جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مفهوم «جریان شناسی» با وجود نوپا بودن، از جمله مفاهیمی است که در فضای علمی و فکری دوران معاصر با بسامد بالایی تکرار شده است. این مفهوم عموماً به عناوینی چون «فکری»، «سیاسی»، «فرهنگی» اضافه شده و ترکیب «جریان شناسی فکری/فرهنگی/سیاسی» را شکل می دهد. جریان شناسی دانشی است که درباره جریان های مختلف فکری، فرهنگی، سیاسی و یا اجتماعی بحث می کند. در روند جریان شناسی، پیدایی، تطور و زوال جریان های مختلف مورد بررسی قرار می گیرد. تفسیر قرآن از زمان عصر نزول قرآن تاکنون یک ضرورت اجتناب ناپذیر محسوب می شود. که برای فهم بهتر معنا و مفهوم آیات در بین پیامبر، ائمه ، صحابه و تابعین رواج داشته است. بعد از فوت پیامبر (ص) که نیاز بیشتری به تفسیر احساس می شد و به ویژه در قرن دوم هجری در پی توسعه مرزهای اسلامی و کسانی که تازه مسلمان شده بودند و نیز نهضت ترجمه این نیاز و ضرورت بیشتر احساس می شد. در این میان برخی جریان های سیاسی و فکری تلاش می کردند به منظور پیشبرد اهداف خود به آیاتی از قرآن کریم استناد کرده و این آیات را بر اساس امیال خود تفسیر کنند. مطالعه نظام مند این جریانها در قالب «جریان شناسی» می تواند ما را با روند تحولات صورت گرفته در این راستا در گذر زمان آشنا سازد.جریان های فکری وابسته به دستگاه بنی امیه همچون مرجئه و جریان فکری خوارج نخستین تلاشها را در راستای تفسیر آیات قرآن بر مبنای نگاه انحرافی خود انجام دادند. در همین بازه زمانی جریان انحرافی غُلات و باطنیه نیز با ورود به عرصه تفسیر سعی در مشوه جلوه دادن مکتب شیعه داشتند، که بخش زیادی از فعالیت معصومین (ع) در راستای مبارزه با این اقدامات بود. با گذار از سده نخست هجری به سده دوم و ظهور جریانهای فکری و کلامی معروفی چون معتزله و اشاعره و تلاش هر جریان فکری برای استناد به آیات قرآن کریم، در پاره ای از موارد زمینه ورود به تفسیر به رأی را فراهم نمود. بعدها نیز تفاسیر بزرگی برخاسته از این جریانهای فکری پدید آمد. در سده های میانی هجری با روی کار آمدن تفاسیر اشاری و عرفانی نمونه های دیگری از تفسیر به رأی را شاهد هستیم. با ورود به دوران معاصر و شکل گیری جریان های فکری متعدد نیز تفسیر به رأی در گستره بیشتری توسعه یافت. جریانهای همچون قرآنیون، جریان علم زده، جریان سلفیه، جریان های سیاسی انحرافی در ایران و ... برخی از این ها هستند. در پژوهش حاضر تلاش خواهد شد با نگاهی ساختارمند هر یک از این جریانهای فکری مورد مطالعه قرار گیرد

