جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع حجاب اجباری اگر چه این روزها به عنوان یکی از پرچالش‌ترین مباحث بین حاکمیت و مردم تبدیل شده، اما در انقلاب ۵۷ نه مطالبه خاصی در این خصوص از جانب انقلابیون شنیده می‌شود و نه مردم بر آن تاکید خاصی دارند. در سال ۶۲ با تصویب قانون مجازات اسلامی در مجلس وقت مساله بدحجابی به عنوان فعل حرام تلقی شد. در متن قانون تصریح شده است که حاکمیت اسلامی باید با افعال حرام مبارزه کند. فقها موضوع بدحجابی را ذیل افعال حرام تعریف می‌کنند. اما مساله تنش‌های اجتماعی این موضوع بدون راهکار باقی مانده است. حاکمیت می‌گوید عموم مردم مطالبه حجاب اجباری را دارند، نواندیشان دیدنی و فعالان سیاسی اما مساله دیگری را مطرح می‌کنند. سوال اصلی این قسمت برنامه پاراگراف در گفت‌وگو با آقای مهدی نصیری این است که چرا زلف جمهوری اسلامی به زلف حجاب اجباری گره زده شده است. من سیما پروانه‌گهر هستم و میهمان این قسمت برنامه پاراگراف اعتمادآنلاین آقای مهدی نصیری با سابقه طولانی فعالیت مطبوعاتی، نواندیش دینی و فعال سیاسی است.

ترجمه ماشینی: کتاب جوآن دبلیو اسکات در مورد جنجال‌های روسری (*affaires des foulards*) در فرانسه در دو دهه گذشته یکی از بهترین آثار تئوری اجتماعی است که در سال‌های اخیر خوانده‌ام. اسکات در نثری واضح و قابل دسترس، تحلیلی دقیق از انگیزه ها و پیامدهای ممنوعیت حجاب در مدارس دولتی فرانسه ارائه می کند. علاوه بر این، اگرچه مناقشات پدیده‌ای نسبتاً جدید هستند، اسکات (یک مورخ با تحصیلات) با ارائه منابع استعماری، مذهبی و فلسفی هویت ملی فرانسه، کار قابل تحسینی را در زمینه‌سازی بحث انجام می‌دهد. نتیجه یک مطالعه ظریف و قانع کننده از جامعه معاصر فرانسه و "تهدید" فرضی مهاجران مسلمان برای آن است. فضیلت بزرگ این کتاب، تحلیل تناقض‌های دین و سکولاریسم است که با ممنوعیت حجاب توسط دولت فرانسه (که طرفداران از آن به عنوان «حجاب» ظالمانه‌تر یاد می‌کنند) در مدرسه آشکار شده است. در توجه دقیق اسکات به پوشش رسانه ای جنجال ها و گفتمان های سیاسی و فلسفی شخصیت های طرفدار ممنوعیت، درجه شگفت انگیزی از شوونیسم را در آرمان های سیاسی جهانی گرایی فرانسوی آشکار می کند. عدم تحمل در دفاع تحسین‌شده فرانسه از «فردگرایی انتزاعی» به‌عنوان پایه‌ای برای شهروندی؛ و اصرار برخی از فمینیست‌های فرانسوی مبنی بر اینکه هرگونه پوشیدن حجاب ذاتاً ظلم‌کننده و تحقیرکننده زنان است. به طور خلاصه، جایی که شخصیت‌های طرفدار تحریم (از سیاستمداران محافظه‌کار گرفته تا روشنفکران فمینیست) علیه نابردباری، «عقب‌ماندن» و ماهیت استبدادی اسلام جهانی (که نماد آن «حجاب» است)، اسکات به یک روند ترسناک به سمت «سکولاریسم مطلق‌گرا» اشاره می‌کند. و یک موضع خصمانه سازش ناپذیر نسبت به تفاوت‌های فرهنگی (جایی که *بین‌ملی* [در فرانسه] تفاوت‌های اجتماعی، طبقاتی، و قومی/نژادی با