جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در شناخت واجب الوجود از طريق شناخت ذات و صفات الهي، نگاشته شده بر پايه نظرات اعتقادي امام قاسم و امام هادي (دو تن از ائمه زيديه) كه نگارنده اين رساله پيرو مدرسه كلامي آنان است. در چند باب كه در هر باب صفتي ذكر شده و با اختصار بر آن استدلال عقلي مي شود. [موسسه امام صادق ص 35]

اين رساله (كه در برخي از فهرستها و مراجع منسوب است به ميرزا آقا خان كرماني) و اصولا در رد و نقد بر رساله انشاء الله ... . . تاليف يكي از بزرگان شيخيه و شايد حاج محمد كريم خان و در ضمن در رد و نقد رساله ركن رابع او نوشته شده است، بحث و گفتگويي (يا به تعمير متن: سوال و جوابي) است و ميان يوسف رضا پاشا از دولتمردان تركيه و چند تن از علما كه ميهمان او بوده اند (و نام آنان در ديباچه رساله آمده) درباره مضمون رساله اي كه از ايران به دست وي رسيده بوده در موضوع « انشاء الله و ماشاءالله» گفتن به هنگام انجام كار و نقد بيانات مولف آن رساله و رساله ديگر او به نام ركن رابع. تمام رساله از زبان يوسف رضا پاشاست رشته سخن به دست اوست و طرح كننده سوال نخست و انتقادات بعد اوست. در اواسط رساله پس از پايان تحليل سيد جمال چنين آمده: « حضار پس از شنيدن اين كلمات حكمت آيات بر راي بلند ... . سيد ... . . آفرين بسيار نموده ... . گفتند: حد همين بود سخن راني و زيبايي را جناب پاشاي ميزبان روي به سيد برهان الدين نموده گفتند چقدر خوبست اگر شما اين سوال و جواب امشب را به زبان فارسي رساله كوچكي بكنيد تا بدهم طبع كنند و در ايران نشر نمائيم يا بدهم در اختر چاپ كنند. شايد بدين واسطه قدري تنوير عقول و افكار ملت شده ... . . » بنابراين و بر طبق مضمون صريح رساله، گزارش اين بحث و گفتگو به درخواست يوسف رضا پاشا بر عهده برهان الدين بلخي گذارده شده و به دست او انجام گرفته است نه ميرزا آقا خان كرماني و هر چند بر طبق نقل فريدون آدميت وي نيز يكي از ميهمانان و حضار در آن جلسه بوده است. بر بالاي صفحه نخستين نسخه حاضر نيز نام سيد برهان الدين بلخي به عنوان مولف ياد شده. از فحاوي اين رساله خاصه اواخر آن استفاده مي شود بخشي از انتقاد تند منتقد متوجه طائفه شيخيه و رساله ركن رابع (تاليف ديگر مولف رساله انشاءالله ... .) است. و چون مسلم است ركن رابع تاليف حاج محمد كريم خان است بنابراين قطعا مي توان گفت مولف رساله انشاء الله نيز اوست. از رساله نخستين - كه رساله حاضر نقد و رد آن است و بايد تاليف حاج محمد كريم خان باشد - در هيچ يك از مراجع و فهارس نشاني به دست نيامد. در فهرست كتب مشايخ نيز به آن اشارتي نيافتم. [مجلس شورا 22/272؛ فهرست كتابهاي خطي براون در كمبريج تاليف نيكلسون ص 67 (شماره 4/28) ؛ آستان قدس فهرست - الفبايي- 1490 با نام جنگ ماشاء الله) ؛ فهرست دانشگاه 17/117 -118 و فيلمها 2/191؛ انديشه هاي ميرزا آقا خان از آدميت 52-53؛ روزگاري كه گذشت از صنعتي زاده كرماني 97؛ ]