این پژوهش باهدف بررسی و نقد دیدگاه «سودگرایی سلبی» در عرصه فلسفه اخلاق، تلاش می‌کند با تحلیل مبانی نظری این مکتب و مقایسه آن با اصول اخلاق اسلامی، به میزان هم‌سویی یا ناسازگاری این دو نظام اخلاقی پی ببرد. سودگرایی سلبی به‌عنوان شاخه‌ای از سودگرایی کلاسیک، بر کاهش درد و رنج به‌عنوان معیار بنیادین کنش اخلاقی تأکید دارد. این مکتب، با الهام از اندیشه‌هایی چون بنتام، سیجویک و چرچ، نگاهی نتیجه‌محور و حداقلی به اخلاق دارد که در آن اجتناب از آسیب مهم‌تر از ارتقای خیر است. در مقابل، اخلاق اسلامی مبتنی بر ترکیب نیّت‌گرایی، تکلیف‌مداری و غایت‌گرایی الهی است. در این دیدگاه، معیارهای اخلاقی نه‌تنها بر اساس پیامدهای دنیوی بلکه با درنظرگرفتن مقاصد، نیت‌ها و غایات متعالی انسان سنجیده می‌شوند. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که اگرچه شباهت‌هایی در سطح مصادیق (مانند تأکید بر دفع ضرر از دیگران) میان سودگرایی سلبی و اخلاق اسلامی وجود دارد، اما در سطح مبانی نظری و غایات نهایی، تفاوت‌ها و ناسازگاری‌های بنیادین میان این دو نظام مشاهده می‌شود. روش تحقیق در این پژوهش به‌صورت توصیفی - تحلیلی بوده و با استفاده از منابع معتبر فارسی و لاتین، تلاش شده است تا تحلیلی جامع و انتقادی از این موضوع ارائه گردد. در نهایت، در این پژوهش نتیجه می‌گیریم که سودگرایی سلبی به‌عنوان یک نظریه اخلاقی سکولار، نمی‌تواند جایگزینی برای نظام اخلاق اسلامی باشد، اگرچه در برخی موارد می‌توان از آن به‌عنوان مکملی محدود برای تحلیل‌های اخلاقی بهره گرفت.

در این پژوهش به بررسی منشأ دین بر اساس نظریه فطرت وپاسخ به شبهات آن پرداخته خواهد شد. مسئله اصلی پژوهش این است که آیا خدا دین را از طریق وحی در اختیار انسان نهاده است، یا آیا گرایش انسان به دین صرفا محصول عوامل اجتماعی و فرهنگی است یا ریشه‌ای طبیعی در ساختار انسانی دارد. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی و کتابخانه‌ای است و داده‌ها از منابع علمی معتبر، کتاب‌ها و مقالات پژوهشی گردآوری شده‌اند. یافته‌ها حاکی از این است که گرایش به دین بخشی از طبیعت انسان است هرچند در جوامع و فرهنگ‌های مختلف به شیوه‌های متفاوت ظهور یافته است. علامه طباطبایی و شهید مطهری بر نقش فطرت در باور‌های دینی تاکید داشته اند. این پژوهش چارچوبی علمی برای درک ریشه‌های دین ارائه خواهد داد که شناخت دین محدود به عوامل محیطی و اجتماعی نیست و بعد فطری انسان نیز نقش اساسی دارد. مخالفین این نظریه الحاد و بی دینی برخی افراد و نیز کثرت و تنوع ادیان و نقش تعیین کننده تربیت در جوامع مختلف را دلیل فطری نبودن دین عنوان کرده‌اند. که طرفداران نظریه فطرت در پاسخ آن‌ها به موانع رشد فطرت و علل افول آن اشاره کرده‌اند.

مشهورِ متکلّمان امامیّه، معتقداند که «اعتقادات»، گمان‌بردار نیست و بر این دیدگاه، به ادله‌ای عمدتاً درون‌دینی، مانند نهی از پیروی از ظنّ در آیات قرآن، همچنین برخی ادلّه‌ی برون‌دینی تمسک کرده‌اند. از طرفی «خبر واحد»، «ظواهر متون دینی» و «تقلید» را موجب پیدایش «ظن» می‌دانند؛ در نتیجه، از نظر ایشان، این سه مورد، نمی‌تواند عقیده را ثابت کند. در مقابل امّا، برخی ـ خصوصاً در دوران متأخّر ـ به