جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بدون تردید یکی از مسایلی که در فرهنگ اسلامی مورد توجه فراوان بودهو هست ، مسأله تربیت و سازندگی شخصیت انسان هاست . و این نکته به خوبی در آیات متعدد قرآن کریم ، سیره انبیاء الهی و امامان معصوم (ع) مشهود است . در حقیقت یکی از علل بعثت انبیاء الهی و اهداف رهبران بزرگ در طول تاریخ ، تربیت انسان ها و افراد مومن و شایسته بوده است . با وجود این ، جای تحقیق علمی عمیق و جامع در ارتباط با استخراج و تدوین دیدگاه اسلام در خصوص تربیت ، در جوامع اسلامی و از جمله در کشور ما خالی است .تحقیق حاضر در راستای رفع این کمبود و با هدفبررسی ابعاد تربیتی سیمای حضرت موسی (ع) در قرآن کریم، در قالب سه بخش ابعاد گفتاری ، کرداری ، گفتاری – کرداری صورت پذیرفته و در پنج فصل تنظیم گردیده است . فصل اول به کلیات تحقیق اختصاص یافته است . فصل دوم حاویمبانی نظری و پیشینه تحقیق است . فصل سوم مشتمل بر روش تحقیق می باشد . در فصل چهارم روش های تربیتی حضرت موسی (ع) در قرآن کریمدر قالب سه بخش روش های گفتاری ، کرداری ، گفتاری – کرداری به تفصیل بررسی شده است و بالاخره در فصل پنجم خلاصه نتایج و پیشنهاد ها مطرح گردیده است .این تحقیق از نوع تحقیقات کاربردیو روش آن توصیفی – تحلیلی است . مهم ترین نتایج حاصل از این تحقیقبه این شرح است : روش های تربیتی گفتاری حضرت موسی (ع) در قرآن کریم عبارتند از : روش یادآوری نعمت های الهی -روش استفهامی – روش موعظه حسنه – روش تبشیر – روش انذار – روش استدلال عقلانی – روش ایجاد امید و از میان برداشتن یأس – روش عبرت آموزی – روش محبت ورزی – روش سخن گفتن متناسب با موقعیت – روش نرم گویی – روش صراحت در گفتار – روش امر به معروف و روش مناظره .روش های تربیتی کرداری حضرت موسی (ع) در قرآن کریم حاوی: روش اعجاز – روش ابتلاء – روش هجرت – روش عدالت ورزی – روش عفو – روش تکریم و روش همکاری ، است .روش های تربیتی گفتاری – کرداری حضرت موسی (ع) در قرآن کریم عبارتند از : روش براءت – روش مبارزه با خرافه – روش توبه – روش تنبیه – روش تواضع – روش توجه به نیاز های مادی و روش مقابله به مثل .

این پژوهش که باعنوان سیره آموزشی تربیتی امام علی(ع) صورت گرفته است، به دنبال دادن پاسخی به سوال اصلی این پژوهش است. پرسش اصلی این پژوهش درباره آموزش و تربیت در اندیشه و عمل امام علی(ع) است. فرضیه این پژوهش در پاسخ بیان می کند که علی‌رغم اینکه گزارش مورخان در مورد حکومت امام علی(ع) بیشتر معطوف به سیره سیاسی و نظامی ایشان شده است به نظر می‌رسد که آموزش و تربیت جایگاه اصلی را در سیره آن حضرت داشته است. برای آشنایی با مفاهیم اصلی و کلیدی این پژوهش چارچوب مفهومی ارائه شد تا تعریف متناسب با مفاهیم این پژوهش صورت گیرد تا منظور اصلی از آموزش و تربیت در این پژوهش مشخص ‌شود. پس از ارائه چارچوب مفهومی با توجه به سوالات فرعی این پژوهش چهار فصل ارائه شد. در فصل اول این پژوهش اهمیت تعلیم و تربیت و پیشینه آن بیان شده است. اینکه این مقوله از چه زمانی آغاز شد و چه سیری را طی کرده است مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل دوم که دوران حکومت امام علی(ع) را شامل می‌شود ابتدا از شخصیت والای امام علی(ع) و نقش او در میدان‌های نبرد برای پیشبرد اسلام و یاری پیامبر یاد شده استو در ادامه