جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بخش عمده ای از معرفت شناسی ِ دینیِ معاصر را بحث های پیرامون اعتبار یا عدم اعتبار دلیل گرایی تشکیل می دهد. به طور کلی، در معرفت شناسی ِ معاصر گرایشی به رد دلیل گرایی دیده می شود از این جهت که گفته می شود این دیدگاه معیاری بیش از حد سخت گیرانه برای توجیه وضع می کند. در معرفت شناسی ِ دینی مهم ترین واکنش نسبت به دلیل گرایی را می توان در معرفت شناسیِ به ساخته دید که با مبنایی شمردن برخی باورهای دینی داشتن دلیل کافی را برای آن ها ضروری نمی داند و بدین سان دلیل گرایی را در زمینه ی باورهای دینی رد می کند.در این نوشتار استدلال خواهد شد که: 1. دیدگاهی که باورهای دینی را مبنایی می شمارد نمی تواند به شیوة خرد پذیری ایراد خود سرانگی را پاسخ گوید؛ درنتیجه، 2. مبنایی دانستن یک باور دینی به این معنا که یک باور مبنایی در کنار باورهای مبنایی ِ دیگر است قابل دفاع نیست؛ و 3. باورهای دینی را می توان در معنایی دیگر مبنایی دانست: در معنای مبنایی برای کل دعویِ شناخت و نزدیک شدن به حقیقت (رد شکاکیّت بنیادین).

تاریخ فلسفه غرب، مروری بر فلسفه غرب را به‌ترتیب زمانی، از سرآغازهای آن در قرن ششم پیش از میلاد تا عصر حاضر فراهم می‌آورد. این کتاب همه جریان‌های بزرگ فلسفی را به‌صورتی ژرف مورد بررسی قرار می‌دهد. بیشترین فضا در این اثر به کسانی اختصاص دارد که، براساس اجماع عمومی، فیلسوفان بزرگ شمرده می‌شوند. اما از فیلسوفان کوچک‌تر نیز غافل نمانده‌ایم. به‌طور کلی این ده مجلد تاریخ فلسفه حاوی اطلاعات بنیادی و انتقادی درباره همه فیلسوفان مهم گذشته و حال است و تصویر روشنی از آنها را در بستر فرهنگی، و به‌ویژه، علمی روزگارشان ارائه می‌دهد. مخاطب این تاریخ نه تنها افراد متخصص، بلکه دانشجویان و خوانندگان عمومی نیز هستند. هریک از فصول، نوشته یکی از صاحب‌نظران برجسته آن حوزه است. فصل‌ها به شیوه‌ای قابل‌فهم نوشته شده‌اند و در هر مجلدی یک فرهنگ اصطلاحات فنی وجود دارد. عصر روشنگری یا عصر روشن‌اندیشی جنبشی فکری و فلسفی در تاریخ فلسفه غرب بود که از میانه‌های سدهٔ هفدهم ابتدا در انگلستان و سپس در فرانسه، آغاز شد و تا پایان سدهٔ هجدهم ادامه داشت. این جنبش انقلاب‌های عظیمی را در دانش و فلسفه به وجود آورد که در نهایت باعث از میان‌رفتن کامل جهان‌بینی قرون وسطایی شد. اهداف اصلی متفکران روشنگری، آزادی، پیشرفت، دلیل، مدارا، و پایان دادن به سوء استفاده از کلیسا (منظور دین) و دولت بود.در فرانسه، اساس آموزه‌های روشن‌فکری، آزادی فردی و مدارای مذهبی، در تقابل با پادشاهی مطلقه و تعصبات ثابت کلیسای کاتولیک روم بود. روشنگری با افزایش تجربه‌گرایی، دقت علمی و تقلیل‌گرایی، همراه با افزایش بازجویی از دین مشخص شده بود. دیدرو، ولتر، روسو، مونتسکیو، کانت و دو ساد از فیلسوفان عصر روشنگری‌اند. روشنگری، اشاره به حرکت تاریخی روشنفکری است که دنباله‌رو دکارت و مدافع عقل به عنوان مبنای سیستم زیبایی‌شناسی معتبر، اخلاق، حکومت و منطق بوده و به فیلسوفان اجازه می‌دهد که حقیقت قابل مشاهده را در جهان به دست آورند. عصر روشنگری دوران آزاداندیشی است. البته این آزاداندیشی هنوز به معنای تحقق عملی آزادی و کسب حقوق شهروندی نیست، بلکه دوران پاشیدن بذر