جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این تعریف دقیق هر اثر "کلاسیک" است که نه تنها عمق و جهت جدیدی از اندیشه را معرفی می کند ، بلکه بینش اصلی آن پایدار باقی بماند. وقتی "خرد و انقلاب" به قلم "هربرت مارکوزه" برای اولین بار در سال 1940 پدیدار شد ، به دلیل خوانش عمیق و بدون تحریف نظریه ی اجتماعی و سیاسی "هگل" مورد تحسین قرار گرفت. امروزه ، قدردانی از کارهای "هربرت مارکوزه" همچنان بالاست و بیش از هر زمان دیگری مطرح است. در زمینه ی تغییر سریع واقعیت های سیاسی پس از جنگ سرد ، هیچ راهنمای بهتری نسبت به "هربرت مارکوزه" در مورد اینکه کجا بوده ایم و اکنون چه انتظاراتی داریم، وجود ندارد. همان طور که وی به خوبی درک کرده بود ، رویدادهای متلاطم و تماشایی سیاسی همیشه در کانال هایی قرار می گرفت که پیش از این توسط نظریات سیاسی تنظیم شده بود. و او به همان اندازه فهمید که این نظریه ی غالبا درک نشده و مورد سوءتفاهم قرار گرفته ی "هگل" است که در واقع مسیر اساسی زندگی سیاسی مدرن را تعیین می کند. ترکیب جنبه ی پژوهشگرانه ی "هربرت مارکوزه" با درخشش و صداقتی شفاف در پرداختن به منابع و پیامدهای نظریه ی اجتماعی "هگل"، امری است که خوانندگان قدردان آن خواهند بود. "خرد و انقلاب" تفسیری استادانه از فلسفه ی "هگل" و تأثیری است که از انقلاب فرانسه تا امروز بر اندیشه ی سیاسی اروپا داشته است. این اثر نخستین مطالعه ی سیستماتیک از هگل به وسیله ی یک مارکسیست بود و از جمله نخستین بحث های صورت گرفته بود که مفاهیم هگلی و مارکسیستی مانند بیگانگی ، ذهنیت ، منفی گرایی و انتقاد مکتب فرانکفورت از اثبات گرایی را به مخاطبان گسترده بین المللی معرفی کرد.

کتاب متعلقات و ملحقات، اثری نوشته ی آرتور شوپنهاور است که اولین بار در سال 1851 به چاپ رسید. با انتشار این کتاب در سال 1851، بالاخره میزان شهرتی که شوپنهاور اعتقاد داشت لیاقتش را دارد، نصیب او شد. این اثر که توسط خود شوپنهاور، «به شکلی غیر قابل مقایسه، محبوب تر از همه چیز تاکنون» توصیف شده، مجموعه ای از مقالات است که به برخی از مفاهیم مطرح شده در کتاب «جهان همچون اراده و تصور» می پردازد. کتاب متعلقات و ملحقات شامل موضوعاتی چون اندیشه هایی در باب سرنوشت و بصیرت، دیدگاه های گزنده ی شوپنهاور در مورد فیلسوفان و دانشگاه های عصر خود و پژوهشی روشنگرانه درباره ی تاریخ فلسفه می شود.

در صف مقدم روشنفکران قرن نوزدهم، کارل مارکس، زیگموند فروید و فردریش نیچه ایستاده اند. از این میان فقط نیچه بود که نگرش ها و اندیشه هایش در افـقـی فـراسـوی آگاهـی انسـان مـدرن باقـی مانـد: رقابتـی آزاردهنـده و حتـی وحشتناک که نیچه خود می دانست در زمان حیاتش پذیرفته نخواهد شد. امروز بیش از صد سال از آن زمان می گذرد و ما همان طور که نیچه پیش بینی کرده بود به تدریج از تغییرات عمیق ایجادشده در رابطهٔ خود با حقیقت، علم و اخلاق آگاه می شویم. این کتاب نظری مختصر به زندگی و آرای نیچه است.