گفتمان «برخورد تمدن‌ها» حذف می‌شوند -- سکولاریسم غربی در برابر اسلام جهانی قرار دارد). از سوی دیگر، مخالفان این ممنوعیت و همچنین برخی از دختران روسری‌دار (از طریق شهادت نقل‌قول) نشان می‌دهند که حجاب تا چه اندازه در خدمت هدفی استراتژیک و حتی توانمندساز در زندگی روزمره است: راهی برای زنان جوان درباره هویت‌های جنسی، معنوی و سیاسی خود در مدارسی که بودجه بسیار کمی دارند در فقیرترین بخش‌های شهرهای بزرگ فرانسه مذاکره کنند. به عبارت دیگر، در محیط‌هایی که از قبل انگ می‌زدند، زنان جوان از روسری به عنوان وسیله‌ای برای ابراز وفاداری به سنت‌های فرهنگی، نشانه دلبستگی به خانواده‌شان و/یا ابراز کرامت فردی از طریق رشد معنوی استفاده می‌کنند. در همه موارد، روسری نمادی از بقا و رفاه اجتماعی است -- همان چیزهایی که دولت ادعا می کند تحت ممنوعیت مبهم و سنگین خود از آن محافظت می کند. *سیاست حجاب* چیزی بیش از ترسیم ریاکاری دولت فرانسه در برخورد با اقلیت های اجتماعی و مذهبی است. این یک مورد کاملاً مدون و استدلال شده برای لزوم شناخت وابستگی متقابل دین و سکولاریسم در دموکراسی های غربی است. من این کتاب را به محققان و خوانندگان عمومی اروپای مدرن، سیاست معاصر، و نظریه اجتماعی و فرهنگی بسیار توصیه می کنم.

ترجمه ماشینی: در قاهره در دهه 1940، لیلا احمد توسط نسلی از زنان بزرگ شد که هرگز در چادر و روسری که مادران و مادربزرگ هایشان بر سر داشته بودند، نپوشیدند. از نظر آنها، این پوشش ها هم به زندگی مدرن و هم با تقوای اسلامی بی ربط به نظر می رسید. اما امروزه اکثریت زنان مسلمان در سراسر جهان اسلام دوباره محجبه هستند. احمد می پرسد چرا این تغییر به سرعت ریشه دواند و این تغییر چه معنایی برای زنان، اسلام و غرب دارد؟ احمد وقتی مطالعه خود را آغاز کرد، تصور کرد که بازگشت حجاب نشان دهنده یک گام به عقب برای زنان مسلمان در سراسر جهان است. اما آنچه او در داستان‌های مقامات استعماری بریتانیا، فمینیست‌های جوان مسلمان، ملی‌گرایان عرب، دختران اسلامی پارسا، مهاجران مسلمان آمریکایی، جهادگران خشن و فعالان اسلامی صلح‌جو کشف کرد، انتظارات او را مخدوش کرد. احمد مشاهده کرد که اسلام گرایی، با تعهداتش به فعالیت در خدمت به فقرا و در راستای تحقق عدالت اجتماعی، فشاری از اسلام است که به آسانی و به طور طبیعی با سنت خود دموکراسی های غربی از کنشگری در راه عدالت و تغییر اجتماعی ادغام می شود. اغلب اسلام گرایان هستند، حتی بیشتر از مسلمانان سکولار، که در خط مقدم مبارزات کنشگران معاصر مانند حقوق مدنی و حقوق زنان قرار دارند. نتیجه‌گیری‌های غافلگیرکننده احمد نشان‌دهنده معکوس شدن تقریباً تفکر او در مورد این موضوع است. این داستان جذاب از ظهور دوباره حجاب، از مصر تا عربستان سعودی و به سمت غرب، بسیار روشنگر، با طرح‌ریزی‌های پیچیده و استدلال‌های پرشور، تصویری کاملاً جدید از اسلام معاصر را نشان می‌دهد.