این سو گرایش پیدا کرده‌اند که فی الجمله می‌توان پاره‌ای از گزاره‌های ظنی را نیز جزء معتقدات دینی قلمداد کرد و ضمن پاسخ به ادله‌ی دیدگاه سابق، بر مدّعای خود ادلّه‌ای برپا داشته‌اند. ازاین‌رو اخبار آحاد، ظواهر یا تقلید ـ هرچند ظنی هستند ـ می‌توانند مُثبِت گزاره‌ی اعتقادی باشند. در نتیجه‌ی این نگاه، یک فرد دیندار، مجموعه اعتقادات گسترده‌تری نسبت به فردی با دیدگاه اول خواهد داشت. پژوهش حاضر بعد از طرح مباحث مقدماتی، با واکاوی ادله‌ی طرفین در لابه‌لای متون کلامی و اصولی، در نهایت، دیدگاه دوم ـ یعنی ناتوانی ظنون در اثبات اعتقادات ـ را به دلایلی متفاوت از آنچه تاکنون اقامه شده، ترجیح داده و دلایل سابق را به چالش کشیده است. امّا اطلاق ظنی بودن ظواهر متون دینی را نپذیرفته و با استناد به قواعد گفتگو، پس از احراز عدم قرینه بر خلافِ عموم، اطلاق یا معنای حقیقیِ کلام، دلالت آن را بر همان معنای عام، مطلق و حقیقت، قطعی دانسته است؛ همین‌طور نشان داده که خبر واحد، در مواردی که راویْ راستگو و دارای حواس دیداری و شنیداری سالمی باشد، همچنین از حافظه‌ای دست کم در حد معمول برخوردار بوده و دچار فراموشی نباشد، مفید قطع است؛ چنانکه تقلید نیز به طور مطلق موجب پیدایش ظن نیست، بلکه چنانچه تخصص و صلاحیت اهل خبره احراز شود، قطع به دنبال دارد؛ خصوصاً آنجا که همه بر دیدگاه واحدی اتفاق داشته باشند؛ بلکه در مواردی مقلّد می‌تواند با ورود اجمالی به استدلال، درستی مدّعا را ارزیابی کند، که اساساً این صورت، تقلید محسوب نمی‌شود.

پژوهش حاضر به تحلیل و بررسی آسیب‌های معارف دینی از منظر شهید مطهری می‌پردازد. در این پژوهش تلاش شده است تا زمینه‌ها و عواملی که موجب ایجاد آسیب به دین و معرفت دینی شده‌اند، شناسایی و تحلیل شوند. روش تحقیق به‌صورت توصیفی بوده و اطلاعات لازم از طریق منابع کتابخانه‌ای گردآوری شده است. موضوع آسیب‌های دینی همواره یکی از مسائل مهم و تأمل‌برانگیز برای اندیشمندان بوده است و نظریه‌ها و تحلیل‌های گوناگونی درباره آن مطرح شده است. شهید مطهری در آثار خود، عوامل اصلی آسیب به دین و معارف دینی را در برداشت‌های نادرست از مفاهیم دینی، مشکلات موجود در نهادهای دینی، عملکرد نامطلوب عالمان و مبلغان دینی، وقوع تحریف در تعالیم دینی و تأثیر محیط‌های اخلاقی، اجتماعی و تربیتی نامساعد می‌داند. برای مقابله با این آسیب‌ها و پیشگیری از گسترش آن‌ها، استاد مطهری بر ضرورت بازسازی اندیشه‌های دینی و اصلاح معرفت دینی تأکید دارد. وی پیشنهاد می‌کند که با اصلاح نهضت‌های دینی، انجام تحقیقات علمی در حوزه‌های تخصصی، به‌کارگیری شیوه‌های صحیح در ارائه تعالیم الهی و مقابله با تحریف‌های دینی، می‌توان از آسیب‌های دینی پیشگیری کرد و معارف دینی را تقویت نمود. این پایان‌نامه با بررسی این موضوع، به دنبال ارائه راهکارهایی عملی برای اصلاح و ارتقای معارف دینی است.