اندیشه و معرفت و دوران آمادگی برای رهایی خویشتن از طریق معرفت و شناخت است. سه اصل بنیادین روشنگری عبارتند از:تساهل عقل و انسان باوری اریخ فلسفه غرب، مروری بر فلسفه غرب را به‌ترتیب زمانی، از سرآغازهای آن در قرن ششم پیش از میلاد تا عصر حاضر فراهم می‌آورد. این کتاب همه جریان‌های بزرگ فلسفی را به‌صورتی ژرف مورد بررسی قرار می‌دهد. بیشترین فضا در این اثر به کسانی اختصاص دارد که، براساس اجماع عمومی، فیلسوفان بزرگ شمرده می‌شوند. اما از فیلسوفان کوچک‌تر نیز غافل نمانده‌ایم. به‌طور کلی این ده مجلد تاریخ فلسفه حاوی اطلاعات بنیادی و انتقادی درباره همه فیلسوفان مهم گذشته و حال است و تصویر روشنی از آنها را در بستر فرهنگی، و به‌ویژه، علمی روزگارشان ارائه می‌دهد. مخاطب این تاریخ نه تنها افراد متخصص، بلکه دانشجویان و خوانندگان عمومی نیز هستند. هریک از فصول، نوشته یکی از صاحب‌نظران برجسته آن حوزه است. فصل‌ها به شیوه‌ای قابل‌فهم نوشته شده‌اند و در هر مجلدی یک فرهنگ اصطلاحات فنی وجود دارد. 1.از آغاز تا افلاطون 2. از ارسطو تا آگوستین 3. فلسفۀ قرون وسطی 4. دورۀ نوزایی و عقل‌گرایی قرن هفدهم 5. فلسفۀ بریتانیایی و عصر روشن‌گری 6. عصر ایدئالیسم آلمانی 7. فلسفه در قرن نوزدهم 8. فلسفۀ ‌قاره‌‌ای در قرن بیستم 9. فلسفۀ علم، منطق و ریاضیات در قرن بیستم 10. فلسفۀ معنا، معرفت و ارزش در قرن بیستم

کتاب «منتخب مکالمات کنفوسیوس» ، بازتاب آرا و افکار حکیم چینی است. نویسنده این کتاب در نگارش آن، دو تألیف دانشمند چین شناس آلمانی، «ریشارد ویلهلم» یعنی ترجمه کتاب «مکالمات» و کتاب «زندگی و آثار کنفوسیوس» را اساس کار خود قرار داده است.

ورجو آگامبن ، فیلسوف ایتالیایی ، همواره خواننده اصلی متون بوده است و بسیاری از مفاهیم و تأثیرات تاریخی ، زیبایی شناختی و سیاسی غنی آنها را درک کرده است. آگامبن در کتاب حرمت شکنی ها برای اولین بار محوری ترین مقالات خود را درباره عکاسی ، رمان و فیلم جمع آوری کرده است. مراقبه ای در مورد حافظه و فراموشی ، در مورد آنچه از دست رفته و آنچه باقی مانده است. حرمت شکنی ها بار دیگر اثبات می کند که آگامبن یکی از محرک ترین نویسندگان عصر ما است. در ده مقاله ، آگامبن یک سری از مشکلات ادبی و فلسفی را مورد تأمل قرار می دهد: رابطه بین نبوغ ، منیت و نظریه های ذهنیت. مشکل زمان مسیحایی ای که در هر دو شکل تصویر و تجربه زندگی شرح داده شده است. پارودی به عنوان پارادایم ادبی ؛ و پتانسیل جادو برای ارائه یک قانون اخلاقی. طیف وسیعی از موضوعات و مضامین پرداخته شده در کتاب حرمت شکنی ها بر خلاقیت روش تفکر آگامبن و نگرانی مداوم درباره ی عمل شاهد بودن ، چیزی گاه بیهوده ، و گاه مهیب گواهی می دهد. مقاله اصلی این کتاب کوتاه اما متراکم ، "در ستایش حرمت شکنی" ، با مسئله حرمت شکنی به عنوان عمل سیاسی مهم این لحظه روبرو شده است. مفهوم حرمت شکنی یک نوع عمل مقاومت در برابر هر شکل جدایی است که برداشت ها را از نحوه ی قدرت ، مصرف و استفاده از آمیختگی برای تولید یک حالت سیاسی و فوری ، دوباره احیا می کند. آگامبن نه تنها یک مدل نظری جدید و قدرتمند ارائه می دهد بلکه آن را با سبکی نویسنده گون توصیف می کند که خود پیوندهای گریزناپذیری را میان ادبیات ، سیاست و فلسفه ایجاد می کند.