«فلسفه و حقیقت» اولین ترجمه انگلیسی شش مطالعه نظری منتشر نشده را ارائه می‌کند (که گاهی به عنوان «کتاب فیلسوف نیچه» نامیده می‌شود) که درست پس از انتشار کتاب تولد تراژدی و همزمان با تأملات نابهنگام نوشته شده است. این کتاب علاوه بر خود متون، که مشکلات معرفت‌شناختی در رابطه فلسفه با هنر و فرهنگ را بررسی می‌کند، دارای مقدمه‌ای طولانی است که اطلاعات زیست‌شناختی و زبان‌شناختی لازم برای درک این متون اغلب پراکنده را ارائه می‌دهد. مقدمه همچنین شامل بحث مفیدی از دیدگاه های اولیه نیچه در مورد فرهنگ، دانش، فلسفه و یونانیان است. فریدریش ویلهلم نیچه فیلسوف، شاعر، منتقد فرهنگی، جامعه‌شناس، آهنگساز و فیلولوژیست کلاسیک بزرگ آلمانی و استاد لاتین و یونانی بود که آثارش تأثیری بسیار عمیقی بر فلسفهٔ غرب و تاریخ اندیشهٔ مدرن بر جای گذاشته‌است. شاکلهٔ اصلی نوشته‌های نیچه از جدل فلسفی، شاعری، نقد فرهنگی و قصه تشکیل شده و در کنار آن به‌طور گسترده‌ای نیز به هنر، لغت‌شناسی، تاریخ، دین و دانش پرداخته شده‌است. نوشته‌های او در عین آنکه سرشار از جملات قصار و گوشه کنایه است، شامل مباحث بسیار دیگری همچون اخلاق، زیبایی‌شناسی، تراژدی، معرفت‌شناسی، خداناباوری و خودآگاهی نیز می‌شود. بنیان‌های اصلی فلسفهٔ او عبارتند از نقدهایی تند علیه حقیقت مطلق در دفاع از منظرگرایی، انگارهٔ «آپولونی و دیونیسی»، نقدهایی تبارشناسانه بر دین و اخلاق مسیحی و نظریه او در این رابطه تحت عنوان «اخلاق ارباب-برده‌ای»،تصدیق زیبایی‌شناسانهٔ هستی و وجود در واکنش به پدیدهٔ «مرگ خدا» و بحران عمیق هیچ‌انگاری، و تعریف سوژه بشری به عنوان تجلی‌گاه اراده‌های متنازع و در-کشاکش که در مجموع با عنوان «اراده قدرت» شناخته می‌شود.

کتاب «حقیقت و افسانه» برای اولین بار در سال 1961 منتشر شد، مجموعه ای از مقالات برتراند راسل است که منعکس کننده کتاب ها و نوشته هایی است که زندگی او را تحت تأثیر قرار داده است، از جمله داستان، مقالاتی در مورد سیاست و آموزش و تمثیل. همچنین با بررسی موضوعات بسیار بحث برانگیز جنگ و صلح، در این مجموعه کلاسیک است که راسل برخی از معروف ترین اظهارات خود را در مورد جنگ هسته ای و روابط بین الملل بیان می کند. این کتاب قابل توجهی است که بینش ارزشمندی را در مورد طیف علایق و عمق اعتقادات یکی از بزرگترین فیلسوفان جهان ارائه می دهد.

