جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«روح‌های بیمار، ذهن‌های سالم» با عنوان فرعی «چگونه ویلیام جیمز می‌تواند زندگی شما را نجات دهد؟» با لحنی شیوا، مفاهیمی الهام‌بخش، و مملو از بینش، هوشمندانه‌ترین و مهم‌ترین کتاب خودیاری است که تا به حال خوانده‌اید. مجموعه‌ی استخوان‌های روح دفترهایی‌ست در باب فلسفه و نظریه‌ی مدرن. استخوان‌های روح سر آن دارد تا بازنمایی تحلیلی و دقیقی از جریان‌ها و جنبش‌های فلسفی و نظری معاصر به‌دست دهد.

شاید بتوان گفت آنچه امروز تحت لوای پراگماتیسم، روانشناسی تجربی و فلسفه ی آمریکایی می شناسیم، از همین جمله ی «ویلیام جیمز» آغاز شده است: «آیا زندگی ارزش زیستن دارد؟» چنین پرسش بزرگ و سرشار از تشکیک و دودلی ممکن است هرکسی را به ورطه ی سقوط در انفعال و ناامیدی بکشاند. اینکه انسان با این فکر درگیر شود که آیا چیزی به نام آزادی عمل بدون در نظر گرفتن تقدیر وجود دارد؟ چه طور می شود برابر قدرت ویرانگر پدیده های بیرونی که از دسترس ما خارجند ایستاد و از دل زندگی، ارزش زیستن را بیرون کشید و درک کرد؟ «ویلیام جیمز» که خود در روزگار جوانی به یقین رسیده بود این زندگی ارزش زیستن ندارد، به مدد فلسفه، غوطه ور شدن در فکر بی سرانجامی بودن و پس از آن، اندیشیدن در اهمیت زندگی و زیستن، تمام فلسفه اش را بر نجات یک زندگی، نجات خویش، بنیان نهاد. «جان کاگ» در کتاب «جان های بیمار، ذهن های سرحال؛ چگونه ویلیام جیمز می تواند زندگی شما را نجات دهد؟» با کنکاش در زندگی و فلسفه ی «ویلیام جیمز»، این فیلسوف بزرگ زندگی، به جان های خسته و بیماری نظر دارد که همواره با این فکر کلنجار می ر وند که «آیا زندگی ارزش زیستن دارد؟». جان کاگ، سعی کرده درعین دقت، با ایجاز و نکته سنجی به ژرفای فلسفه ی جیمز رسوخ کرده و برای جان های بیماری که در هزاره ی سوم و عصر فروپاشی معناها، توان فکری زیستن زندگی ازشان سلب شده، معناهای متقنی بیابد و با لحنی ارسطویی بگوید: «دوستان! زندگی ارزش زیستن دارد.»

کتاب حاضر، دربردارنده پنج جستار درباره‌ فلسفه دیالکتیک و اندیشه «هگل» است. «هگل» با روش دیالکتیکی خاص خود، دعوی آن دارد که از شیوه افلاطونی تصدیق گمان موشکافی دیالکتیکی همه فرض‌ها دفاع کرده است. این کتاب ترجمه پنج مقاله از «هانس گادامر» درباره «هگل» است. مقاله اوّل با عنوان «هگل و دیالکتیک فیلسوفان باستان»، نشان می‌دهد چگونه «گادامر» از دانش خود برای رسیدن به فهمی انتقادی از «هگل» استفاده می‌کند. عنوان دیگر مقاله‌های کتاب عبارتند از: «جهان باژگونه هگل»؛ «دیالکتیک خودآگاهی هگل»؛ «ایده منطق هگل و هگل و هایدگر». هر مقاله به روشن‌سازی و تفهیم اندیشه‌های این فیلسوف کمک می‌کند.

«ابتذال هایدگر» نوشته ژان لوک نانسی، نقدی قابل‌تأمل است که معمای پیرامون یکی از تأثیرگذارترین فیلسوفان قرن بیستم، مارتین هایدگر، را آشکار می کند. این کتاب، فراتر از سطح میراث فلسفی هایدگر می‌رود و با هدف ابهام‌زدایی از این مرد و ایده‌هایش، پیچیدگی‌هایی را آشکار می‌کند که ادراکات متعارف را به چالش می‌کشد. این کتاب در اصل به ماهیت متناقض مشارکت‌های فلسفی هایدگر می‌پردازد. هایدگری که به خاطر تأملات عمیقش در مورد هستی تحسین شده است، با نانسی به دلیل همکاری‌اش با رژیم نازی در طول جنگ جهانی دوم مواجه می‌شود. نانسی به طرز ماهرانه‌ای در شبکه‌ی پیچیده دستاوردهای فکری و نارسایی‌های اخلاقی هایدگر حرکت می‌کند و خوانندگان را دعوت می‌کند تا با پارادوکس بین درخشش فلسفی و کاستی‌های اخلاقی مارتین هایدگر دست‌وپنجه نرم کنند. وجه‌تمایز کتاب در توانایی نانسی در کالبدشکافی ایده‌های هایدگر و در عین‌ حال پرداختن به پیامدهای اخلاقی و سیاسی او نهفته است. نانسی، نه دستاوردهای فکری هایدگر را کاملا نادیده می‌گیرد و نه او را از موضع‌گیری‌های سیاسی مشکل آفرینش مبرا می‌کند. این کتاب به عنوان یک راهپیمای روشن‌فکر عمل می‌کند و خوانندگان را به رویارویی با تلاقی غم‌انگیز فلسفه و اخلاق دعوت می‌کند. نثر نانسی رقصی زیبا بین وضوح و پیچیدگی است که پیچیدگی‌های فلسفی هایدگر را با نگاهی دقیق به جزئیات آشکار می‌کند. او با تحلیلی دقیق، متون هایدگر را کالبدشکافی کرده و جنبه‌های پیش‌پاافتاده اندیشه او را - نه به معنای سادگی، بلکه به معنای عادی و روزمره - آشکار می‌کند. این کتاب خوانندگان را به چالش می‌کشد تا پایه‌ای که بنای ایده‌های هایدگر بر روی آن قرار گرفته‌است را زیر سوال ببرند و از آن‌ها می‌خواهد تا پیش‌پاافتادگی‌ای را که ممکن است در زیر سطح نبوغ فلسفی نهفته است، در نظر بگیرند. نانسی از افشای حقایق ناخوشایند انتخاب‌های سیاسی هایدگر در مورد همکاری‌اش با رژیم نازی ابایی نداشته و این رویارویی با شکست‌های اخلاقی هایدگر تنشی ایجاد می‌کند که روایت را جلو می‌برد. بنابراین کتاب به یک درام فکری جذاب تبدیل می‌شود، جایی که درخشش ذهن یک فیلسوف با واقعیت تلخ اعمال او در تضاد است.