کرکگور از متفکران مکتب اگزیستانسیالیسم الهی است. وی تعالی و تکامل فرد را در گرو جهش ایمانی و تسلیم در برابر اراده خداوند یاد می‌کند و انسان متعالی با شورمندی به آن می‌رسد. دقت در مفاهیم قرآن کریم حاکی از آن است که تسلیم از مراتب عالی یک انسان متعالی است که درجاتی بر آن مترتب است. در آخرین مرتبه از تسلیم، بنده یقین پیدا می‌کند که هیچ سببی جز به اذن خدا تاثیر سببیت ندارد، این مرتبه همانند تسلیم برده در برابر مالک خود است. به سبب اهمیت جایگاه مفهوم تسلیم در قرآن کریم و نگاه تطبیقی- تحلیلی آن با مفاهیمی به مانند شورمندی، نویسنده به نگارش پژوهش حاضر همت گمارده است. لذا سؤال اصلی پژوهش حاضر، تبیین تسلیم وشورمندی، مبانی و آثار آن، در دیدگاه قرآن کریم و نگاه اگزیستانسیالیستی کرکگور است که به روش تطبیقی- تحلیلی به آن پاسخ خواهد داد. یافته‌ها حاکی از آن است که هر دو بر پذیرش کامل اراده الهی و اطاعت بی‌قید و شرط از دستورات خداوند تأکید دارند و تفاوت مهم فلسفه کرکگور و مکتب قرآن کریم آن است شورمندی در ایمان از منظر کرکگور ، تجربه‌ای عمیق فردی و فرا اخلاقی است که تعارض میان عقل و ایمان را برجسته می‌کند و اغلب با تنش درونی همراه است. در مقابل، تسلیم در قرآن علاوه بر داشتن جنبه فردی، به بعد اجتماعی و عقلانی ایمان توجه کرده و آن را عامل دستیابی به سکینه، آرامش و پاییندی اخلاقی می‌داند. این تفاوت‌ها نشان‌دهنده دو رویکرد بنیادین به ماهیت ایمان، یکی از منظر اگزیستانسیالیستی و دیگری از منظر وحیانی است. این رساله بر این موضوع تاکید دارد که ایمان عقلانی هم قابل انتقال و هم قابل دفاع عقلی منطقی است و حال آنکه ایمان ضد عقلی فقط در محدوده تجربه شخصی صاحب آن کارکرد دارد و قابل انتقال و قابل دفاع عقلی و منطقی نمی‌باشد.

همدلی در لغت به معنای وفاق، یکدلی، همراهی، یگانگی و هماهنگی است. این واژه در زبان فارسی مترادف‌هایی مانند اتحاد، اتفاق، سازگاری، وفاق، هم‌فکری و یکرنگی دارد. معنی اصطلاحی همدلی در اصطلاح، همدلی به توانایی درک احساسات و تجربه‌های دیگران و قرار دادن خود در جایگاه آن‌ها گفته می‌شود. این مفهوم در روان‌شناسی با واژه Empathy شناخته می‌شود و به معنای تشخیص یا تجربه غیرمستقیم وضعیت هیجانی یا حالت عاطفی فرد دیگر است. همدلی در این تحقیق به معنای (Empathy) است نه به معنای (Sympathy). همدلی (Empathy) یعنی توانایی درک و تجربه‌ی احساسات فرد دیگر، به گونه‌ای که انگار خودتان آن را تجربه می‌کنید. در این حالت، شما احساسات فرد مقابل را حس می‌کنید و از نگاه او به موضوع نگاه می‌کنید. دلسوزی (Sympathy) به معنای احساس نگرانی و تأسف برای شخص دیگر است، بدون اینکه احساسات او را به طور کامل تجربه کنید. در قرآن و احادیث پیامبر اسلام (ص) و اهل بیت (ع)، همدلی با دیگران به عنوان راهی برای تقویت ارتباطات انسانی و افزایش محبت و برادری معرفی شده است. می توان مفهوم همدلی را در این متون از سه بعد شناختی، رفتاری و عاطفی مورد بررسی قرار داد. از نظر ملاصدرا، همدلی مفهومی است که به رابطه میان انسان‌ها و ظرفیت‌های درونی برای درک و فهم احساسات و افکار دیگران توجه دارد. این مفهوم در فلسفه‌ی او با حکمت متعالیه گره خورده است، چراکه فرد از طریق معرفت نفس و شناخت حقیقت هستی می‌تواند به درکی عمیق‌تر از دیگران