ابزارهای شکاکانه می‌پردازد. ماهیت شکاکیت، نخست، در تقابل با دیگر مکاتب فلسفی (به ‌طور کلی جزمیون) و پسان، و در انتهای کتابِ نخست، در تقابل با فلسفه‌هایی که بنابر مشهورات زمانه به ‌نحوی به شکاکیت شباهت دارند، مورد بررسی قرار می‌گیرد. در این کتاب، همچنین انواع الگوهای استدلال شکاکانه به‌ تفصیل معرفی می‌شوند. در کتاب دوم، طرح‌ها اختصاصا به نقد و بررسیِ معرفت‌شناسی و منطقِ مکاتب جزمی و در کتاب سوم نیز به نقد و بررسی طبیعیات و اخلاق مکاتب جزمی پرداخته شده است.

اين كتاب از دو متن مجزا تشكيل شده كه هر دو درباره «امر الهي يونان» است و محور اصلي‌شان معنا و خاستگاه امر الهي يوناني در آثار «والتر . ف . اوتو» است. متن نخست، تأليف «فرانسوا توشار» است كه مي‌كوشد تأثير انديشه‌هاي «هگل» را بر نگاه پديدارشناسانه اوتو به امر الهي و خدايان نشان دهد. متن دوم، نوشته «ژان لوكسروا» است كه معناي امر الهي در آثار اوتو و تأثير آن بر انديشه «هايدگر» را بيان مي‌كند.