دوران حکومت امام(ع) و رخ دادن سه جنگ بسیار مهم جمل، صفین و نهروان مورد بررسی قرار گرفته است تا نقش امام در میدان‌های مختلف زندگی و اوضاع و شرایط متفاوت نمایش داده شود پی به شخصیت امام برده شود که هرچند امام در جنگ‌های متعدد شرکت داشته ولی هدف اصلی او انسان‌سازی و تعلیم و تربیت انسان‌ها بوده است و در این پژوهش نشان داده شد که امام چه جایگاه و نقشی در این امر داشته و جنگ کردن هم وسیله‌ای برای رسیدن به این هدف بوده است. در فصل سوم که آموزش در سیره امام علی(ع) مورد بررسی قرار گرفته شخصیت خود حضرت در علوم مختلف و آشنایی امام به این علوم و اندیشه امام در این زمینه مورد بررسی قرار گرفته است. شخصیت علمی امام از این جهت مورد بررسی قرار گرفته تا اثبات شود که امامی که خود دستور به تعلیم و علم آموزی می‌دهد خود در این جهت عامل بوده است و هر سخنی که امام ایراد می‌کرده است ابتدا خود عامل به آن بوده است و سپس دیگران را امر به آن می‌کرده است. پس از بررسی شخصیت علمی امام(ع) اصول و روش‌های آموزشی از نظر علی(ع) مورد بررسی قرار گرفته است. امام(ع) برای موفقیت در هر امری پای‌بند اصول و روش‌هایی است که با به کاربردن این اصول و روش‌ها هر امری به موفقیت نائل می‌شود به ویژه در امر آموزش پای‌بند اصول و روش‌هایی کاربردی است تا آموزش به ثمر نشیند و امر آموزش به آسانی صورت گیرد و همچنین تأثیرگذاری آن بیشتر شود. در فصل چهارم که تربیت در سیره امام علی(ع) را مورد بررسی قرار داده است به جایگاه و اهمیت و ضرورت امر تربیت و همچنین ضرورت تسریع در امر تربیت اشاره شده است. ابعاد مختلف تربیت چون تربیت دینی، اخلاقی، عقلانی، سیاسی و اجتماعی بیان شده است و برای اینکه انسان در مسیر اصلی فطرت خود حرکت کند و در مسیر هدف الهی پیش رود و همه ابعاد فوق را در خود تقویت کند باید روش‌های صحیح را پیش گیرد که این روش‌ها از نظر علی(ع) روش الگویی، عملی، محبت، تذکر، عبرت، موعظه، توبه، ابتلا و امتحان، مراقبه و محاسبه و تشویق و تنبیه می‌باشد همه این روش‌ها هر کدام نقشی خاص در تربیت دارند که عدم به کارگیری هر یک از این روش‌ها باعث نقص در تربیت می‌شود. همچنین هر یک از این روش‌ها آدابی مخصوص به خود دارند که رعایت آن الزامی می‌باشد. پس از پرداختن به روش‌های تربیت، مبانی و اصول تربیت مورد بررسی قرار گرفته است. در واقع برای موفقیت در امر تربیت رعایت مبانی و اصول بسیار ضروری است که اگر اصول و مبانی آن مراعات نشود امر تربیت به طور صحیح صورت نگرفته و نتیجه معکوس دارد. پس برای انجام یک تربیت صحیح هم رعایت اصول و مبانی و هم روش‌های صحیح الزامی است که این اصول و مبانی از نظر امام شامل اصل اعتدال، تدّرج و تمکّن، تسهیل و تیسیر، مدارا و ملایمت، کرامت، عزت، تفکر و تدبّر می‌باشد.هدف ما در این پژوهش دست پیدا کرن به این پاسخ است که تعلیم و تربیت چه جایگاهی در اندیشه و عمل امام علی(ع) داشته است. در واقع تعلیم و تربیت یکی از اهداف اصلی خداوند سپس انبیا و اوصیا و به ویژه علی(ع) بوده است. انسان‌سازی و رساندن هم? انسان‌ها به سعادت دو جهانی هدف اصلی همه این بزرگان بوده است ولی هر گاه در انجام این هدف موانعی ایجاد می‌شد و ناگزیر از جنگ بوده‌اند برای رسیدن به هدف اصلی خود جنگ را که راه حل آخر مسأله بوده است انتخاب می‌کردند ولی هیچگاه از هدف اصلی خود غافل نبوده‌اند.