برسد. از دیدگاه ملاصدرا، همدلی می‌تواند دو بُعد داشته باشد. همدلی به عنوان وضعیت روحی: در این حالت، همدلی یک حالت درونی و ادراکی است که ناشی از شناخت نفس و پیوند وجودی فرد با دیگران و هستی است. فرد از طریق شهود و درک حقیقت، به شناختی می‌رسد که نه فقط احساسات دیگران را فهم می‌کند، بلکه این فهم بخشی از مسیر تکامل روحی و معنوی او می‌شود. ملاصدرا با رویکردی فلسفی، همدلی را نه تنها یک فضیلت اخلاقی بلکه امری بنیادین در فهم حقیقت هستی می‌داند. اشاره‌ی او به فرایند دستیابی به غذا نمونه‌ای عالی از نگاه او به همدلی در عمل است .اینکه یک امر به‌ظاهر ساده همچون تغذیه، نتیجه‌ی یک زنجیره‌ی هماهنگی و تلاش مشترک است. از سوی دیگر، تأکید او بر همدلی شناختی در مقابل خصومت و جدال است. او همدلی را نه فقط در سطح عاطفی، بلکه به عنوان راهکاری برای درک متقابل و پرهیز از تفرقه معرفی می‌کند، که این نگاه به ویژه در بستر اجتماعی و دینی می‌تواند نقشی بسیار تأثیرگذار داشته باشد (ملاصدرا، 1366، ج3، 285). می‌توان همدلی را در اندیشه‌ی ملاصدرا به عنوان یکی از ابزارهای تعالی روحی، اجتماعی، و فلسفی در نظر گرفت (همان، ج4، 383). می‌توان روایات مرتبط با همدلی را به پنج دسته کلی تقسیم کرد: 1. روایات تبیین مفهومی همدلی: این دسته از روایات به تعریف و اهمیت همدلی در اسلام می‌پردازند. برای مثال، پیامبر اکرم (ص) فرمودند:» مَنْ أَصْبَحَ لا یَهْتَمُّ بِأُمورِ الْمُسْلِمِینَ فَلَیْسَ بِمُسْلِمٍ«؛ یعنی کسی که صبح کند و به امور مسلمانان اهتمام نداشته باشد، مسلمان نیست. 2. روایات مربوط به زمینه‌های ایجاد همدلی: این دسته به عواملی اشاره دارند که موجب تقویت همدلی میان افراد می‌شوند. قرآن کریم نیز بر وحدت و همدلی میان مسلمانان تأکید دارد »وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعًا وَلَا تَفَرَّقُوا« یعنی همگی به ریسمان خدا چنگ زنید و پراکنده نشوید. 3. روایات مربوط به همدلی به عنوان رفتار: این دسته از روایات به مصادیق عملی همدلی اشاره دارند. مانند کمک به نیازمندان، یاری مظلومان، و حسن معاشرت. در حدیثی از امام علی (ع) آمده است: »الناس صنفان: إمّا أخٌ لکَ فی الدّینِ أو نظیرٌ لکَ فی الخَلقِ«؛ یعنی مردم دو دسته‌اند: یا برادر دینی تو هستند یا در آفرینش همانند تو. 4. روایات مربوط به آثار و نتایج همدلی: این دسته به تأثیرات مثبت همدلی در جامعه و فرد اشاره دارند. برای مثال، در روایتی از امام صادق (ع) آمده است: »مَنْ لَمْ یَشْکُرِ النَّاسَ لَمْ یَشْکُرِ اللَّهَ«؛ یعنی کسی که از مردم سپاسگزاری نکند، از خدا نیز سپاسگزاری نکرده است. 5. روایات مربوط به پرهیز از رفتارهای ضد همدلی: این دسته شامل احادیثی است که به نکوهش رفتارهایی مانند تفرقه‌افکنی، خصومت، و بی‌توجهی به نیازهای دیگران می‌پردازند. پیامبر اکرم (ص) فرمودند:َ »لاتَحَاسَدُوا وَلَا تَبَاغَضُوا وَکُونُوا عِبَادَ اللَّهِ إِخْوَانًا«؛ یعنی حسادت نورزید، دشمنی نکنید، و بندگان خدا باشید و با یکدیگر برادرانه رفتار کنید. این دسته‌بندی اولیه می‌تواند به درک بهتر مفهوم همدلی در اسلام کمک کند. در این تحقیق تلاش می شود ضمن ایضاح مفهومی همدلی و گستره آن در متون دینی، با نگاهی فلسفی و عقلانی به توضیح و تبیین اقسام و پیامدهای همدلی از دیدگاه ملاصدرا بپردازیم.

