جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تبیین و تحلیل عمیقی از اصول و مبانی هستی شناسانه مراتب هستی در عرفان نظری به عمل آمده است که شاهکار این تحلیل و تبیین از آن ابن عربی است. دیدگاه ابن عربی دربارة هستی و بررسی چگونگی پیدایش کثرت و مراتب آن بر سه عنصر و سازه بنیاد گرفته است: نخست تجلی اسمائی، دوم مفهوم تجلی در نفس الهی، سوم مفهوم تناکح و تقابل اسماء.بحث تقابل اسماء و صفات بر هر سه عنصر مبتنی است اما تحقق تقابل اسمائی در اعیان خارجی منوط به ناسازگاری ظاهری مظاهر اسماء و صفات در عالم عناصر است که همان امتداد تناکح اسماء در اعیان خارجی بر اساس تقابل مظاهر اسماء و صفات می باشد و ظهور کامل آن مربوط به عالم عناصر است، هرچند بر اساس تطابق عوالم و حکومت اسماء و صفات ریشة تقابل پدیده های هستی مربوط به اعیان ثابته در مرتبة واحدیت و تحت تأثیر تجلی اسمائی و صفاتی است و اقتضائات اسماء و صفات در مرتبة واحدیت مادة المواد همة تقابل های مراتب هستی، خصوصاً عالم ماده، است. بر اساس تقابل اسماء و صفات، همة پدیده ها و حوادث عالم ماده به صحنة هستی ظاهر می شوند. اسماء و صفات متقابله دائماً در ظهور و تجلی اند و حوادث خیر و شر و پدیده های متضاد و متقابلِ عالم ماده را محقق می سازند.

ورجو آگامبن ، فیلسوف ایتالیایی ، همواره خواننده اصلی متون بوده است و بسیاری از مفاهیم و تأثیرات تاریخی ، زیبایی شناختی و سیاسی غنی آنها را درک کرده است. آگامبن در کتاب حرمت شکنی ها برای اولین بار محوری ترین مقالات خود را درباره عکاسی ، رمان و فیلم جمع آوری کرده است. مراقبه ای در مورد حافظه و فراموشی ، در مورد آنچه از دست رفته و آنچه باقی مانده است. حرمت شکنی ها بار دیگر اثبات می کند که آگامبن یکی از محرک ترین نویسندگان عصر ما است. در ده مقاله ، آگامبن یک سری از مشکلات ادبی و فلسفی را مورد تأمل قرار می دهد: رابطه بین نبوغ ، منیت و نظریه های ذهنیت. مشکل زمان مسیحایی ای که در هر دو شکل تصویر و تجربه زندگی شرح داده شده است. پارودی به عنوان پارادایم ادبی ؛ و پتانسیل جادو برای ارائه یک قانون اخلاقی. طیف وسیعی از موضوعات و مضامین پرداخته شده در کتاب حرمت شکنی ها بر خلاقیت روش تفکر آگامبن و نگرانی مداوم درباره ی عمل شاهد بودن ، چیزی گاه بیهوده ، و گاه مهیب گواهی می دهد. مقاله اصلی این کتاب کوتاه اما متراکم ، "در ستایش حرمت شکنی" ، با مسئله حرمت شکنی به عنوان عمل سیاسی مهم این لحظه روبرو شده است. مفهوم حرمت شکنی یک نوع عمل مقاومت در برابر هر شکل جدایی است که برداشت ها را از نحوه ی قدرت ، مصرف و استفاده از آمیختگی برای تولید یک حالت سیاسی و فوری ، دوباره احیا می کند. آگامبن نه تنها یک مدل نظری جدید و قدرتمند ارائه می دهد بلکه آن را با سبکی نویسنده گون توصیف می کند که خود پیوندهای گریزناپذیری را میان ادبیات ، سیاست و فلسفه ایجاد می کند.