این رساله به چگونگی سیرهء رسول خدا(ص) و ائمه اطهار در برخورد با جوانان می‌پردازد .از همان ابتدای دعوت الهی رسول خدا (ص)، جوانان توانستند جایگاه ویژه ای در این دعوت به دست اورند . رسول خدا(ص) در پی اعلام آمادگی نوجوانی چون علی (ع ) وی را به عنوان وصی خویش معرفی می‌کند . جعفر بن ابیطالب را در عین جوانی سالار مهاجران حبشه قرار می‌دهد .زید بن حارثه را همراه خود به طائف می‌برد تا انها را به اسلام دعوت کند .مصعب بن عمیر را به عنوان مبلغ خود به مدینه می‌فرستد . رسول خدا(ص) از نیروی جوان در جنگها بسیار استفاده نمود . علی بن ابیطالب ، زید بن حارثه ، سعد بن ابی وقاص ،طلحه بن عبیدالله ، زبیربن عوام و بسیاری از جوانان در نبردهای رسول خدا(ص) با مشرکین نقش به سزایی بازی کردند .عنصر جوان کارائی خود را در اموری همچون خبر یابی ، پرچمداریونبردهای تن به تن به اثبات می‌رساند . با این وجود رسول خدا(ص) حتی در اموری که به نظر می‌رسید در حیطه کاری با تجربه ها باشد از جوانان استفاده می‌نماید .زید بن ثابت نوجوان را کاتب و مترجم خود قرار می‌دهد . علی (ع ) و معاذبن جبل را جهت قضاوت به یمن می‌فرستد . عثمان بن ابی العاص ثقفی ، جوانترین فرستادگان ثقیف را به امامت جماعت ایشان می‌گمارد .اسامه بن زید را با وجود شیوخ انصار و مهاجران امیر لشکر می‌گرداند . در ادامه نیز نحوه ی رفتار رسول خدا(ص) وائمه اطهار با جوانان در اموری همچون ازدواج ، اموزش عقاید ، اصلاح رفتاری و غیره مورد بررسی قرار می‌گیرد .

مسئله تربیت از ابتدای خلقت انسان مورد توجه بوده و امروزه نیز بسیاری از مشکلات بشری ناشی از نداشتن راه کارهای تربیتی مناسب و دوری از تربیت حقیقی می باشد . از آنجا که دین مبین اسلام دین همه پیامبران بوده و طبق نص صریح قرآن(آیه 19سوره آل عمران ) به عنوان کاملترین و تنها دین مورد قبول خداوند است لذا نگاه ها معطوف به « روش های تربیتی » اینمکتب می شود و بهترین معرفی هنگامی به وقوع می پیوندد که از «نمونه» که بالاترین و بهترین شخصیت آن مکتب می باشد ، استفاده نمائیم و او کسی نیست به جز پیامبر اعظم ، رسول ختمی مرتبت حضرت محمد صلوات الله علیه و آله که در قرآن (سوره احزاب آیه 21)از او به«اسوه حسنه » یاد شده است .از طرف دیگر به نظر محقق تربیت به مثابه « حفظ ، نگهداری ، مواظبت ، رسیدگی و پرورش » یک امانت است وطبق آیه 72 سوره احزاب چون انسان امانت خدا را پذیرفته لذا باید روزی در محضر خدا پاسخگو باشد که با « امانت او » چه کرده است؟ بر این اساس نیز می توان گفت باید بهترین الگو برای امانت داران عالم را شناسائی کرد . همانطور که حضرت محمد (ص) را حتی پیش از بعثت « محمد امین » می نامیدند لذا روشهای تربیتی ایشان علی الخصوص در بعد عملی آن می تواند به عنوانالگو در « باز گرداندن امانت داده شده به صاحبش که همان پروردگار جهانیان است » مطرح شود .در این جهت محقق بر آن شد تا « مسأله پژوهش » را در« خصوص تربیت عملی از منظر پیامبر اعظم صلوات الله علیه و آله » انتخاب نماید.با توجه به موضوع و اهداف تعیین شده ،در این تحقیق از روش کیفی ( استقرائی ) یا روش تحلیل محتوا یا روش توصیفی – تحلیلی استفاده شد و روش جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای است .پس از جستجو در منابعی همچون : قرآن کریم، نهج البلاغه، تفاسیر قرآن، کتب معتبر حدیث، سایت های اینترنتی و مقالات مربوطه ، مطالب در خصوص ابعاد مختلف زندگی آن حضرت در جنبه های شخصی و اجتماعی گرد آوری و دسته بندی صورت گرفت و هر بعد نیز تحت عناوین جزئی تر موردبحث قرار گرفت و خطوط کلی زندگی پیامبر اعظم صلوات الله علیه و آله نیز بیان شد.در پایان با توجه به مطالب مطرح شده در متن تحقیق به سوالات پاسخ داده شد و پیشنهادهایی برای کیفیت بخشی به امر تربیت همه جانبه افراد مطرح گردید.در این پژوهش ما به این نتیجه رسیدیم که :-