آدرس استماع صوت نشست مجازی ابعاد هویتی حجاب: https://b2n.ir/a18233 آدرس مشاهده فیلم نشست مجازی ابعاد هویتی حجاب: https://b2n.ir/x25251 و: https://www.aparat.com/v/8OIsq

پلورالیسم که ابعاد و صور مختلف فرهنگی، اجتماعی سیاسی فلسفی و دینی را در بر دارد در برابر وحدت‌گرایی، قرار گرفته ولیبحث ما پلورالیسم دینی است که از ملایم‌ترین نوع آن (پلورالیسم هنجاری و اخلاقی) آغاز و امروزه به شدیدترین وجه آن یعنی حقانیت تمام ادیان و مکاتب بشری رسیده است. این تفکرهمزمان با عصر روشنگریدر مغرب زمین خصوصاً در مهد دین مسیحیت (رم) آغاز و در مشرقزمین خصوصاً در شبه قاره هند گسترش یافت و در ایران با بازگشت روشنفکران تحصیلکرده در غرب آغاز و تا به امروز ادامه دارد؛ در این روند تاریخی، مسیحیت و پیروان ادیان مختلف به دلیل جنگ‌های مذهبی و فرقه‌ای و به دلایل سیاسی اجتماعی و فرهنگی دیگر بر آن شدند ادیان دیگر را بر حق بشمارند و با ارائه نظریه تساهل و تسامح در زندگی اجتماعی پیروان ادیان را به دوری از تنش در مقابل یکدیگر فراخواندند (تکثر واقعیت ادیان) و افرادی همچون جان هیک بر این نکته تکیه کردند که تمامی ادیان بر صراط مستقیم و بر حقند (تعدد ادیان حق) و پا را از این هم فراتر نهاده و اذعان داشتنداصولاً حق و باطل دربارهادیان معنا ندارد. تمامی ادیان از حقیقت سهمی دارند، نههمگی حق کاملند و نه همه کاملاً باطلند و در این قضایا وامدار تفکر آمپریستی‌ای بودند که بر تکثر فهم‌ها و هرمنوتیک تکیه داشت و قائل به نسبیت کامل بود و به دنبال افرادی چون شلایر ماخر از کل دین به تجربه‌های حسی شخصی بطور اختصاصی قناعت شده است. و ارائه محتویات دین را به روش گفتگوی دینی ، عقلانیت انتقادی و آگاهی بخشی و غیر تجویزی معرفی می کنند.به طوری که به اعتقاد پانیکار گفتگو باید فراتر از صرف تبادل اطلاعات باشد ، وانسان باید خطر تغییر احتمالی دیدگاه دینی اش را نیز بپذیرد. هیک و اسمیت بدلیل اینکه دین را به عنوان مجموعه ای از عقاید و شعائر پدیده ای انسانی می دانند، نسبت به جنبه ها ی عملی دین توجه چندانی ندارند. آنها معتقدند که مهم این است که ادیان همه متضمن تغییر و تبدیل افراد خود محوری به خدا محوریهستند و شیوه های انجام این تغییر در ادیان مختلف هم امری عرضی است.(لگنهاوزن،1379).در میان روشنفکران ایرانی گروهی به این تفکرات سخت متمایل شدند و تمامی آنچه راکه در مهد مسیحیت بود به دامن اسلام کشاندند و حتی قائل به بشری بودن قرآن مجیدشدند. امثال دکتر سروش و مجتهدی شبستری از این دسته‌اند و گروهی دیگر از روشنفکران دینی به نقد آراء و افکار پلورالیستی پرداختند مانند دکتر خسرو پناه ورحیم پور ازغدی.از طرف دیگر یکی از مظاهر تعلیم وتربیت دینی در جامعه که ما مسلمانان آن را به عنوانحجاب می‌شناسیم و نوعی تجلی عفاف درونی زن می‌دانیم و دلایل عقلی، نقلی، تاریخی و فقهی بر آن مترتب است مطرح است .اما در جامعه‌ای با قدمت سی‌ساله از انقلاب اسلامی شاهد بد حجابی بسیار زیاد در سطح جامعه هستیم که دلایل گوناگون فرهنگی، اجتماعی و سیاسی دارد. اگر تکثر فهم‌ها را از پلورالیسم بپذیریم صرفاً به آنچه از قرآن و کتب دینی به ما رسیده است، نمی‌ توان تکیه‌ای داشت؛ زیرا هر کس می‌تواند از آیات آنچهکهخود می‌خواهدبرداشت کند و اگر تکثر منظرها را بپذیریم به سیره‌ی اهل بیت و سنت نبوی نیز نمی ‌توانیم اعتمادی داشته باشیم؛ زیرا هرکس به تشخیص خود عمل می کند وارایه هر الگویی منتفی است. از نظر ایشاندر طول تاریخ شرایطبر فهم‌ها و دیدگاه‌ها تأثیر گذاشته است.واین عقاید مختص آن زمان است. چون هیچ کس نمی تواند ادعا کند چه عقایدی درست است وکدام نادرستدر مباحث عقلی به یک نسبیت وشک‌گرائی و حیرت می رسیم و هر کس می‌تواند مرجع خویش باشد. پس بسیاری از مظاهردین بی معنا خواهد بود. از جمله آن حجاب اسلامی است که رعایت آن با سختی‌هایی نیز همراه است.