كتابي است در موضوع امامت بنا به گفته صاحب الذريعة، گويا ذيل كتاب ديگر مؤلف، موسوم به مشارق انوار اليقين في حقائق اسرار اميرالمؤمنين است در مقدمه آن نام كتاب را لوامع انوار التمجيد و جوامع اسراره في التوحيد ناميده است. (سيد محمود مرعشي) از رضي الدين حافظ رجب بن محمد بن رجب برسي امامي صوفي باطني است و ذيلي است بر مشارق الانوار او، اصول اعتقادات او در آن آمده است. نويسنده مي گويد اين كتاب را فراهم آوردم تا در روز قيامت راهبر من ببهشت باشد و در اين جهان مرا از ناپاكيها بر كنار دارد اين كتاب حاوي حقايق اسرار توحيد و نبوه و ولايه است و كسي كه بخواهد در اين سه بسرحد شناسائي برسد كافيست در اين كتاب نظر كند او پس از آن مباحث توحيد و نبوه و ولايه را بطور مفصل شرح مي دهد. «عبد الله انوار» كتابي است در موضوع امامت بنا به گفته صاحب الذريعة، گويا ذيل كتاب ديگر مؤلف، موسوم به مشارق انوار اليقين في حقائق اسرار امير المؤمنين است در مقدمه آن نام كتاب را لوامع انوار التمجيد و جوامع اسراره في التوحيد ناميده است. (سيد محمود مرعشي) مؤلف آن را در شرح اعتقادات خود نگاشته و يا به مانند پيشگفتار يا ذيل مشارق خود نگاشته است. « محمود نظري » مؤلف در مقدمه، از كتاب ديگر خود با عنوان مشارق انوار اليقين في حقايق اسرار اميرالمؤنين نام مي برد. وي لوامع را در شرح معتقدات خود نوشته و آن به مثابه پيش گفتار يا ذيل همان مشارق اوست (صادق اشكوري، يوسف بيگ بابا پور) مؤلف چون كتاب «مشارق الانوار» را نوشت مورد هجوم عده اي مغرض و جاهل قرار گرفت و او را به شرك و ثنويت و مانند آن متهم كردند، ‌از اين رو به تدوين كتاب «لوامع» همت گماشت تا رفع اتهام كند. وي در آغاز كتاب مي گويد: «اين كتاب را فراهم آوردم تا در روز قيامت راهبر من به بهشت باشد. و در اين جهان مرا از ناپاكي برحذر دارد. اين رساله مختصر، حاوي حقايق اسرار توحيد، ‌نبوت و ولايت است و اگر كسي بخواهد در اين سه ركن مهم اعتقادي به معارفي دست يابد اين اثر او را كفايت مي كند» نثر اديبانه و شيوايي مضامين، ‌ويژگي دو چنداني به اين رساله بخشيده است. آغاز كتاب: بسمله و به نستعين الحمدلله الواحد لامن قلة الموجود لامن علة و الصلوة ... . و بعد يقول المخلوق من الماء المهين ... هذه رسالة في اصول الكتاب سميتها لوامع انوار التمجيد ... قدمتها لوجوب تقديم التوحيد علي ساير العلوم انجام كتاب: انک الکريم الجواد و اعظم من سئل فجاد برحمتک يا ارحم الراحمين و الحمد لله رب العالمين ... . . [الذريعة 18/362 رقم 478؛ فهرست مرعشي 28/23؛ فهرست سپهسالار 5/486؛ کتابخانه ملک 5/7؛ كتابخانه وزيري 4/1311؛ كتابخانه ملي 7/91؛ مجلس شورا 12/86 و 23/88 و 3/24 ص73؛ دانشگاه 696: 8؛ ادبيات تهران: 407 و1/407؛ دانشگاه تهران 8/696 و 17/413؛ دائرة المعارف بزرگ 1/335؛ ذريعه 18/362 «لوامع انوار و جواهر اسراره في التوحيد»، همانجا 21/32 «مشارق انوار اليقين في ... » ؛ اعلام 1/851: رجب؛ طبقات 9/58 «رجب» ؛ سپهسالار، ش (2) 1786، (2) 1790؛ فارس شناسي ص 57؛ كتابخانه شخصي رضا استادي ص 71؛ شيخ علي حيدر 2/17؛ نشريه 11/725]