مصباح‌الهدایه و مفتاح‌الکفایه کتابی است از عزّالدّین محمود کاشانی در اصول و مبانی تصوّف و عرفان به زبان فارسی. این کتاب علاوه بر اینکه در بردارند? بیشتر اصول و فروع عوارف‌المعارف شیخ شهاب‌الدّین سهروردی است، مطالب دیگری نیز در مبانی تصوّف دارد.مصنف مصباح‌الهدایه، برای سعادت و کمال اهل تصوّف و عرفان در سیر و سلوک و مبارزه با نفس، به آداب و نکات عرفانی بسیاری اشاره نموده‌است. در کنار آداب خاصّ اهل تصوّف و مفاهیم عرفانی در این کتاب، آموزه‌های اخلاقی- تربیتی فراوانی به چشم می‌خورد. در این پایان نامه، بعد از شرح حال کوتاهی از عزّالدّین محمود کاشانی و معرفی مصباح‌الهدایه، با استفاده از روش تحلیلی-توصیفی، ابتدا به تبیین مفاهیم تربیت و اخلاق، اهداف تربیتی قرآن کریم و اندیشمندان و صاحب نظران اسلامی پرداخته‌ایم. آموزه های اخلاقی- تربیتی مصباح‌الهدایه شامل اخلاق بندگی، اخلاق فردی و اخلاق اجتماعی است، ما در این تحقیق، اخلاق بندگی را هم، در قالب اخلاق فردی آورده‌ایم و به طور کلی، آن را در دو دست? فردی و اجتماعی طرح کرده‌ایم. سپس شیوه‌های ارائه مطالب کتاب را بررسی نموده‌ایم. کاشانی برای تأثیر گذاری بر خوانندگان، در بیان مطالب و مفاهیم، شیوه‌های مختلفی را به کار برده‌است؛ تا بتواند مطالب کتابش را به خوانندگان القا نماید. به نظر می‌رسد، یکی از اهداف در به کار بردن روش‌های گوناگون در طرح مباحث، اقناع خوانندگان، بویژه کسانی است که از وی درخواست تألیف کتاب نموده‌اند.

اين مطالعه در صدد است كه به تعليم و تربيت اسلامي از منظر مطهري بنگردو دلالتهاي تربيتي را در قالب عناصر اهداف، محتوا و روش از ديدگاه متفكر شهيد تبیین نمايد. برای این منظور چهار سوال پژوهشی طراحیو تدوین شد: سوال اول پژوهشي: شهید مطهری، ماهیت انسان را از دیدگاه خود چگونه تبیین نموده است؟سوال دوم پژوهشي: شهید مطهری، هدف تعلیم و تربیت را از دیدگاه خود چگونه تبیین نموده است؟سوال سوم پژوهشي: شهید مطهری، محتوای تعلیم و تربیت را از دیدگاه خود چگونه تبیین نموده است؟سوال چهارم پژوهشي: شهید مطهری، روش تعلیم و تربیت را از دیدگاه خود چگونه تبیین نموده است؟نتایج این مطالعه نشان داد که شهید مطهری ماهیت انسان را دو بعدی شامل جسم وروح می داند؛ و هدف تعلیم و تربیت را آمادگی انسان ها برای زندگی در آینده می داندو محتواهایی که این مهارتهای زندگی را تقویت می نمایدرا پیشنهاد نموده است؛ نتایج تجزیه و تحلیل سوال سوم پژوهشي مبنی بر محتوای تعلیم و تربیت از دیدگاهشهید مطهری نشان داد که نظر اسلام منحصراً علوم دینی نیست ، اگر مقصود علم خاص می بود، پیغمبر به همان علم تصریح می کرد، مقصود هر علم مفید و سودمندی است که بکار می خورد. شهید مرتضی مطهری محتوای تربیتی زیر برای تعیین محتوا پیشنهادنموده است: تقویت اراده،نیایش و پرستش، مراقبه و محاسبه، تفکر، هم‏نشینی با صالحان، ازدواج، جهاد،کار. نتایج تجزیه و تحلیل سوال چهارم پژوهشي مبتنی بر روش تعلیم و تربیت از دیدگاه شهید مطهری نشان می دهد که رويكرد اساسي در تعليم و تربيت شهید مطهری خدايي شدن، با خدابودن، روبه سوي او داشتن است، رويكردي كه بر عشق و دل متكي و مبتني بر پرورش و تقويت احساس حضور الهي و براساس هدايت الهي است.