«آیا می‌توانم این تصور را ایجاد کنم که می‌خواهم چیزی به خواننده بیاموزم؟» - لودویگ ویتگنشتاین در چشم‌انداز وسیع تحقیقات‌ فلسفی، موضوعات کمی به اندازه ماهیت زبان و معنا، جذابیت و بحث را برانگیخته است. لودویگ ویتگنشتاین، یکی از تأثیرگذارترین فیلسوفان قرن بیستم، عمیقا به این سوالات پرداخت؛ به‌ویژه در «پژوهش‌های فلسفی». کاوش او در زبان، قواعد و امکان زبان خصوصی، دهه‌ها ذهن‌ها را مجذوب خود‌ کرده‌ است و جرقه تفسیرها و پاسخ‌های بی‌شماری را برانگیخته است. سول کریپکی در اثر مهم خود، «ویتگنشتاین»، پژوهش عمیق را آغاز‌ می‌کند تا لایه‌های پیچیده اندیشه ویتگنشتاین را باز‌ کند. کریپکی از طریق تجزیه‌و‌تحلیل دقیق و تفسیر روشنگرانه، خوانندگان را به هزارتوی پیچیده ایده‌های ویتگنشتاین دعوت‌ می‌کند و وضوح و روشنگری را در جایی که زمانی ابهام و گیجی وجود داشت، ارائه می‌کند. در مرکز تحقیقات ویتگنشتاین، مفهوم قواعد نهفته است؛ چگونه قوانین را بفهمیم و از آنها پیروی کنیم؟ معنای کلمات و اعمال در یک جامعه زبانی چیست؟ این پرسش‌ها در سرتاسر «پژوهش‌های فلسفی» که مفاهیم متعارف زبان و ارتباطات را به چالش می‌کشد، بازتاب می‌یابد. کار کریپکی هم یک نمایش و هم یک کاوش است. او با نگاهی دقیق به متن ویتگنشتاین می‌پردازد و پیچیدگی‌های آن را آشکار می‌کند و درعین‌حال، تأملات و تفاسیر خود را نیز اضافه می‌کند. کریپکی از طریق درگیری خود با ایده‌های ویتگنشتاین، موضوعات اساسی فلسفی در مورد معنا، فهم و ماهیت خود زبان را روشن می‌کند. محور تحلیل کریپکی، مفهوم معمایی ویتگنشتاین از زبان‌خصوصی است. ویتگنشتاین به‌طرز تحریک‌آمیزی پیشنهاد می‌کند که غیرممکن است زبانی داشته باشیم که کاملا خصوصی باشد و فقط خود شخص آن را بداند. این ادعا مفروضات عمیقا ریشه‌دار درباره ماهیت زبان و شناخت را به چالش می‌کشد و راه‌های جدیدی را برای تحقیق فلسفی باز می‌کند. کاوش کریپکی در مورد دیدگاه‌های ویتگنشتاین در مورد زبان‌خصوصی، هم دقیق و هم قابل‌تأمل است. او به دقت استدلال‌ها و مفاهیم موضع ویتگنشتاین را بررسی می‌کند و اهمیت و ارتباط فلسفی آن را نشان‌می‌دهد. با انجام این کار، کریپکی نه‌تنها اندیشه ویتگنشتاین را روشن می‌کند، بلکه خوانندگان را نیز دعوت می‌کند تا با پرسش‌های عمیقی درباره ماهیت ذهنیت، بین‌الاذهانی و معنا دست‌و‌پنجه نرم کنند. «ویتگنشتاین» صرفا یک اثر تفسیری نیست، این یک گفتگوی فلسفی است که چندین نسل را دربر‌ می‌گیرد. درگیر‌شدن کریپکی با افکار ویتگنشتاین فراتر از صفحات کتاب طنین‌انداز می‌شود و الهام‌بخش بحث‌های جاری میان فیلسوفان و محققان در سراسر جهان است. همانطور که ویتگنشتاین می‌نویسد: «هرجا که نمی‌توان صحبت‌ کرد، باید در‌مورد آن سکوت‌ کرد». کریپکی از طریق تحلیل و تفسیر روشنگرانه خود، خوانندگان را به صحبت، مشارکت و تأمل در اسرار عمیقی که در قلب فلسفه ویتگنشتاین نهفته است دعوت می‌کند.

کتاب فلسفه در گذر زمان ترجمه بخش ابتدایی از جلد اول کتاب فلسفه دوران باستان اثر پیتر آدامسون است. این مجلد ترجمه شده اختصاص دارد به تاریخ فلسفه یونان باستان (مشخصاً فیلسوفان پیش از سقراط یعنی تالس، آناکسیماند، آناکسیمنس، کسنوفانس، فيثاغورس، هراکلیتوس، پارمنیدس، الئاییان، اتم باوران، آناکساگوراس، امپدوکلس، بقراط و سوفیست‌ها). نویسنده در این اثر می‌کوشد با زبانی ساده مهم‌ترین ایده‌های این فلاسفه را شرح دهد.