در این رساله سعی شده است در5موردبه مطالعه، شناخت عوامل و چگونگی ایجاد تبعیض های جنسیتی درجامعه و همچنین به سیر تحول آن از دیرباز تاکنون ، بررسی آداب، ارزش ها و هنجارهایی که در بین زنان ومردان وجود دارد، همراه بامطالعه انواع ادبیات شفاهی و سنتی و نقش تبعیض جنسیتی براشتغال، تحصیل، لباس وپوشش ، ازدواج و در نهایت به توصیف وتحلیل و تبیین مهم ترین ویژگی ها و خصوصیات فرهنگی مستتر در آن ها از دیدگاه مردم شناسی در منطقه ی شهر قدس بپردازد.روش مطالعه در این پژوهش بهره گیری از جمع آوری و مطالعه اسناد و مدارک تاریخی و به خصوص مطالعه و انجام مشاهده میدانی همراه با استفاده از تکنیک های تکمیلی مصاحبه، صدابرداری،مشاهده همراه با مشارکت و مانند آن بوده است. و از ابزارهای فنی نظیر دوربین عکاسی و همچنین بررسی عکس ها و تصاویر برجای مانده،کاغذ و قلم مورد استفاده قرار گرفته است.خانواده به عنوان نخستین نهادی که فرد در آن چشم می گشاید اعم از اینکه خانواده به کشورهای توسعه یافته یا در حال توسعه تعلق داشته باشد، یکی از بهترین عوامل انتقال تبعیض جنسیتی است. زیرا که کودک به دلیل خالی بودن ذهنش در سال های اولیه زندگی و همچنین ارتباط تنگاتنگش با افراد خانواده بویژه مادر میزان تاثیرپذیری اوازاین محیط اساسی می باشد.مطابق مطالعات انجام شده تبعیض جنسیتی و نابرابری میان زن و مرد در میان تمام اقوام و ملل از گذشته تا کنون وجود داشته و دارد چه بسا فراز و نشیب هایی را طی کرده و فقط چهره ی آن با توجه به مرور زمان تغیر اندکی کرده است. می توان گفت در گذشته این زنان بودند که درجه ی ممتازی در جامعه داشتند و از نظر شغلی گاهی تا درجه ی پادشاهی کشور و جزئی تر آن ریاست خانواده را بر عهده داشتند و به نوعی جوامع مادسالار بوده اند.این زنان بوده اند که برای خود شوهر انتخاب می کردند چنانچه فردوسی در شاهنامه به آن پرداخته است . اما با ورود اسلام موقعیت زنان به شدت تغییر کرد و ازواج هایی نظیر چند همسری و ا زدواج موقت رواج پیدا کرد و زنان از اندرونی خانه پدر به اندرونی خانه شوهر می رفتند. درخصوص لباس و پوشش زنان باید گفت که زنان باستانی پوشش کاملی داشته اند که گاهی برای زیبایی بوده است ولی هیچگاه در طول تاریخ زنان و مردان ایرانی برهنگی نداشته اند حتی در دوره ی هخامنشی زنان ایرانی دارای روسری هایی بوده اند که از زیر آن گیسوانشان پدیدار بوده ولی حجاب و پوشش آن دوره با حجاب و چادرهای مشکی امروزه تفاوت زیادی دارد که در متن تحقیق به طور کامل به آن پرداخته شده است.در نهایت می توان گفت تبعیض در تمام موارد مسئله ای است که همواره با بشر بوده و خواهد بودهمان طور که در بالا ذکر شد فقط نوع و ظاهر آن تغییر کرده و اشکال دیگری در جامعه نمایانگرمی شود. مطالعات حاضر نشان می دهند که در مسئله پوشش و لباس در جامعه امروزی بیشترین تبعیض های جنسیتی وجود دارد و این درحالی است که در گذشته این امر شامل مواردی نظیر اشتغال و ازدواج بوده است.