قاضي بيضاوي، عبدالله بن عمر شافعي متوفي 685 هـ. ق. كتابي جامع و مختصر و مفيد در علم كلام نگاشته است به نام «طوالع الانوار» كه شامل يك مقدمه و سه كتاب است 1- در طبيعيات 2- در الهيات 3- نبوت. بر اين كتاب طوالع الانوار، شروح و حواشي بسياري نوشته شده است از جمله شرح ابوالثناء، شمس الدين محمود بن عبدالرحمان اصفهاني متوفي 749 هـ. ق. مي باشد كه آن را به نام «الملك الناصر» محمد بن قلاوون تأليف كرده است كه همين كتاب موجود مي باشد، شرحي است مزجي تحت عنوان - قال - اقول- اين شرح در سال 1305 هـ. ق. چاپ شده است. (فاضل) شرح است بر طوالع بيضاوي تاليف شمس الدين محمود اصفهاني متوفي 749- صاحب شرح قديم بر تجريد. اصفهاني اين كتاب را براي محمد بن قلاوون ملقب به الملك الناصر پرداخته و گويا در آغاز كتاب از او نام آورده (نسخه شماره 1777 برلين) اما در نسخي كه تا كنون بنظر نگارنده رسيده موجود نيست. در فهرست برلين شماره مزبور آغاز كتاب چنين است: الحمدلله الذي توحد بوجوب الوجود و دوام البقاء اما بعد فان ارباب العقل متابقون و اصحاب النقل متوافقون ... قال الحمد لمن وجب وجوده و نسخه هاي ما بدين گونه آغاز مي شود: الحمدلله رب العالمين والصلوة علي سيدنا محمد وآله وصحبه الطاهرين قال الحمد لمن وجب الوجوه اقول ضمن هذه الخطبه چلپي اول كتاب را از: قال الحمد لمن وجب وجود ... نقل كرده است. پايان: وبعثنا مع الذين انعم الله عليهم ... وحسن اولائك رفيقا اصفهاني چند سطر پايان كتاب طوالع الانوار را عينا در ذيل كتاب خود گذارده است. بجز اصفهاني چند تن ديگر از دانشمندان نيز طوالع بيضاوي را شرح كرده اند و بيشتر آنها در كشف الظنون ياد شده و ما از ميان شرحهاي طوالع از اين نسخه ها اطلاع داريم. 1- شرح فرغاني، برهان الدين عبيدالله محمد شافعي كه آغازش چنين است: احمدالله حمدا يتقاصر عن ادراك غايته عقول العقلاء (فلوگل فهرست كتابخانه كوپريلي اوغلوص 123، لاله لي ص 366، 453، فهرست نسخ عربي كتابخانه برلين شماره 1775، 1776، 1770، كشف الظنون، فهرست دانشگاه 592/3-593، فهرست مجلس 92/2). نسخه مجلس را مولف فهرست مزبور نشناخته و در فهرست دانشگاه نيز همچنان ناشناس نقل شده است. 2- نشر الطوالع تاليف ساچقلي زاده مرعشي آغاز: خيرالكلام حمد لمن خلق الانام ... وبعد فيقول محمد المرعشي ... ان علم الكلام مع انه حافظ لعقائد الاسلام (برلين شماره 1790، فلوگل ص 511و102) در كشف الظنون نام اين كتاب نيامده. 3- شرح طوالع تاليف زين الدين ابوالحسن علي موصلي معروف به ابن شيخ العربيه ملقب به حديثي ياددار الحديثي. (نسخه اي از آن در اين فهرست معرفي مي گردد) و نگاه كنيد به فلوگل، ذيل كشف الظنون ص 56، 238، 308، 509 4- شرح قاضي ميرحسين ميبدي (دانشگاه 3/593 فلوگل 166) 5- شرح بدرالدين تستري (فلوگل 56، 124، 238، 308، 509) 6- شرح طالشي (فلوگل 56، 238، 308، 509) 7- شرح حاجي پاشا (فلوگل 167) 8- شرح لاري (فلوگل 309) 9- شرح مباركشاه (فلوگل 302) 10- تفتيح الافكار (فلوگل 56 و 511) 11- شرح نظام شامي (فلوگل 339) (عبدالحسين حائري) شرحي است از ابوالثناء شمس الدين محمود بن عبدالرحمن اصفهاني متوفي 749 هـ ق. بر كتاب طوالع الانوار تأليف قاضي عبدالله بن عمر بيضاوي متوفي 685 هـ ق، شرح مفيد و متداولي است به - قال - اقول- كه شارح آنرا بنام ملك ناصر ابو محمد بن قلاون نگاشته است. حاشيه مبسوطي است بر كتاب شرح مطالع الانوار سرا الدين محمود ارموي (‌م 682 هـ) كه با عناوين «‌قوله، قوله » به توضيح مطالب آن پرداخته است، محشي در مقدمه چنين آورده: « ديدم كتاب شرح مطالع الانوار