جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابنامه: ص. ۲۱۷-‎۲۱۴؛ همچنین بصورت زیرنویس // در دنیای کنونی ادیان مختلفی اعم از ادیان الهی و غیر الهی در حال توسعه و گسترش است. ادیان الهی انتساب دین و آیین خود را به خداوند تبارک و تعالی می داند و از کیفیت ارتباط بین خداوند تبارک و تعالی با مخلوقات، مباحثی را تحت عنوان مختلف از جمله وحی و کلام الهی بیان کرده اند. انندیشمندان و صاحب نظران، تفاسیر مختلفی از وحی بیان کرده اند که اهم این نظریات، روان شناسانه، جامعه شناسانه و تفسیر فلسفی از وحی می باشد که این نوع تفاسیر از وحی گاهی با کشف و شهود عرفانی تداخل می کند. با مطالعه در کتب مختلف، سعی در فهم این مساله داشتیم که همین امر، انگیزه ای شد تا رساله خود را در باب تمایز بین وحی، و کشف شهود عرفانی از دیدگاه دو متفکر جهان اسلام، ابو حامد محمد بن محمد بن غزالی معروف بهابو حامد غزالی(۵۰۵-‎۴۵۰ه.ق) و صدرالمتالهین محمد بن ابراهیم بن یحیی شیرازی معروف به ملاصدرا قرار دهم که با تفحص و مطالعه در کتب مختلفی که از این آقایان به جا مانده به این نتیجه رسیدم که بین وحی، و کشف و شهود، عرفانی، تقابل به تباین است. زیرا مقام نبوت و رسالت عطیه ای الهی است که با جهد و اکتساب در آمادگی نفس برای قبول آثار وحی به شمار می آید. ولی خودوحی هدیه ای است که نصیب هر شخصی نخواهد شد. اما مقام و مراحل کشف و شهود عرفانی برای همه انسان ها ممکن و میسر است که در صورت مشاهده و مکاشفه شخص سالک باید مشاهدات و مکاشفات خود را با کشف تام نبی و اولیاء الهی بسنجد که در برخی از موارد احتیاج به تعبیر دارد. ولی وحی، امر صریح و سریعی است که خود آن هر چه که باشد حجت است و تغییر در آن راه ندارد. غزالی معتقد است که موداو و محتوای وحی با الهام و کسب اختلافی ندارد ولی در مقابل ملاصدرا معتقد است که بین مودا و محتوای این علوم از جهت شدت وحدت در وضوح هم اختلاف حاکم است.

مسئلة خیر و شر یکی از بحث های عمیق فلسفه و کلام است که در دوران های مختلف تاریخ تفکر، مورد نقد و بررسی قرار گرفته و ذهن اندیشمندانی را به خود معطوف داشته است. در این میان، فلاسفة اسلامی، به ویژه حکمای صدرایی، با نگاهی عقلی و مستدل، رنج ها و شرور مطرح در جهان هستی را مورد مطالعه قرار داده و به تبیین حقیقت و ماهیت آن پرداخته اند. صدر المتألهین در پاسخ به مسئلة شر بر سه مبنای اساسی اصالت وجود، عدمی بودن شرّ و نظام احسن تکیه می کنند. از آنجا که عدمی بودن شرّ از جمله مبانی است که دارای منتقدان جدی در فلسفة غرب و حتی از سوی برخی اندیشمندان اسلامی است. این مقاله در صدد است تا با تبیین رابطة خیر و شر با اصالت وجود از منظر ملاصدرا و برخی از پیروان حکمت متعالیه، مانند حکیم سبزواری و جوادی آملی، دلیل متقن و مستدلی به اشکال آنها دربارۀ عدمی بودن شرور ارائه دهد. ازاین رو، سعی شد تا با استفاده از منابع اصلی حکمت متعالیه از اسفار اربعه، شواهد الربوبیه و مشاعر ... و با سبکی نو به ارزیابی ضمنی مبنای عدمی بودن شرور از نگاه ملاصدرا - با توجه به برهان عقلی و رابطه خیر وشر با اصالت وجود - پرداخته شود.

صدرالمتألهین یکی از بزرگترین فلاسفه اسلامی است که فلسفه را با عرفان عجین نموده است. پژوهش حاضر با عنوان حقیقت محمدیه صلی الله علیه و آله شاهدی بر رویکردفلسفی و عرفانی صدرالمتألهین بر مهمترین اصل عرفانی است . حقیقت محمدیه صلی الله علیه و آله- اولین تجلی و اولین تعین ذات احدی است. او ظهور مقام غیب الغیبی است، که به لحاظ مقام جمع الجمعی جمیع تعی نات را شامل می شود. او مظهر و صورت اسم اعظم الهی است. الله اسم اعظم، مجمع جمیع اسماء و صفات و کمالات است، چون اسم از حیث ذات و مرتبه بر تمام اسماءبرتری و تقد م دارد، بالضروره مظهر آن نیز بر تمام مظاهر و مراتب هستی برتری و تقد م دارد وبدین جهت حقیقت محمدیه صلی الله علیه و آله او ل صادر از باری تعالی است، چرا که صادربلاواسطه باید اتم مناسبتها را با مصدر خود داشته باشد و از میان موجودات تنها حقیقت محمدیه صل الله علیه و آله دارای چنین ویژگی است، نه آن گونه که حکماء می گویند عقل او ل، بلکه عقل اول، اولین ظهور حقیقت محمدیه صلی الله علیه و آله است. حقیقت محمدیه صلی الله علیه و آله دارای جمیع مقامات است و به حسب مدارج علمی و عینی در هر مقامی اسم و شأن خاص دارد.از مهمترین آنها نفس رحمانی، حق مخلوق به، عماء، قرآن، حقیقةالحقائق و باء... است، ام ا ازویژگی ها و آثار حقیقت محمد ه صلی الله علیه و آله خلافت و ولایت الهی است، مقام اعلای خافت کلیه و خلافت کبری و ولایت کل ه و ولایت مطلقه الهی ه از اوصاف و نعوت حقیقت محمد ه صلی الله علیه و آله است که در وجود محمدی صلی الله علیه و آله پدیار گشته است. زیراحضرت محمد صلی الله علیه و آله صورت اجمالی و ظاهر حقیقت محمد ه صلی الله علیه و آله تلقی می شود. در مجموع مباحث رساله در چهار فصل تنظیم شده است: فصل او ل: کلی ات: در این فصل واژه حقیت، حقیقت محمد ه صلی الله علیه و آله و مترادفات آن از منظر فلاسفه و عرفاء وصادر نخستین در ادیان مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته است. پس از تعریف ظهور و تجل وآثار آن، به مراتب ظهور و جایگاه حقیقت محمد ه صلی الله علیه و آله در فصل دوم پرداخته شده است. فصل سوم به اثبات صادر نخستین و مصداق آن از منظر اختصاص دارد و در فصل آخر به آثار و ویژگیهای حقیقت محمد ه صلی الله علیه و آله اختصاص دارد.