اخلاق و تربیت، نقش بسیار مهمی در شکل گیری فرهنگ و تمدّن و تعامل بشری در افراد و جوامع انسانی در طول تاریخ داشته و همین آموزه ها در اخلاق، رفتار، آداب، تربیت، معاشرت و مدنیّت آینده جهان سهم عظیمی خواهد داشت.موضوع این پایان نامه مقایسه ای بین آموزه های اخلاقی (تربیتی) در گلستان سعدی و اخلاق ناصری خواجه نصیرالدین طوسی است. که هر دو در قرن هفتم نگاشته شده اند.مطابق تعالیم ادیان توحیدی، مسیر سعادت و نهایت بشری که از بدایت خدای یگانه شروع شده به نهایت وصول و کمال توحید و قرب الهی منتهی خواهد شد.این مهّم با توجه به امر تعلیم و تربیت و اصلاح اخلاقرفتار و کردار در دو بُعد مادّی و معنوی حیات انسان و پرورش قوای جسمی و روحی او میّسر است.از یافته های این پژوهش این است که سعدی و خواجه نصیر انسان را با همه ی ابعاد روحانی و جسمانی به نیکی شناخته اند و برای اخلاق و تربیت ورساندن او به کمال در دو اثر خود راه کارهای مناسب با عقل وشرع ارائه کرده اند .

ازآنجا که هدف اصلی بعثت رسول مکرم اسلام(صلی الله علیه وآله) اتمام مکارم اخلاقی بوده وهمچنین زیور شغل شریف معلمی یادآوری صفات وخصوصیات اخلاقی است وآشنایی باسیره اخلاقی معلمان واستادان بزرگ وبکارگیری صفات اخلاقی دربعد عملی اثرگذاری بیشتری دارد. لذا این پژوهش باعنوان«اخلاق کاربردی درحوزه تدریس درآموزش وپرورش» براى دستیابى به راهکارهاى مناسب جهت تأثیرگذارى رفتارمعلمین براخلاق دانش آموزان انجام گرفته است. این پژوهش ازروش کتابخانه اى ومیدانی با انجام مصاحبه با تعدادى از معلمین با تجربه استان اصفهان صورت گرفتهو به این نتیجه دست یافته که معلمیکی از ارکان مهم وتأثیرگذار در رشدو تعالی دانش آموزان هرجامعه بوده که بامزیّن شدن به اخلاق اسلامی وایفای نقش الگویی وارائه روشهای نوین باداشتن جوهره معلمی می تواند تأثیرگذارباشد. همچنین دانش آموزاز رفتار، حرکات، گفتار، ظاهرو..... معلم تأثیر می گیرد. لذا آموزش آموزه های دینی واخلاقی به روش غیرمستقیم موثرتر می باشد.