در کتاب حاضر به مقایسه ی یکی از قهرمانان کشف ذهن یعنی فروید با دو مخرب کشف ذهن یعنی یونگ و آدلر پرداخته شده است. یونگ و آدلر از شاگردان فروید بودند که از او جدا شدند و هرکدام مکتبی نو ساختند، و از روی کینه ای که نسبت به فروید داشتند تهمتی نبود که به او نسبت نداده باشند؛ از این رو در این جلد به زدودن تهمت ها از او پرداخته شده و شخصیت اصلی و واقعی آدلر و یونگ برای خواننده روشن می شود.

«مواجهه‌ای نامتعارف با منطق هگل» اثر آنجلیکا نوتزو، یک متن متمایز فلسفی است که تفسیری بدیع از کتاب منطق هگل را ذیل گفتگو با متون ادبی و روایت‌های تاریخی، ارائه می‌دهد. کتاب علم منطق هگل، یکی از بزرگ‌ترین، ژرف‌ترین و تأثیرگذارترین آثار فلسفی تاریخ است که دستخوش تفاسیر گوناگون گردیده است. اما رویکرد نوتزو به منطق هگل در قالب یک «منطق دگرگونی» و «منطق کنش» است. او با بررسی آثار ادبی و تاریخی به عنوان نمونه‌ای از روش استدلالی هگل، از این روش دیالکتیکی دفاع می‌کند. این کتاب پیشنهاد می‌کند که تفکر انتزاعی هگل، به‌ویژه آغاز نامشخص منطق او، «هستی مطلق»، را می‌توان از دریچه‌ی شخصیت‌های ادبی و رویدادهای تاریخی درک کرد. به عقیده‌ی نوتزو، «بیلی باد» اثر هرمان ملویل، موفق‌ترین تجسم تفکر انتزاعی تفکر است که در منطق هگل ارائه شده است و لکنت ابتدایی کتاب «بیلی باد» همان آغاز مبهم علم منطق، یعنی «هستی مطلق» است. نوتزو همچنین آثار ادبی دیگری مانند «تارتوف» مولیر، «پایان بازی» ساموئل بکت و اشعار الیزابت بیشاپ و جاکومو لئوپاردی را در کنار «تاریخ» توسیدید (توکودیدس) بررسی می‌کند تا منطق هگل را به شیوه‌ای جذاب و بی‌سابقه زنده کند. باید تأکید کرد که کتاب «مواجهه‌ای نامتعارف با منطق هگل» فقط یک رساله‌ی فلسفی نیست، بلکه نظریه‌ای حیاتی برای درک جهان معاصر نیز به حساب می‌آید که نوتزو آن را گرفتار یک بحران جهانی بی‌سابقه توصیف می‌کند. او این سوال را مطرح می‌کند که چگونه می‌توان داستان زمان حال تاریخی ما، خواه یک تراژدی یا کمدی را روایت کرد، و منطق درونی جهان در حال تغییر ما چیست؟ طی این نگاه، نوتزو در تلاش است تا در این کتاب به موضوعات تفسیری‌ای از منطق هگل بپردازد که تقریبا برای دو قرن در پژوهش هگل حل‌نشده باقی مانده‌اند و از طرف دیگر می‌خواهد آثار ادبی شناخته‌شده را در پرتوی کاملا جدید، در پرتوی روح هگلی فلسفه، ارائه ‌کند.

یگانه مقصودی که برای آن افراد بشر حق دارند به صورت فردی یا جمعی در آزادی عمل هر یک از افراد مداخله کنند صیانت ذات است... یگانه مقصودی که اعمال قدرت بر هر یک از اعضای جامعه ای متمدن را، حتی بر خلاف ارادهٔ او، موجه می سازد پیشگیری از صدمه رسیدن به دیگران است. خیر خود شخص، چه خیر جسمانی و چه خیر اخلاقی اش، دلیل کافی برای این کار به دست نمی دهد...یگانه بخشی از رفتار فرد که وی در قبال آن مسئول جامعه است بخشی است که به دیگران ارتباط دارد. در بخشی که صرفا به خود او مربوط است، استقلال او، از منظر حق، مطلق است. فرد فرمانفرمای خویش است، فرمانفرمای جسم و جان خویش.