بسيار مختصر و برخي مطالب آن نامفهوم است ازاين رو جهت استفاده تمامي افراد به ويژه مبتديان به درخواست گروهي اين حاشيه را ترتيب دادم » . وي بخشي از عبارت كتاب را آورده، سپس به شرح و توضيح آن پرداخته است. (سيد محمود مرعشي) ‌ طوالع الانوار تأليف قاضي عبدالله بن عمر البيضاوي (685ق) متن مختصر مهمي است در كلام به روش اهل سنت كه در سه كتاب تدوين گرديده و هر كتاب نيز مشتمل بر سه باب است بدين ترتيب: كتاب اول در ممكنات، باب اول در امور كليه، باب دوم در اعراض و باب سوم در جواهر، كتاب دوم در الهيات، باب اول در ذات خدا، باب دوم در صفات و باب سوم در افعال او؛ كتاب سوم در نبوات، باب اول در نبوت، باب دوم در حشر و جزاء و باب سوم در امامت. اين كتاب بسيار مورد توجه علامه بوده و بر آن شروح و حواشي بسيار نگاشته اند. نسخه حاضر نيز شرحي است بر اين كتاب با عناوين «قال اقول» كه مشهور و متداول بين طلاب بوده و شارح، آن را به نام ملك ناصر محمد بن قلاوو به رشته تحرير درآورده است. در حاشيه نسخه حاضر تعليقه مولي افضل زاده - كه در كشف الظنون از او نام برده شده - نيز درج گرديده است. اين شرح همراه با حاشيه سيد شريف جرجاني (740-716ق) بر آن، به سال 1305ق. در استانبول به چاپ رسيده است. (اميره ضميري) قاضي بيضاوي، عبدالله بن عمر شافعي متوفي 685 هـ. ق. كتابي جامع و مختصر و مفيد در علم كلام نگاشته است به نام «طوالع الانوار» كه شامل يك مقدمه و سه كتاب است 1- در طبيعيات 2- در الهيات 3- نبوت. بر اين كتاب طوالع الانوار، شروح و حواشي بسياري نوشته شده است از جمله شرح ابوالثناء، شمس الدين محمود بن عبدالرحمان اصفهاني متوفي 749 هـ. ق. مي باشد كه آن را به نام «الملك الناصر» محمد بن قلاوون تأليف كرده است كه همين كتاب موجود مي باشد، شرحي است مزجي تحت عنوان - قال - اقول- اين شرح در سال 1305 هـ. ق. چاپ شده است. (فاضل) متن از قاضي عبدالله بيضاوي است. نكته قابل توجه اينكه در مبحث امامت اينكتاب بخصوص در برخي از صفحات آن تعصب هاي بيجا و بي اندازه درباره خلفاء اظهار نموده، و احاديث مجعوله و افترائات ناروائي برسول اكرم (ص) نسبت داده و خلاصه اولياء حق و صديقين را آزار نموده مع الوصف درخواست حشر با آنانرا نموده است (آقا مجتبي عراقي) «طوالع الانوار» نگاشته قاضي بيضاوي (95/685ق) از رساله هاي معروف و مختصر اهل سنت در كلام و اعتقادات است و شروح بسياري بدان نوشته شده كه شرح حاضر به سبب دقت در متن و موقعيت علمي مؤلف از اهميت بسياري برخوردار است. (طيار مراغي) أصل الكتاب هو طوالع الأنوار في علم الكلام، تليف: القاضي عبدالله بن عمر البيضاوي (م: 685هـ) (خادمي، محمد علي) [التراث العربي، اشکوري 5/122؛ مرعشي12/4 و 4/255 و 5/56 و 5/79 و 5/126 و 5/160 و 11/78 و 4/396 و 13/142و 14/266و 26/4؛ فهرست الفبايي آستان قدس رضوي 1/219؛ چلبي 2/101؛ معجم المطبوعات 454؛ مجلس 2/50-51؛ فهرست سپهسالار 5/307 و 5/588-589؛ كتابخانه جامع گوهرشاد 4/1951؛ الهيات مشهد 2/239؛ فهرست دانشكده حقوق 469 و 969؛ کتابخانه ملک 1/506-507؛ كتابخانه مجلس شورا 5/18 و 5/20 و 10/1869 و 16/221 و 10/1478؛ فهرست آستان قدس 1/218-222 و 4/245-246 و 11/385-387و 4/817؛ وزيري 