آنچه پیش رو دارید نگرشی به موضوع تبرج از دیدگاه قرآن و روان‏شناسی است. علی‏رغم نهی صریح اسلام از تبرج و عدم هرگونه آرایش و پیرایش در مجامع عمومی، چنان‏که می‏بینیم این موضوع تا حدودی جایگاه خود را در جامعه کنونی از دست داده و منکرات جای آن را گرفته است. تبرج به معنای خود نمايي زنان، آشکار کردن زينتشان براي نامحرم و زيبا جلوه دادن در برابر آنهاست؛ و با هیستریک (افرادی با ویژگی‏های شخصیتی‏ وابسته، خودمحور، نیازمند به جلب‏توجه دیگران، همراه‏ با ابراز رفتارهای نمایشی) در روان‏‏شناسی منطبق است. هیستریک به عنوان یکی از عوامل تبرج به بحث و بررسي نياز دارد. درمان هیستریک از دیدگاه قرآن و روان‏شناسی، موضوعي است که در فصل سوم اين تحقيق با روش توصيفي تحليلي به آن پرداخته‏ایم. با رجوع به مضامین عمیق قرآن می‏توان كامل‏ترین و مناسب‏ترین نسخه پزشكی را برای افراد دچار اختلال شخصیت و در کل همه بیماری های روانی پیچید. قرآن برای برونرفت از همه مشكلات راهكارهایی را ارایه داده است.با نگاهی گذرا به درمان اختلالات شخصیت در قرآن و روان‏شناسی در‏می‏یابیم صرفاً استفاده از دارو (که در روان‏شناسی به آن توصیه شده)کافی نیست، بلکه جنبه روانی و باورمندی به قدرت لایزال الهی بسیار مهمتر از استفاده از دارو است. آنچه باعث شفا می شود روحیه تلقین (به ضمیر ناخودآگاه) و قدرت ایمان و سایر جنبه های معنوی است و هرچه این روحیه و ایمان قلبی به مبداء قوی تر باشد، درمان نیز مؤثرتر و عمیق تر خواهد بود.

گروهي مي انديشند كه لزوم پوشيدگي اختصاص به آئين اسلام دارد و براي رهايي از آن بايد آئين هاي ديگر را برگزيد،اثبات اين كهقبل از اسلام نيز موضوع حجابدر ميان بعضي از ملل بسيارجدي و مهم بوده است ضرورت اين تحقيق را مي رساند. هدف از این پژوهش، اثبات وجودحجاب در ادیان توحيدي و ارائه آن به عنوان یکی از اساسی ترین راه حل های بحران اخلاقی نسل حاضر می باشد. با توجّه به آنچه که بیان شد و بانظر به اهمیّت موضوع، این تحقیق تشکیل شده از سه فصل كه فصل اول، اختصاص به مفهوم و پيشينه حجاب در اديان توحيديدارد.فصل دوم، حجاب را از نظر قرآن وتورات و انجيل مورد بررسی قرار می دهد، در پايان، به نتيجه گيري وتطبيق مسئله حجاب در قرآن و كتب عهدين می پردازد. يافته هاي اين تحقيق عبارت است از :1ـ در قرآن به امر حجاب تأكيد شده است و آياتي كه به حجاب زنان پرداخته اند ،علاوه بر اينكه حدود حجاب را مشخص كرده است ،ابعاد مختلف حجاب را در برمي گيرد از جمله حجاب در گفتار ، حجاب دررفتار و حجاب درنگاه مي باشد. 2ـ در تورات و انجيل به مطالبي اشاره شده است كه وجود حجاب و پوشش را درشريعت هاي يهوديت و مسيحيت نشان مي دهد،اگرچه تفاوت هايي در حدود و كيفيت آن با اسلام دارد اما درديگر ابعاد حجاب باهم شباهت دارند وبه طور كلي مي توان گفت مطالبي كه در مورد حجاب در كتب عهدين وقرآن آمده است ،به عفت و پاكدامني پيروان خود تأكيد دارد .