جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

فدک نام سرزمینی است در اطرافمدینه کهزیستگاه یهود بود و پس از پیروزی مسلمانان در جنگ خیبربدوناستفاده از نیروی نظامی، به تصرف مسلمانان درآمد و به فرمان خدا، ملک خاص رسول الله(ص) شد. سپس طبق فرمان پروردگار مبنی بر "وَآتِ ذَی القُربی حَقَّه ..." پیامبر(ص)، فدک را به حضرت زهرا(س) واگذار نمود و بر آن گواه گرفت. از آن پس تا زمان رحلت پیامبر(ص)، حضرتفاطمه(س) درآن تصرف مالکانه داشت، اما پس از رحلت پیامبر(ص)، ابوبکر فدک را غصب کرد و به روایتی که خود راوی آن بود، دعوی کرد که پیامبران ارث نمی‌‌گذارند. مخالفت با نصوص قرآنی و مسلمات فقهی، راه رابر سایر بدعت‌ها در دین هموار کرد. در این پژوهش، دلایل طرفین به تفصیل بررسی شده است و توابع کلامی غصب فدک تبیین گشته است. عمده این آثار، مخالفت اکثر صحابه با نصوص قرآنی، مخدوش شدن عدالت آنان و بازیگری با احکام دین و نادیده گرفتن فرمان خداوند در حقوق اهل بیت است.

در این تحقیق موضع گیریهاى اهل بیت پیامبر(صلى الله علیه وآله) نسبت به خلفاى سه گانه و نحوه تعامل آنان تبیین شده است.بنابراین مسأله این پژوهش این است که، تعامل اهل بیت(علیهم السلام) با خلفاى سه گانه چگونه بوده است؟ آیا اهل بیت(علیهم السلام) با خلفاى سه گانه همکارى کرده اند یا خیر؟ و در صورت مثبت بودن پاسخ، آیا این همکارى به معنى مشروع دانستن حاکمیت خلفا بوده است یا خیر؟ دوران مورد بررسى از سال 11 هجرى تا سال 35 هجرى را شامل مى شود، برخى از نویسندگان در مورد برخورد اهل بیت پیامبر(صلى الله علیه وآله) با خلفاى سه گانه افراط کرده اند و حتّى امام على(علیه السلام) را بازوى اجرائى خلفا دانسته و خواسته اند به نحوى مشروعیت خلافت خلفاى سه گانه را از این استفاده نمایند.اما فرضیه این پژوهش این است که اهل بیت پیامبر(صلى الله علیه وآله) با ملاحظه خطرهایى که در صورت قیام جامعه اسلامى را تهدید مى کرد، از قیام واقدام مسلحانه خود دارى کردند و با صبر و دور اندیشى، جامعه اسلامى را از خطرهاى منافقین، مرتدین و فرصت طلب ها نجات دادند.امام على(علیه السلام) و حضرت فاطمه زهرا(علیها السلام) که در مسئله خلافت و فدک خود را صاحب حق مى دانستند شیوه ویژه اى را در پیش گرفتند که هم وحدت امت اسلامى حفظ شود و هم حقایق باز گو شود. حضرت على(علیه السلام) در دوران خلفاى سه گاه در پاره اى موارد به همکارى با آنان پرداختند و با مشاوره هاى مشفقانه براى حفظ مصالح اسلام و مسلمانان تلاش وافر نمودند و در موارد دیگر انتقادات شدید به خلفا کردند که از مجموع انتقادات اهل بیت پیامبر(صلى الله علیه وآله) از خلفا مى توان نتیجه گرفت که ایشان هرگز دستگاه خلافت را مشروع نمى دانستند بلکه با صراحت، عدم لیاقت آنها را گوشزد فرموده است.