**بیان مسئله و تبیین موضوع:** از آنجا که زبان عربی، به ویژه در قواعد نحو و بلاغت، ریشه در زبان فصیح قرآن کریم دارد، بلاغت و فصاحت این زبان همواره به عنوان معیاری برای سنجش کلام الهی مورد توجه بوده است. بر همین اساس، بحث درباره نظم کلام و به تبع آن، نظم قرآن، از دیرباز در میان اندیشمندان و ادیبان مطرح بوده و آثار ارزشمندی در این زمینه پدید آمده است. به طور خاص، موضوع نظم قرآن در آثار بزرگانی چون جاحظ، رمّانی، خطابی، باقلانی، قاضی عبدالجبار و جرجانی مورد بررسی عمیق قرار گرفته است. در مقابل این رویکرد، برخی از مطالعات قرآنی غربی، با نگاهی انتقادی، سوره‌های قرآن را گسسته و فاقد انسجام می‌دانند. مولر، نولدکه، ریچارد بل و رژی بلاشر از جمله محققانی هستند که بر این گسستگی تاکید دارند. با این حال، در سال‌های اخیر، مطالعاتی توسط مستنصرمیر، محمد عبدالحلیم، نیل رابینسون، ماتیاس زنیسر و سلوی العوی در موضوع انسجام و نظم سوره‌های بلند مدنی صورت گرفته است. این مطالعات نشان می‌دهند که واحدهای متنی قرآن، بر خلاف ظاهر اولیه خود، دارای ساختاری مستحکم و منسجم هستند و خاورشناسان و قرآن‌پژوهان معاصر نیز به این باور رسیده‌اند. در این میان، میشل کویپرس، محقق بلژیکی، با ارائه روش "نظم متقارن" در تحلیل متن قرآن، رویکردی نوین را معرفی کرده است. کویپرس معتقد است که مفهوم بلاغت در این نظریه با بلاغت سنتی یونانی متفاوت است. در بلاغت یونانی، تمرکز بر واحدهای کوچک متنی و ترتیب خطی-منطقی است، در حالی که بلاغت سامی بر بررسی کل متن تاکید دارد. کویپرس با نگاهی کل‌نگر به قرآن، ابتدا متن را به سطوح مختلف (مفصل، فرع، جزء، قسم، مقطع، سلسله، شعبه، کتاب) تقسیم می‌کند و سپس اشکال گوناگون تقارن را در این سطوح بررسی می‌کند. این اشکال شامل سه نوع اصلی هستند: "توازی یا ساختار متوازی" (تکرار واحدهای متن به همان ترتیب اولیه)، "ترکیب محوری" (قرارگیری واحدهای متن به صورت دایره‌ای متحدالمرکز) و "آینه‌ای یا معکوس" (عدم وجود عنصر مرکزی و تقارن معکوس واحدها). با وجود این، کویپرس و سایر محققان این حوزه، عمدتاً نظریه نظم متقارن را در قالب بررسی تک‌سوره‌ای مورد توجه قرار داده‌اند. پژوهش حاضر، با رویکردی متمایز و با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی، به بررسی نظریه نظم متقارن و میزان تطابق آن در مجموعه‌ای از سوره‌های مکی (ملک، قلم، حاقه، معارج، نوح، جن، مزمل، مدثر و قیامت) می‌پردازد. هدف اصلی این پژوهش، کشف وجوه این نظریه و چگونگی تجلی آن در سوره‌های مورد نظر است. انتخاب این سوره‌ها به دلیل مکی بودن و ترتیب قرارگیری آنها در مصحف شریف است. به منظور بررسی این نظریه، ابتدا متن سوره‌ها به سطوح مختلف تقسیم می‌شود و سپس این پرسش مطرح می‌شود که آیا بررسی نظم متقارن در سوره‌های مجاور قرآن کریم، می‌تواند ابعادی از تناسب و پیوستگی میان این سوره‌ها را آشکار سازد؟