«روشنگری چیست؟» مقاله ای از فیلسوف امانوئل کانت در سال 1784 است. در نشریه دسامبر 1784 برلینیشه موناتشریفت (ماهنامه برلین) که توسط فردریش گدیکه و یوهان اریش بیستر ویرایش شده بود، کانت به سوالی که یک سال پیش از آن توسط کشیش یوهان فردریش زولنر، که همچنین یکی از مقامات دولت پروس بود، پاسخ داد. مقاله کانت همچنین به علل فقدان روشنگری و پیش شرط های لازم برای ایجاد امکان روشنگری برای مردم پرداخته است. او ضروری می‌دانست که پدرگرایی کلیسا و دولت ملغی شود و به مردم آزادی داده شود تا از عقل خود استفاده کنند. کانت فردریک دوم پروس را به خاطر ایجاد این پیش شرط ها ستایش کرد. کانت بر مسائل دینی تمرکز کرد و گفت: «حکام ما» علاقه کمتری به این دارند که به شهروندان بگویند در مورد مسائل هنری و علمی چه فکری کنند. حال این کتاب "روشن نگری چیست، روشنی یابی چیست؟" اثری است که توسط "آرهارد بار" گرداوری شده است. نویسنده در این کتاب همین مباحث منطقی و فلسفی را پی گیری می کند و سعی دارد با گزینش مقالات مخلف فهم تازه ای را از موضوع مطرح شده ایجاد کند. این کتاب توسط نشر "آگاه" منتشر شده است.

قبل و بعد از آن زندگی‌ها و مرگ‌های قهرمانانه‌ای وجود داشت، اما هیچ‌یک مانند سقراط نبود. او نه با شمشیر و نه با نیزه مرد، با شجاعت همه برای دفاع از وطن و کشور، بلکه به عنوان یک جنایتکار محکوم، با بلعیدن دوز بی دردسر زهر. و با این حال مرگ سقراط در سال 399 قبل از میلاد از آن زمان تاکنون در جهان ما بزرگ بوده است، و نحوه تفکر ما در مورد قهرمانی و شهرت، مذهب و زندگی خانوادگی، کنترل دولت و آزادی فردی، فاصله زندگی فکری از فعالیت های روزانه شکل گرفته است - بسیاری از موارد مختصات کلیدی فرهنگ غرب امیلی ویلسون در این کتاب به تحلیل قدرت عظیم و پایداری می‌پردازد که محاکمه و مرگ سقراط بر تصورات غربی اعمال کرده است. این کتاب با شروع روایت معاصرانی مانند ارسطوفان، گزنفون، و بالاتر از همه، افلاطون، نگاهی جامع به مرگ سقراط به عنوان یک رویداد تاریخی و یک ایده‌آل فرهنگی بحث‌برانگیز ارائه می‌کند. ویلسون نشان می دهد که چگونه مرگ سقراط - بیش از شخصیت، اعمال یا باورهای فلسفی او - نقش اساسی در داستان او داشته است. او آثار ادبی، فلسفی و هنری - سیسرو، اراسموس، میلتون، ولتر، هگل، و برشت و دیگران را در نظر می‌گیرد که از مرگ سقراط برای بحث در مورد قدرت، سیاست، مذهب، زندگی ذهن، و زندگی خوب. همانطور که عمیقا آموخته شده است، کتاب او توصیفات روشن، بینش انتقادی و وسعت تحقیق را با هم ترکیب می کند تا بفهمد که چگونه مرگ سقراط - به ویژه توانایی ظاهری او در کنترل آن - برای مدت طولانی بسیار برای او اهمیت داشته است.