هدف از این پژوهش بررسی تربیت و مقایسه آن از دیدگاه دین اسلام و آیین زرتشت برای رسیدن به رستگاری است و بیان می دارد تربیت در دین الهی اسلام می تواند همه افراد جهان را آن طور که شایسته است تربیت نماید ، ضمن آنکه آخرین و کامل ترین و بهترین دین در تأمین سعادت بشری می باشد . از سویی آیین زرتشت شباهت هایی به دین اسلام دارد. این تحقیق در پی یافتن نقاط مشترک و متمایز دین اسلام و آیین زرتشتی در تربیت برای رسیدن به رستگاری است و در گام آخر، سعی دریافتن ریشه و منشأ الهی دین اسلام و آیین زرتشت دارد.روش تحقیق به صورت کتابخانه ای است و جامعه آماری تحقیق حاضر را کلیه متون اسلامی همچون قرآن کریم، نهج البلاغه، تفاسیر قرآنی، گاتاها، اوستا و سایت های اینترنتی و مقالات ذیربط را دربرمی گیرد.بنابر پژوهش حاضر دین اسلام و آیین زرتشت بر اساس متون مقدس مذکور هر دو تربیت را از ابتدایی ترین و اساسی ترین نیازهای زندگی بشری می دانند نه تنها تربیت لازمه جدایی ناپذیری زندگی انسان است،‌ بلکه انسان تنها در پرتو تربیت صحیح می تواند موجودی هدفمند و اندیشه ورز شود و به اهداف و آرمان های خود دست یازیده و قله رفیع سعادت را فتح کند. انسان برای پیمودن راه سعادت و بندگی نیازمند تربیت صحیح می باشد. انسان می تواند به سبب تربیت ، به کمالات انسانی دست یابد یا به پایین ترین مراتب انسانی تنزل کند و از حقیقت وجودی خویش بی بهره بماند. پرداختن به تربیت ، در حقیقت توجه به ضروری ترین امور انسان و جامعه انسانی است. محور تربیت انسان است، یعنی موجودی که هنوز هم بسیاری از دانشمندان بر این باورند که موجودی ناشناخته است و تربیت را همچون حیات ، حق طبیعی و فطری آدمی می دانند.تربیت، فرآیندی آگاهانه و ارادی است و نمی توان همه اجزا و ارکان آن را به امور ناخودآگاه تقلیل داد. منظور از تربیت صرفاً نقل و انتقال سنت های فرهنگی نسل موجود به نسل آینده نیست. برعکس، تربیت در مفهومی فراتر از این سطوح ، نشانه میزان آگاهی نسل موجود از بود و نبودها و نبایدها و علاقه وی به آینده ای بهتر و برتر از این جا و اکنون است.موضوع تربیت پرورش انسان و رشد توانایی ها و ابعاد وجودی و شئون گوناگون اوست. چون ساختار تکوینی انسان پیوسته و ثابت است، هر دینی و آیینی تربیت را با تکیه بر شناخت و پرورش این ساختار می تواند بر باورها و آموزه های دینی و اخلاقی به رستگاری رساند.تربیت اسلامی به پرورش همه جوانب فکری ، عاطفیو جسمی و اجتماعی شخص و سامان دهی رفتار او براساس مبادی و تعالیم اسلامی توجه دارد و اهداف اسلامی در حوزه های مختلف زندگی جاری می شود، تربیت در اسلام رسالتی عملی است که فرد از روی عقل و خرد به آن ایمان آورده و با همه ی افکار و احساس آن را تصدیق کرده است. محور تربیت در زرتشت انسان است و انسان را موجودی اجتماعی تربیت می کند. توجه به تربیت در سایه تعالیم مذهبی است و افراد چنان تربیت می شوند که بتوانند تغییرات و سختی ها را تحمل کنند. هدف کلی تربیت در زرتشت رضایت اهورا مزدا و اجرای احکام اوست.دینها و آیینهای آسمانی ریشه وحیانی دارد و وحی گونه ای آموزش ربانی به رسولان الهی است. پس اساس دین ها و آیین ها به آموزش است. در دین اسلام خداوند باب گفتگو با پیامیر عظیم الشان خود را با بسم الله و با کلمه اقرأ در اهمیت تربیت آغاز می نماید و نخستین اصل در اسلام توجه به تعلیم و تعلم است و به عبارتی اسلام برای تعلیم و تربیت حد و مرز نمی شناسد

با توجه به ضرورت و اهمیت بحث از رابط دین و حکومت و نظام دینی و اسلامی که از مباحث مهم کاربردی و مورد نیاز است. در این رساله سعی شده است که به تبیین این مقوله پرداخته شود. لذا ابتداء از مفاهیم دین و حکومت ضرورت و اهمیت آندو و اقسام حکومت بحث می‌شود. و آنگاه از حکومت دموکراسی که امروزه یا تبلیغات دروغین مقبولیت عام پیدا کرده بحث شده و به اهم معایب آن اشاره گردیده است پس از آن در راستای تبیین حکومت دینی و اسلامی مباحثی چون ضرورت حکومت اسلامی از نظر عقل و نقل ارتباط ماهوی و محتوایی دین با حکومت و بررسی و نقد دلائل مخالفین حکومت دینی بیان گردیده است و در فصل آخر از مشروعیت حکومت گفتگو ومنابع بیان و نظر مختار تبیین شده است.