قبض و بسط تئوریک شریعت نظریهٔ مطرح شده توسط عبدالکریم سروش، فیلسوف و اسلام‌شناس ایرانی ست که تحت همین نام با مجموعه‌ای از مقالات ذیل همین موضوع و با عنوان فرعی تکامل معرفت دینی توسط مؤسسه فرهنگی صراط به طبع رسید. این کتاب مجموعه مقالاتی است که سابقاً در مجله کیهان فرهنگی به چاپ رسیده بود. این کتاب تاکنون بارها تجدید چاپ شده‌است. این نظریه سعی دارد که بگوید معرفت دینی از ابتدای ابلاغ آن دستخوش قبض و بسط تئوریک شده‌است و هیچگاه در یک سطح نمانده‌است. به‌طور خلاصه سروش معتقد است که معرفت دینی (یعنی فهم جمعی ما از متون دینی) مستقل و مستغنی از معارف بشری نیست. (بلکه هم خود بخشی از معارف بشری است) بنابراین حتی استخراج «مبانی علوم انسانی از قرآن»، فقط با مدد علوم انسانی میسر است و این دور منطقی را تنها با قبول تقدم علوم انسانی بر علوم دینی می‌توان از میان برداشت. فی المثل تحقیق در تاریخ اعراب و زبان و فرهنگشان (که شرط درک درست آموزه‌های دینی است) جز از طریق آنتروپولوژی و جامعه‌شناسی تاریخی که مستقل از دین است، ممکن نخواهد شد و توجه به این دقیقه، نشان می‌دهد که دستاوردهای علوم انسانی سکولار به هیچ روی بیهوده و ناکارآمد نیست. حمید وحید دستجردی، فیلسوف ایرانی مقاله‌ای با عنوان «بازآموزی پارادوکس تأیید، فکر دینی و جدال با مدعی» به انتهای کتاب افزوده است. این تئوری در زمان خود با انتقادهای زیادی از طرف جامعه مدرسین قم مواجه شد. از جمله آیت الله جوادی آملی با انتشار کتابی با عنوان شریعت در آینه معرفت و صادق لاریجانی با نوشتن کتابی به نام معرفت دینی (نقدی بر نظریه قبض و بسط تئوریک شریعت) به نقد عقاید سروش پرداختند.

پس از آن که در قرون هجده ونوزده فلسفه و متافیزیک در مغرب زمین اعتبار وحجیت خود را ازدست داد ودانشمندانی چون هیوم وکانت براهین فلسفی خداشناسی را به شدت زیر سوال بردند، شلایرماخر برای دفاع از آموزه های دینی، دست به دامن مباحث ذوقی واحساسی شد و بحث تجربه دینی را مطرح کرد. ادعای او این بود که اساسا دین براستدلال عقلی وبرهانی مبتنی نیست،بلکه گوهر دین را باید در عواطف دینداران جست. سپس گروهی ازفیلسوفان دین غربی تجارب دینی را به عنوان برهانی برای اثبات وجود خدا مطرح کردند. مساله ای که در این جا مطرح می شود این است که آیا تجارب دینی ارزش معرفت شناختی دارد ؟ دراین جا برای روشن شدن بحث، تعریفی از تجربه دینی بیان می کنیم :"تجربه واقعه ای است که شخص از سر می گذراند ونسبت به آن آگاه و مطلع است .تجربه دینی را غیر از تجربه های متعارف می دانند یعنی شخص، متعلق این تجربه را موجود یا حضوری مافوق طبیعی می داند یا آن را موجودی می انگارد که به نحوی با خداوند مربوط است و یا آن را حقیقتی غایی می پندارد، حقیقتی که توصیف ناپذیر است."(مایکل پترسون و...، 1376،مترجم نراقی و سلطانی،ص 36و37) پس درتعریفی کلی تجربه دینی هرگونه مواجهه شخص با امر ما فوق طبیعی است. اما آیا متعلق این تجربه خداست و آیا تجربه دینی می تواند به عنوان برهانی برای اثبات وجود خدا و توجیه باورهای دینی مطرح شود ؟ بحث تجربه دینی از موضوعات مطرح در فلسفه دین است که می توان آن را از ابعاد مختلفی چون بعد پدیدار شناختی ،روان شناختی و معرفت شناختی و... مورد بررسی قرار داد. باتوجه به این که پس از رنسانس و ترویج شکاکیت درغرب مباحث معرفت شناختی گسترش یافت و از آن جا که "مهم ترین مباحث معرفت شناسی دینی مبحث ارزش معرفت دینی است، به این معنا که چگونه می توان در معرفت های دینی ،معرفت های صادق وحقیقی را از معرفت های کاذب و غیر حقیقی باز شناخت؟ "(محمد حسین زاده ،1379،ص33) قصد داریم ارزش معرفت شناختی تجربه دینی را مورد تحلیل و بررسی قرار دهیم. در این راستا به منظور تبیین مساله ابتدا به بررسی تاریخچه ،ماهیت و انواع تجربه دینی می پردازیم و سپس ارزش معرفت شناختی انواع آن از دیدگاه سویین برن مورد تحلیل قرار می دهیم. جایگاه این مباحث در فلسفه دین، بخش براهین اثبات خداست. سویین برن فیلسوف متاله غربی در دو کتاب به نامهای "وجود خدا"و"آیا خدایی هست؟" به بررسی برهان تجربه دینی پرداخته است. فیلسوفان مسلمان به دلیل رویکرد عقلی برای اثبات وجود خدا، مشخصا از برهانی به نام برهان تجربه دینی نام نبرده اند، اما مفاهیمی چون معرفت فطری ،شهود باطنی(علم حضوری ) مورد بحث حکیمان و عرفای مسلمان بوده است وحتی کشف وشهود یا علم حضوری درکنار عقل و وحی منبعی برای معرفت بشری شناخته می شود . علامه طباطبایی فیلسوف گرانقدر اسلام درکتاب "اصول فلسفه وروش رئالیسم "به مباحث معرفت شناسی می پردازد ودر کتاب "نهایه الحکمه" در حصری عقلی علم را به حصولی و حضوری تقسیم میکند. ایشان در تفسیر آیات قرآن در تفسیر المیزان نیز مباحث خداشناسی فطری را مطرح می کند . مساله اصلی این پژوهش این است که ارزش معرفت شناختی تجربه دینی از دیدگاه سویین برن، براساس آراء علامه طباطبایی چگونه بیان می شود؟ برای کندوکاو دراین مساله پژوهشی پاسخگویی به پرسشهای ذیل ضروری است : تاریخچه و تعاریفی که برای تجربه دینی ارائه شده است چیست؟ تعریف و تقسیم بندی سویین برن در مورد تجربه دینی چیست؟ سویین برن درباب ارزش معرفت شناختی تجربه دینی چه اصولی را بیان می کند ؟ آیا می توان ارزش معرفت شناختی تجربه دینی از دید سویین برن را با ارزش معرفتی کشف و شهود و معرفت فطری مورد نظر علامه طباطبایی مورد بررسی قرارداد؟ آیا معرفت حاصل از تجارب دینی برای دیگران هم حجیت دارد؟