«آیا می‌توانم این تصور را ایجاد کنم که می‌خواهم چیزی به خواننده بیاموزم؟» - لودویگ ویتگنشتاین در چشم‌انداز وسیع تحقیقات‌ فلسفی، موضوعات کمی به اندازه ماهیت زبان و معنا، جذابیت و بحث را برانگیخته است. لودویگ ویتگنشتاین، یکی از تأثیرگذارترین فیلسوفان قرن بیستم، عمیقا به این سوالات پرداخت؛ به‌ویژه در «پژوهش‌های فلسفی». کاوش او در زبان، قواعد و امکان زبان خصوصی، دهه‌ها ذهن‌ها را مجذوب خود‌ کرده‌ است و جرقه تفسیرها و پاسخ‌های بی‌شماری را برانگیخته است. سول کریپکی در اثر مهم خود، «ویتگنشتاین»، پژوهش عمیق را آغاز‌ می‌کند تا لایه‌های پیچیده اندیشه ویتگنشتاین را باز‌ کند. کریپکی از طریق تجزیه‌و‌تحلیل دقیق و تفسیر روشنگرانه، خوانندگان را به هزارتوی پیچیده ایده‌های ویتگنشتاین دعوت‌ می‌کند و وضوح و روشنگری را در جایی که زمانی ابهام و گیجی وجود داشت، ارائه می‌کند. در مرکز تحقیقات ویتگنشتاین، مفهوم قواعد نهفته است؛ چگونه قوانین را بفهمیم و از آنها پیروی کنیم؟ معنای کلمات و اعمال در یک جامعه زبانی چیست؟ این پرسش‌ها در سرتاسر «پژوهش‌های فلسفی» که مفاهیم متعارف زبان و ارتباطات را به چالش می‌کشد، بازتاب می‌یابد. کار کریپکی هم یک نمایش و هم یک کاوش است. او با نگاهی دقیق به متن ویتگنشتاین می‌پردازد و پیچیدگی‌های آن را آشکار می‌کند و درعین‌حال، تأملات و تفاسیر خود را نیز اضافه می‌کند. کریپکی از طریق درگیری خود با ایده‌های ویتگنشتاین، موضوعات اساسی فلسفی در مورد معنا، فهم و ماهیت خود زبان را روشن می‌کند. محور تحلیل کریپکی، مفهوم معمایی ویتگنشتاین از زبان‌خصوصی است. ویتگنشتاین به‌طرز تحریک‌آمیزی پیشنهاد می‌کند که غیرممکن است زبانی داشته باشیم که کاملا خصوصی باشد و فقط خود شخص آن را بداند. این ادعا مفروضات عمیقا ریشه‌دار درباره ماهیت زبان و شناخت را به چالش می‌کشد و راه‌های جدیدی را برای تحقیق فلسفی باز می‌کند. کاوش کریپکی در مورد دیدگاه‌های ویتگنشتاین در مورد زبان‌خصوصی، هم دقیق و هم قابل‌تأمل است. او به دقت استدلال‌ها و مفاهیم موضع ویتگنشتاین را بررسی می‌کند و اهمیت و ارتباط فلسفی آن را نشان‌می‌دهد. با انجام این کار، کریپکی نه‌تنها اندیشه ویتگنشتاین را روشن می‌کند، بلکه خوانندگان را نیز دعوت می‌کند تا با پرسش‌های عمیقی درباره ماهیت ذهنیت، بین‌الاذهانی و معنا دست‌و‌پنجه نرم کنند. «ویتگنشتاین» صرفا یک اثر تفسیری نیست، این یک گفتگوی فلسفی است که چندین نسل را دربر‌ می‌گیرد. درگیر‌شدن کریپکی با افکار ویتگنشتاین فراتر از صفحات کتاب طنین‌انداز می‌شود و الهام‌بخش بحث‌های جاری میان فیلسوفان و محققان در سراسر جهان است. همانطور که ویتگنشتاین می‌نویسد: «هرجا که نمی‌توان صحبت‌ کرد، باید در‌مورد آن سکوت‌ کرد». کریپکی از طریق تحلیل و تفسیر روشنگرانه خود، خوانندگان را به صحبت، مشارکت و تأمل در اسرار عمیقی که در قلب فلسفه ویتگنشتاین نهفته است دعوت می‌کند.