کتاب‌های بسیار زیادی درباره زندگی و افکار کامو منتشر شده است. کتاب «زندگی‌ای که ارزش زیستن دارد، آلبر کامو و تمنای معنا» کتاب نسبتا جدیدی است و نقل‌قول‌های زیادی از کتاب‌های دیگری که دربارۀ کامو نوشته شده، در آن آمده است. نویسندۀ این کتاب رابرت زارتسکی کوشیده بین اتفاقات و مسائل امروزی جهان، به عنوان مثال بهار عربی، و دیدگاه کامو پیوند برقرار کند. این موضوع نشان می‌دهد افکار و دیدگاه‌های کامو، برخلاف بسیاری از روشنفکران، کهنه و قدیمی نشده است و همچنان دغدغه‌هایش روز به روز بیشتر با مسائل جهان ربط پیدا می‌کند. زارتسکی معتقد است اندیشه و تفکرات کامو بر سه موضوع استوار است و این سه موضوع در بسیاری از کارهای آلبر کامو وجود دارد و عبارتند از عصیان، میانه‌روی و ابسورد. نویسنده در این کتاب، دو موضوع تازه‌ هم در کارها و نظریات کامو پیدا کرده است: سکوت و پایبندی. او می‌نویسد این دو موضوع را کمتر کسی در کارهای کامو دیده است و بنابراین هم و غم خودش را در این کتاب بر روی این دو موضوع گذاشته است. نویسنده موضوع سکوت را به حضور مادر در کارهای کامو ربط می‌دهد و موضوع پایبندی را در پرتو رابطۀ کامو با پدرش می‌بیند. نویسندۀ این کتاب، نمودهای سکوت در آثار کامو را حضور ساکت و خاموش مادر می‌داند. تنها آرزوی کامو این بود که کاش مادرش می‌توانست نوشته‌های او را بخواند. موضوع پایبندی را هم به تاثیر پدر در زندگی کامو ربط می‌دهد و می‌نویسد؛ کامو هیچ‌گاه فرصت شناخت پدرش را پیدا نکرد اما در تمام عمرش به تنها آموزه‌اش یعنی پایبندی به انسان و ذات انسانی وفادار ماند. یکی از موضوعات مطرح شده در کتاب. ابسورد است که در فارسی به پوچی ترجمه شده است. این واژه در کارهای کامو بسامد زیادی دارد. از این رو، مترجم کتاب واژه «ابسورد» را در بسیاری از فرازهای کتاب به کار برده است، نه واژۀ پوچی را. استدلال او این است که پوچی به نهیلیسم نزدیک است تا ابسورد و از نظر کامو ابسورد و نهیلیسم با هم تفاوت دارند، همان‌طور که بین عصیان و انقلاب هم تفاوت قائل است. کتاب «زندگی‌ای که ارزش زیستن دارد، آلبر کامو و تمنای معنا» به جز سخن آغازین و سخن پایانی، پنج فصل دارد که عناوین این فصل‌ها عبارتند از: ابسورد، سکوت، میانه‌روی، پایبندی، عصیان. بررسی مفهوم ابسورد در کارهای کامو، تبیین مفهوم عصیان، نقش سکوت در آثار و اندیشه‌های کامو و واکاوی سه اثر مشهور کامو یعنی بیگانه، طاعون و افسانه سیزیف، برخی از بحث‌های خواندنی این کتاب هستند. زارتسکی با زبانی روان، مفاهیم پیچیدۀ فلسفی را شرح می‌دهد تا خواننده درک عمیق‌تری از دیدگاه و اندیشه‌های کامو پیدا کند. این کتاب برای علاقمندان به ادبیات و فلسفه و اندیشه‌های کامو خواندنی و جذاب است و نکات و موضوعات تازه‌ای را در ارتباط با افکار و اندیشه‌های کامو مطرح می‌کند.

از کتاب زبان و مرگ می‌توان به عنوان «درآمدی درخور به فلسفه» یاد کرد که نشان از «روش تحلیل» کار فکری جورجو آگامبن دارد. او از «امر زبانی» به «امر وجودی» نقب می‌زند و این‌گونه «راه رهایی» را بر «زمین هستی» بنا می‌کند. آگامبن از سویی جهان معاصر را تیزبینانه به نقد می‌کشد و از سوی دیگر نگاهی امیدوار به «اجتماع آینده» دارد. در نوشته‌های او از یک طرف به «نقد منفی» برمی‌خوریم که مشخصه‌ی تفکر اروپایی پس از جنگ است و از طرف دیگر منتقد پرشور و دانایی را بازمی‌یابیم که با دقت و بصیرتی ژرف هر «سند» به جای مانده‌ی «سنت» را می‌کاود و بیش از هر چیز بر امکانات زبانی آن سند تأکید می‌کند.