این پژوهش، تحلیلی انتقادی بر کتاب «یهودیان و قرآن» اثر مئیر میخائیل بَراَشر، مستشرق یهودی، ارائه می‌دهد. بَراَشر در این کتاب تلاش می‌کند تا جایگاه یهودیان و تأثیر یهودیت بر آموزه‌های اسلامی را از منظر قرآن بررسی کند. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی-تحلیلی با تکیه بر تحلیل محتوای متون، بررسی تفاسیر معتبر اسلامی و مقایسه رویکردهای مختلف است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که اثر بَراَشر با کاستی‌های روش‌شناختی جدی روبرو است؛ از جمله استناد ناکافی به منابع معتبر اسلامی، به‌ویژه منابع شیعی، تفسیر جانبدارانه و تقلیل‌گرایانه آیات قرآنی، و بی‌توجهی به سیاق تاریخی و ساختار معنایی متون. این کاستی‌ها منجر به ارائه تصویری ناقص و گاه تحریف‌شده از روابط یهودیت و اسلام شده است. محورهای اصلی این پژوهش عبارتند از: بررسی گزینشی و جانبدارانه آیات قرآن مرتبط با یهودیت و نادیده گرفتن تفاسیر معتبر اسلامی؛ نادیده گرفتن زمینه‌های تاریخی و فرهنگی نزول آیات؛ غفلت از منابع و تفاسیر شیعی، به‌ویژه روایات و آموزه‌های ائمه اطهار، در تحلیل آموزش‌های اسلامی؛ ارائه مقایسه‌های تطبیقی ناقص بین شریعت اسلام و یهود. این پایان‌نامه با ارائه نقدی دقیق و مستند بر کتاب بَراَشر، بر ضرورت توجه به منابع اصیل، تفاسیر متنوع، و زمینه‌های تاریخی و اجتماعی متون برای درک دقیق و بی‌طرفانه از روابط بین یهودیت و اسلام تأکید می‌کند. این پژوهش همچنین با روشن کردن نقاط ضعف دیدگاه‌های بَراَشر و ارائه رویکردهایی برای تفسیر بی‌طرفانه متون، مسیر را برای پژوهش‌های آتی در این حوزه هموار می‌سازد.

یکی از ارکان اساسی مفهوم ایمان، تصدیق مطلق در تصویر واقعی در ذهن است که روح برای صحنه‌های غیبی واقع‌گرایانه که از عالم غیب است، به آن تکیه می‌کند که در آن تصور منطبق بر تصدیق در عالم شهود است. مفهوم ایمان را از طریق نزول قرآن کریم با متون مبارک آن از عالم غیب در تبیین تأثیر قیامت که قرآن کریم در منابع متعددی به آن اشاره کرده است تا سطح فرهنگ فرد در رفتار صحیح در زندگی دنیوی را آن گونه که اراده خداوند متعال در چهارچوب وجود سه عنصر ایمان و ایمان به خدای متعال اقتضا می کند، برانگیزد متون قرآنی شاهد بسیاری از مفاهیمی بود که بر اساس واقعیت شهود در موضوعات مختلف غیبی استوار بود که تأثیری عمیق و عمده دارد، چنانکه خداوند متعال در سوره فرموده است. معاد مفهوم دیگری در بیان سوره تکاثر است و مراد از آن ادراکات و ایمان مطلق به آن است و این بینش اعتبار است به طوری که ادراک از طریق ایمان به آن با اعتبار منطبق است و واقعیتی است که در واقعیت از عالم غیب و یک مرحله کیفی در عالم غیب درک می شود و از مرحله حیات پس از آن به عالم حیات منتقل می شود انتقال از دنیای دنیوی به جهان آخرت است و در متون آن تجسم یافته است که در ایجاد وحدت مفهوم برای وحدت موضوع در فرآیند ادراک و باور در تبیین آنچه این محقق می خواهد گرد آمده است.