جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این مقاله، هفتمین مقاله : از صفحه 64 تا 72 مجله حاضر (نشریه لوکایتا) است.

فخررازی در شرح خود بر اشارات مسئله علم و غایت داشتن قوای طبیعی را مورد اشکال قرار می‏دهد. خواجه نصیر الدین توسی در پاسخ به او دو نکته ذکر می‏کند. اول) غایت مقتضای ذات طبیعت است. دوم) قوای طبیعی شعورٌ مایی دارند. یافته‏های ما در این تحقیق نشان می‏دهد به کار بردن تعبیر شعورٌ ما برای قوای طبیعی در حکمت مشا اختصاص به خواجه نصیر دارد و در آثار ابن‏سینا یافت نمی‏شود. درباره پاسخ‏های این دو فیلسوف به مسئله علم و غایت قوای طبیعی نیز می‏توان گفت ابن‏سینا در مسئله علم و غایت قوای طبیعی سخن واحدی ندارد. او در الهیات شفا، فاعل‏های جسمانی را فاقد ادراک و اراده می‏داند که فعل یکنواخت دارند. اما در نمط هشتم اشارات به وجود شوق و عشق طبیعی یا ارادی برای اشیا جسمانی قائل است. در طبیعیات شفا اگرچه مجموع طبیعت را غایتمند خوانده اما شوق هیولی به صورت را رد می‏کند. در رساله درباره عشق برای هیولی، صورت و اعراض عشق غریزی و فطری ثابت می‏کند. خواجه توسی نیز اگرچه غایتمند بودن مجموعه طبیعت را پذیرفته است اما درباره وجود شعورٌما برای قوای طبیعی توضیحی ارائه نمی‏کند. براساس استنباط ما، آنچه این‏دو فیلسوف به عنوان غایت قوای طبیعی مطرح کرده‏اند به ماینتهی الیه الحرکه شبیه‏تر است تا مابه الحرکه، همچنین می‏توان غایت را به مبادی عالیه قوای طبیعی نسبت داد تا فاعل‏های جسمانی؛ سیر به سوی معشوق حقیقی، از نگاه ابن‏سینا ذاتی همه موجودات ولو بدون علم و اراده است.

در کتاب حاضر، نگارنده به مقایسه‌ای کوتاه بین مسیحیت و اسلام می‌پردازد، که دو دین بسیار تأثیرگذار در جهان هستند و پیروان بسیار زیادی از نژادها و ملت‌های مختلف دارند و دارای عقاید بسیار مشترکی نیز هستند. نگارنده درنتیجه بررسی‌هایش بیان می‌کند که حقیقت هر دین و اثبات خاستگاه الهی آن، اساساً به‌درستی این مسئله بستگی دارد که آیا روح حقیقی و اولیه آن کاملاً حفظ شده و به مردم انتقال یافته است یا نه؟ میزان انحراف و تردید در حقیقت مسئله به مقدار دقتی بستگی دارد که تمامی سخنان وحی‌شده به پیامبر به مردم نیز منتقل شده باشد.

کتاب حاضر در خصوص اخلاق نفس با تحلیل گزیده‌ای از نوشته‌های الهام‌بخش دریدا، لونیاس و ابریگاره تهیه و گردآوری شده است. مؤلف در این اثر، یک تبارشناسی جدید در باب نفس و ژست‌های اخلاقی با تکیه بر متون و دایی هند باستان و نیز آموزه‌های فلسفی شلینگ، فوئر باخ، مید، هایدگر، دریدا، لویناس و ایریگاره ارائه می‌دهد. این پژوهش ابتدا در باب آیین‌های عالم وسیطی: سه مرحله شتاب گیری مطالبی را در فلسفه ذکر می‌کند. سپس نگارنده دو تغییر متوسط در عناصر آب‌وهوا از جمله «آب‌درمانی نفخه ای» فوئر باخ و نفس هولدر لینی ها یدگر اشاره می‌نماید. در پایان نوشتار پیش رو جوامع متنفس و جوامع صلح را به بحث و بررسی قرار می‌دهد. اخلاق نفس: دریدا، لونیاس و ایریگاره از مباحث قابل تأمّل و دقت این نوشته به‌حساب می‌آید.

فلسفه یکی از شاخه های پربار درخت دانش بشری است. اندیشمندان یونانی، مانند افلاطون و ارسطو سهم زیادی در پرورش آن داشتند، اما نقش متفکران مسلمان در احیا و نیز انتقال آن به مغرب زمین درخور توجه است. اندیشمندان مسلمان همچنین با بهره گیری از میراث فلسفی یونان به طرح مسائل جدیدی پرداختند