2/706؛ الذريعة 14/365 و 6/124 و 201؛ مدرسه فيضيه 1/253؛ كشف الظنون 2/116؛ فهرست رضوي 1/73؛ ريحانة الادب 2/345؛ كتابخانه ملي 13/76و 13/157 و 10/452 و 2/50؛ الهيات تهران ص 579؛ فهرست خطي برلين شماره هاي 1772-1778؛ كشف الظنون؛ طوالع الانوار؛ مجلس سنا 2/231؛ علامه طباطبايي 2/224؛ فهرست مجلس 5/18؛ معجم المطبوعات: 454؛ مجلس شورا 10/1478؛ دانشكده حقوق تهران 469؛ دانشگاه تهران 10/1565 و 8/301 و 9/970 و 17/104و 17/293 و 16/404 و 17/438؛ مدرسه فيضيه 1/433 و 1/434؛ نشريه 11/916 و 7/293 و 10/192 و 11/357؛ كتابخانه نور بخش 1/4‌؛ الفبائي آستان قدس 527 و 673؛ امام صادق چالوس ص 149؛ دارالحديث ص 257؛ فهرست‌ آستان قدس 1/204؛ شورا 2/191/24؛ الاوقاف العامة موصل 4/54؛ رايانه آستان قدس] شرح و حواشي: حاشية مطالع الانظار في شرح طوالع الانوار (-) حاشية حاشية الجرجاني علي مطالع الانظار (-) حاشية مطالع الانظار في شرح طوالع الانوار جرجاني، علي بن محمد (740-816) حاشية مطالع الانظار في شرح طوالع الانوار عصام الدين اسفرايني، ابراهيم بن محمد (873-951) حاشية مطالع الانظار في شرح طوالع الانوار ليثي سمرقندي، ابوالقاسم بن ابي بكر (-888) حاشية مطالع الانظار في شرح طوالع الانوار جمال حسيني، عطاءالله بن فضل الله (-930) حاشية مطالع الانظار في شرح طوالع الانوار افضل زاده، حميدالدين بن افضل الدين (-) حاشية مطالع الانظار في شرح طوالع الانوار توني، معين بن حسن (-907) حاشية مطالع الانظار في شرح طوالع الانوار = حاشية حاشية طوالع الانوار بحرآبادي، محمد بن يوسف (-10) حاشية مطالع الانظار في شرح طوالع الانوار حسيني، حميدالدين بن افضل الدين (-908) حاشية مطالع الانظار في شرح طوالع الانوار ملاغياث الدين محمد (-) حاشية مطالع الانظار في شرح طوالع الانوار سيرامي، يحيي بن سيف (-833)

رسالة في اثبات الواجب و لزوم الفساد علي تقدير تعدد الواجب بالذات و نفي الشريك. (دانش پژوه) رسالة في بيان لزوم الفساد علي تقدير تعدد الواجب بالذات و بيان نفي الشريك عن الواجب بالذات و بيان اثبات التوحيد له. (محمد تقي دانش پژوه) از شمساي گيلاني همان رساله شماره 10/1701 اين كتابخانه است كه قبلا در اين فهرست از آن ياد شده. از ميان رسائل توحيديه شمساء گيلاني تنها همين رساله است كه در ذريعه و فهرست دانشگاه ياد شده است. نگارنده در ذريعه و ديگر مراجع و فهارس، تا كنون از ديگر رسائل او جز « حدوث عالم » و « تحقيقات » ذكري نديدم فهرست دانشگاه 3: 136 پايان اين نسخه با آنچه از پايان نسخه دانشگاه دانشگاه در فهرست آن كتابخانه نقل شده متفاوت است. در پايان نسخه ما 15/1701 تاريخ 1076 ديده ميشود و دور نيست تاريخ تاليف رساله باشد. (عبد السحين حائري) اين رساله (اثبات وحدة الواجب) بتازي و از شمسا ميباشد و در آن بروش مشائيان خاوري يگانگي خداوند آشكار گرديد و گاهي شعر پارسي و تازي نيز در آن آمده است. (محمد تقي دانش پژوه) اين رساله کلامي در اثبات توحيد و يگانگي پروردگار نوشته شده، و مؤلف در آن با بيان برهان تمانع به تقرير و توضيح آن مي پردازد. آغاز كتاب: هو الله سبحانه و تعالي عما يشركون. قد استدل علي توحيد الواجب جل شأنه بانه لو تعدد كان الاثنان منه اعني معروض الاثنينية بدون العارض انجام كتاب: نعم المعلوم بالعلم التفصيلي جزء للمعلوم بالعلم الاجمالي فافهم و تبصره و من الخطاء فاحذر [فيلم دانشگاه 1/647؛ کتابخانه جامع گوهرشاد 1/316؛ الهيات تهران ص 375]