یکی از مسائل مطرح در مورد همسر، حکمِ زدن او از طرف شوهر در جریان نشوز او، به جهت تأدیب او در راستای اعمال قوامیت مرد است. قریب به اتفاق، صاحب ­نظران برآن­اند که مرد، بر اساس راهکار سوم آیه نشوز، حق زدن او را دارد، ولی کیفیت ضرب او در فتاوای فقیهان مقید است به «رفیق» بودن، دیه ­آور نبودن، خون ­آلود نساختن، فاسد نکردن پوست و گوشت، شکسته نشدن استخوان و «عدم تبریح». تحقیق حاضر می­کوشد، با بررسی ادله دیدگاه ­های پیش­گفته، با سنجه فهم عرف از ضرب با لحاظ جنبه بازدارندگی و اصلاح ­گری آن به داوری بنشیند. به باور نویسنده شرایط تقیید ضرب در آیه محقق نیست و قیود گفته شده نیز اگر بر اساس ارائه تفسیر از ضرب «غیر مبرح» در اخبار باشد، علاوه بر عدم اعتبار آن اخبار، تمام نیست. از طرف دیگر ملاحظه سیره عقلا در فلسفه تأدیب اصلاحی و حد و مرز آن و انصراف این آیه در محدوده ارتکازات عقلایی، دلیل بر جواز این ضرب در همان محدوده عقلایی است و دلیل دیه و ضمان نیز صلاحیت تخصیص را ندارد.

ماترياليسم رواقيون بر اين اصل بديهي متکي است: «هر آنچه وجود دارد جسم است». پس چگونه است که رواقيون، علاوه بر «اجسام»، از اموري «غيرجسماني» نيز سخن مي‌گويند و مصاديق آنها را خلأ، زمان، مکان و امر «بيان‌ناپدير» به شمار مي‌آورند. اما امر «غيرجسماني» به راستي چيست؟ و اگر تنها «جسم» وجود دارد، آيا بايد نتيجه بگيريم که امر غيرجسماني «وجود» ندارد؟ دراين‌صورت، «نظريه امور غيرجسماني» چه نقشي را در منطق آنها ايفا مي‌کند؟ و سرانجام اينکه امر «بيان‌پذير» چيست و چه جايگاهي در اين نظريه دارد؟ اميل بريه در کتاب حاضر مي‌کوشد به پرسش‌هايي از اين دست پاسخ دهد و نظريه رواقيون درباره امور غيرجسماني را از ابعاد مختلف بررسي کند. اين کتاب از زمان انتشار نخست خود در سال 1907 تاکنون، منبعي دست اول براي فهم منطق رواقي و الهام‌بخش متفکران بزرگي از جمله ژيل دلوز بوده است.

هایدگر معتقد است انسان موجودی منحصر به فرد است که وجودش دارای خصلت گشودگی نسبت به هستی است. اما انسانها از طرف دیگر ممکن است از هستی فاصله بگیرند، خویشتن واقعی شان را فراموش کنند و در نتیجه انسانیت خود را از خود سلب نمایند. به نظر هایدگر این وضعیت انسانهای معاصر است که پرسشگری اصیل راجع به وجودشان را با پاسخ های از پیش آماده ای که ایدئولوژی ها، رسانه های جمعی و فرهنگ تکنولوژیک مدرن برای آنها میسازند جایگزین کرده اند. در نتیجه هایدگر تلاش میکند تا برای مردان و زنان امروزی دوباره هستی را تبدیل به یک مسئله کند. او با واگشایی سنت نیهیلیستی فلسفه غرب که در آن هستی به محاق رفته است، درصدد گشودن افقی برای فهم هستی است. هایدگر با نگاهی به سرآغاز پیشاسقراطی تفکر غربی، خواستار آن است تا در پرتو تجربه اولیه یونانی از هستی راهی به سوی آن بگشاید. وی از این طریق در اندیشه عبور از نیهیلیسم و تدارک آغازی نو است.