کتاب ویتگنشتاین نوشته‌ی کورت ووخترل و آدولف هوبنر بخشی از یک مجموعه بزرگ‌تر به نام بزرگان اندیشه و هنر است. این اثر زندگی‌نامه‌ی یکی از مهم‌ترین فلاسفه قرن بیستم را به تصویر می‌کشد. لودویگ ویتگنشتاین فیلسوف نامدار اتریشی قرن بیستم بود که باب‌های زیادی را در فلسفهٔ ریاضی، فلسفهٔ زبان و فلسفهٔ ذهن گشود. لودویگ یوزف یوهان ویتگنشتاین (Ludwig Josef Johann Wittgenstein) از جمله اندیشمندان قرن بیستم است که بیش از دیگران به او استناد شده و محل رجوع بوده است. درحالی که او در سراسر زندگی‌اش جز چند ده صفحه چیزی منتشر نکرده است... عده‌ای او را گالیله جدید و سرآغاز عصری تازه در اندیشه انسانی خوانده و در مقابل، برخی او را صاحب اندیشه‌ای مخرب می‌دانند که تصویر «جهانی انسانیت‌زدایی شده» را نقش زده و راه را برای عصر پوزیتیویسم غیرانسانی گشوده است.

روزنگار رواقی گری کتابی نوشته رایان هالیدی و استیون هانسلمن است. در این کتاب با ۳۶۶ مکاشفه در باب خرد، استقامت و هنر زیستن آشنا خواهید شد. این اثر به سنت پند و اندرز نویسی در فرهنگ آمریکا می‌پردازد.