رسالة في اثبات الواجب و لزوم الفساد علي تقدير تعدد الواجب بالذات و نفي الشريك. (دانش پژوه) رسالة في بيان لزوم الفساد علي تقدير تعدد الواجب بالذات و بيان نفي الشريك عن الواجب بالذات و بيان اثبات التوحيد له. (محمد تقي دانش پژوه) از شمساي گيلاني همان رساله شماره 10/1701 اين كتابخانه است كه قبلا در اين فهرست از آن ياد شده. از ميان رسائل توحيديه شمساء گيلاني تنها همين رساله است كه در ذريعه و فهرست دانشگاه ياد شده است. نگارنده در ذريعه و ديگر مراجع و فهارس، تا كنون از ديگر رسائل او جز « حدوث عالم » و « تحقيقات » ذكري نديدم فهرست دانشگاه 3: 136 پايان اين نسخه با آنچه از پايان نسخه دانشگاه دانشگاه در فهرست آن كتابخانه نقل شده متفاوت است. در پايان نسخه ما 15/1701 تاريخ 1076 ديده ميشود و دور نيست تاريخ تاليف رساله باشد. (عبد السحين حائري) اين رساله (اثبات وحدة الواجب) بتازي و از شمسا ميباشد و در آن بروش مشائيان خاوري يگانگي خداوند آشكار گرديد و گاهي شعر پارسي و تازي نيز در آن آمده است. (محمد تقي دانش پژوه) اين رساله کلامي در اثبات توحيد و يگانگي پروردگار نوشته شده، و مؤلف در آن با بيان برهان تمانع به تقرير و توضيح آن مي پردازد. آغاز كتاب: بسمله الحمدلله الواحد الاحد الصمد و الصلوة و السلام علي سيد المرسلين المسمي باحمد و آله الطاهرين المعصومين المتصفين بالکمال الامجد اما بعد فيقول فقير خلق الله محمد الشهير بشمسا گيلاني ... هذه رسالة في بيان لزوم الفساد علي تقدير تعدد الواجب بالذات و بيان نفي الشريک عن الواجب بالذات و اثبات التوحيد له تعالي علي ما وقع الاشارة اليه في قوله تعل في اوائل سورة الانبياء و هو قوله تعالي لو کان فيهما الهة الا الله لفسدتا، و اعلم ... انجام كتاب: الذي ذکرناه يلزم فوت الاشارة الي المطلب الاول الذي هو عمدة الطالب عند علماء الدين و الحکماء الالهيين و اهل الکشف و اليقين. تمت. [كتابخانه ملك 5/327؛ مجلس 9/441 ش 5/1823؛ دانشگاه 3/137 ش 2/926؛ مك گيل 65؛ دانشگاه تهران 16/141؛ فيلم دانشگاه 1/647؛ کتابخانه جامع گوهرشاد 1/316؛ الهيات تهران ص 375؛ اهدائي رهبر 4-1؛ ]

مطالع الانظار شرحي است مشهور بر کتاب<طوالع الانوار> قاضي بيضاوي که ابوالثنا شمس الدين محمود بن عبدالرحمن اصفهاني (وفات: 749ق) آن را به رشته تحرير آورده است اين حاشيه سيد شريف باعناوين <قوله -قوله> برگزار شده است كتاب حواشي و تعليقات مختصري است بر شرح شمس الدين محمود اصفهاني بر طوالع الانوار قاضي بيضاوي. (وفادار مرادي، محمد) حاشيه اي است بسيار مختصر با عناوين (قوله-قوله) و (قوله-اقول) بر شرح شمس الدين اصفهاني (-749ق) بر «طوالع الانوار» قاضي عبدالله بيضاوي (-685ق). سيد شريف بيشترين ايرادات خود را به مباحث كلامي شارح در حاشيه شرح قديم تجريد وي وارد ساخته است. [کشف الظنون 2/1716و 2/1116؛ الذريعة 6/125؛ مرعشي 28/380؛ ريحانة الادب 3/249و217] شرح و حواشي: حاشية حاشية الجرجاني علي مطالع الانظار (-)