کتاب حاضر ترجمه کتاب The Cambridge Companion to Popper ویراسته مشترک جرمی شی‌یرمر و جفری استوک است که انتشارات دانشگاه کمبریج در سال 2016 منتشر کرده مولفان مختلفی که عموما متخصصان پوپرشناس هستند، به معرفی و نقادی اندیشه‌های پوپر در فلسفه علم و فلسفه سیاست می‌پردازند. این کتاب برای مخاطب عام و نیز علاقه‌مند به موضوع تنظیم شده است و به غیر از یک فصل که به موضوعی فنی و تخصصی پرداخته، سایر فصل‌های کتاب برای خواننده عادی زودیاب و سودمند است؛ تصویری جامع از فیلسوفی بس تأثیرگذار در قرن بیستم به نمایش می‌گذارد و آشنایی روشن و روانی از مهم‌ترین دیدگاه‌هایش در قلمروهای فلسفه علم، فلسفه سیاست، علوم طبیعی، علوم اجتماعی، علوم روانشناختی و علوم انسانی در دوران معاصر برای خواننده به بار می‌آورد. پوپر در ایران ناشناخته نیست. اندیشه‌های او نیز با حیات فکری و اجتماعی ایران امروز، بی‌نسبت نیست. بلکه بی‌اغراق می‌توان گفت اهمیت ایده‌های پوپر برای جامعه ایرانی در شرایط کنونی افزون‌تر و مبرم‌تر شده است. سه عنصر اساسی اندیشه پوپر که می‌تواند برای ایران امروز بسیار سودمند باشد عبارتند از: گرایش به خردگرایی انتقادی، انگارة خطاپذیری و آموزه رواداری خواننده با خواندن این کتاب به دریافت عمیق‌تر و تازه‌تری از اندیشه‌های پوپر دست می‌یابد، در عین حال فلسفه او را در مقام یک شیوه زیست و سبکی از زندگی نیز، تجربه می‌کند.

کمک‌های فلسفه کتابی کاربردی و موثر در روبه‌رو شدن با مشکلات زندگی معاصر است، و بر‌اساس تعالیم و آموزه‌های اساسی رواقیان نامداری چون اپیکتتوس، سنکا و مارکوس اورلیوس تدوین شده است. آثار این سه رواقی طی قرون متمادی الهام‌بخش خوانندگان بسیار بوده‌اند، چرا‌که همۀ آن‌ها از مسائل روزمرۀ زندگی سخن می‌گویند و به ما کمک می‌کنند از پس اتفاقات ناخوشایند برآییم و در برابر اضطراب، ناکامی، ترس، ناامیدی، خشم و نارضایتی کلی از زندگی تسلیم نشویم. این فیلسوفان رواقی خودشان در طول زندگی با مصائب بسیار روبه‌رو شدند و، بر‌اساس تجربه‌ها و اندیشه‌های خود، آثار پرشماری به یادگار گذاشتند. رواقیان فیلسوفانی گوشه‌گیر نبودند و سرنوشت دیگران برایشان مهم بود. دکتر جان سلرز، متخصص فلسفۀ باستان به‌ویژه فلسفۀ رواقی، در کتاب کمک‌های فلسفه درس‌های مهم و اساسی فیلسوفان رواقی را با زبانی ساده و روشن شرح می‌دهد __ درس‌هایی که به ما می‌گویند با عواطف خود چه کنیم، با حوادث ناگوار چگونه کنار بیاییم، چه جایگاهی در طبیعت داریم، با مرگ چه مواجهه‌ای داشته باشیم، و چگونه با هم زندگی کنیم.