این پژوهش، با استناد به منابع روایی اهل سنّت، فضایل فاطمه زهرا(س)، جایگاه ویژه آن حضرت نزد خداوند متعال و رسولش، برتری ایشان بر همه زنان عالَم، سرمشق بودن حضرتش به عنوان برترین زن دنیا، حقوق تضییع شده و ظلم‌هایی را که بر ایشان پس از وفات پیامبر اکرم( روا داشته شد تبیین و تحلیل تاریخی می‌کند. نویسنده بر ضرورت مَحبّت فاطمه زهرا(س) و محور بودن رضا و خشم ایشان برای خشنودی و خشم خدا و رسول خدا تأکید کرده و دشمنی با آن بانوی بزرگ را بزرگ ترین ظلم برمی شمارد. وی ابتدا تعریفی از اهل سنّت ارایه کرده، سپس با بیان پیشینه تاریخی این مبحث، ابعاد مهّم شخصیت فاطمه زهرا(س) را به واسطه شخصیت ملکوتی، نورانی و فوق بشری او وصف می‌کند. او در همین زمینه با اشاره به ولادت و نامگذاری آن حضرت، ایشان را بانویی بهشتی خوانده، که مانند زنان عادی، عادت ماهیانه نمی‌دید؛ از این رو فاطمه نامیده شده است. نویسنده در ادامه به سایر نام های حضرت زهرا(س) اشاره کرده، او را راستگوترین بانوان برمی شمارد. معرّفی کنیه‌های حضرت فاطمه زهرا(س) و منزلت آن بانوی بزرگ در قرآن کریم، از محورهای بعدی این تحقیق محسوب می‌شود. در بخش دیگری با اشاره به ازدواج حضرت فاطمه زهرا(س) با امام علی(ع) ، به ساده بودن وسایل زندگی، مقام عبادی والای فاطمه(، نزول مایده آسمانی برای آن بانوی بزرگ اسلام، محبوبیت ویژه ایشان نزدِ پیامبر گرامی اسلام(ص) و سرمشق بودن وی برای تمام زنان عالََم براساس منابع روایی اهل سنّت، پرداخته، رنج‌ها و ظلم‌های وارد شده بر ایشان بعد از رحلت رسول خدا( به‌رغم سفارش های مکرّر ایشان در حقّ فاطمه زهرا(س) را واکاوی کرده و از عاملان رنج ها و مصیبت های فراوان حضرتش انتقاد شدید می‌کند. وی همچنین به موضوع غصب فدک و ناخشنودی فاطمه زهرا(س) از عمر و ابوبکر و ظلم‌های دیگری را که بر اثر هجوم به منزل امام علی(ع) بر ایشان وارد شد، را گزارش می‌کند، ضرورت مَحبت فاطمه زهرا(س) و برایت از دشمنان ایشان در احادیث پیامبر اکرم، حرام بودن بهشت بر دشمنان اهل بیت(ع)، حضور شگفت انگیز فاطمه در قیامت و بررسی روایات نبوی در منابع اهل سنّت، از دیگر مطالب این تحقیق به شمار می‌آید.

تفسیر «الامثل فی تفسیر کتاب الله المنزل» ترجمه تفسیر نمونه است. این تفسیر با تجدید نظر جزئی و تکمیل مسانید و ارجاعات آن، به شیوه نوین ارائه شده است و تفسیری کامل و شامل تمام قرآن است که با ویژگی عصری و اجتماعی. و متناسب با نیازها و پرسشهای زمانه، پیام قرآن را تبیین کرده است. از مباحث فنی و کلاسیک ادبی پرهیز نموده و جلوه دیگر آن، گرایش به جنبه‌های هدایتی و تربیتی است که مؤلفان آن را تعقیب کرده‌اند. این تفسیر در کنار تفسیر گرانسنگ المیزان، می‌تواند خلا عدم وجود تفاسیر شیعی عربی را در کشورهای عرب زبان پر نماید و سبب آشنایی بیشتر اهل سنت با دیدگاههای نوین شیعه و اهل بیت علیه‌السّلام گردد. مفسر در مقدمه خود، هدف از تالیف این تفسیر را چنین بیان می‌دارد: «هر عصری ویژگیها، ضرورت‌ها و تقاضاهایی دارد که از دگرگون شدن وضع زمان، و پیدا شدن مسائل جدید و مفاهیم تازه در عرصه زندگی سرچشمه می‌گیرد، همچنین هر عصر، مشکلات و پیچیدگی‌ها و گرفتاری‌های مخصوص خود را دارد، که آن نیز از دگرگونی اجتماعات و فرهنگ‌ها، که لازمه تحول زندگی و گذشت زمان است، نشات می‌گیرد. افراد پیروز و موفق آنهایی هستند که هم آن نیازها و تقاضاها و هم این مشکلات و گرفتاریها را که مجموع آنها را «مسائل عصر» می‌توان نامید درک می‌کنند. گام دیگر استنباط نیازها و تقاضاهای ویژه این زمان، از اصول کلی اسلام می‌باشد. این تفسیر بر اساس دو هدف فوق نگارش یافته است. الامثل، در روش ارائه مطالب و تحلیل و ذکر وجوه و احتمالات متاثر از تفاسیری چون المیزان و تفسیر مراغی است. شیوه ذکر مطالب چنین است که در آغاز، پس از بیان نکات کلی و عام در هر سوره، از قبیل نام، مکی یا مدنی بودن، عدد آیات و ویژگیهای آن، به فضای حاکم بر سوره، سبک و سیاق موضوعات مهم مطرح شده در سوره اشاره می‌شود، آنگاه به مضمون آیه پرداخته و با روش بیانی و تحلیلی در تفسیر، با عباراتی روان و سبک عربی امروزی، مسائل زندگی و هدایت انسان تشریح می‌گردد. ذیل هر آیه با عنوان «بحث» موضوع متناسب با آن را مطرح می‌نماید. موضوعاتی از قبیل، ربا، حقوق زن، آفرینش انسان، و... مفسر در هر مقطع به دنبال آن است که با بیان معانی کلمات و تبیین درست آیه، فهم صحیحی از قرآن به خواننده ارائه دهد و در این مقصود از نقل حدیث، اسباب النزول، قصه‌های تاریخی و مسائل علمی کمک می‌گیرد. در بیان احکام نیز، به حد آیات قرآنی اکتفا کرده و در کنار آن به اسرار و حکمتهای احکام الهی اشاره دارد. در نقل قصه‌های تاریخی تلاش نموده از اسرائیلیات پرهیز نماید. مفسر و همکاران عنایت دارند تا آیاتی را که مربوط به آفرینش انسان، حیوان، آسمانها، زمین و جهان طبیعت است، تفسیر علمی کنند و در آیاتی که احتمالا اشاره‌هایی به نظریات و اکتشافات جدید دارد، آن آیات را منطبق سازند. مانند ذیل سوره یونس آیه ۵ «هو الذی جعل الشمس ضیاء»، که راجع به کرویت زمین و حرکت خورشید و ماه بحث می‌نمایند. و ذیل آیه ۱ سوره انشقاق به نقل حدیثی از حضرت علی علیه‌السّلام و بیان اعجاز علمی آن می‌پردازند. گفته شد که این تفسیر، ترجمه عربی تفسیر نمونه می‌باشد، بنابراین مقدمه تفسیر شامل همان مطالبی است که ما در کتابشناسی تفسیر نمونه بیان کردیم. منابع آن نیز همان ۱۶ تفسیری است که ذکر شد. تنها تفاوت مهم «الامثل» با «نمونه» حذف ترجمه آیات است که بدلیل عربی بودن متن «الامثل» نیازی به آن نبود. از تفاوتهای جزئی دیگر انتقال برخی مطالب به پاورقی الامثل است، مانند آنجایی که بحث را به جلدهای دیگر ارجاع می‌دهد. باید اذعان داشت که ترجمه متن، ترجمه مناسبی بوده و مهمتر از آن توانسته است با بیان عربی روز و متداول، حس مترجم بودن را از بین ببرد و با مخاطب، ارتباط خوبی برقرار نماید. این امر ناشی از این است که مترجمان همگی مسلط بر دو زبان عربی و فارسی بوده‌اند و زبان اصلی اکثر آنها عربی بوده است. مترجمان این اثر آقایان محمد علی آذرشب، محمدرضا آل صادق، استاد اسد مولوی، شیخ مهدی انصاری، سید احمد قبانچی، شیخ هاشم صالحی، استاد خالد توفیق عیسی، استاد سید محمد هاشمی و استاد قصی هاشم فاخر، می‌باشند. فهرستی از مطالب مختلف کتاب، بر اساس ترتیب آیات در پایان هر جلد «الامثل»، یاری رسان محققان خواهد بود.