جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«معاد جسمانی» از موضوعات عمیق و اندیشه سوز در میان متکلمان و فیلسوفان است و نگرگاه های آنان در این باره متفاوت است: عده ای که از اثبات عقلی آن عاجز مانده اند به کلی، معاد را انکار کرده اند. گروهی دیگر، مثل بوعلی سینا، تعبدی آن را پذیرفته اند. برخی دیگر که خواسته اند آن را اثبات کنند فقط برای «معاد روحانی»، دلیل آورده اند. اما تنها فیلسوفی که با ژرف کاویِ حیرت انگیز عقلی به اثبات «معاد جسمانی» پرداخته حکیم متأله صدرالمتألهین شیرازی است. اثر حاضر معاد جسمانی را از دیدگاه وی در سه بخش عمده، به تفصیل کاویده است: از دیدگاه عقل؛ از دیدگاه شرع؛ نقد و بررسی آرای مخالفان معاد جسمانیِ صدرالمتألهین.

مكتب تفكيك عنوان مكتبی ظاهرا فلسفی و عقلی است كه بر اهميت احاديث و عقل مورد نظر روايات اهل‏بيت (ع) تكيه كرده و به نقد و رد فلسفه مخصوصا فلسفه مأخوذ از يونان می‏پردازند. آن‌ها فلسفه را حجاب معرفت دانسته و با وجود معارف و اسرار معرفتی اهل‏بيت (ع) نيازی به فلسفه احساس نمی‏كنند. در اين كتاب طی ۹ بخش ضمن معرفی شخصيت‌ها و متفكران اين نحله به تحليل و بررسی و نقد انديشه‏های مكتب تفكيك پرداخته شده است. ميرزا مهدی اصفهانی، شيخ مجتبی قزوينی، محمود حلبی، ميرزا جواد تهرانی، سيدجعفر سيدان و محمدرضا حكيمی شخصيت‌هايی هستند كه نويسنده، آرا و زندگی آن‌ها را معرفی كرده است. تفكيكيان منكر ضرورت دانستن فلسفه برای فهم دين هستند. آن‌ها فلاسفه را به دليل تأويل متون دينی تخطئه می‏كنند و معتقدند بايد به جای تأويل، تفكيك را برگزيد و از دخالت دادن مطالب فلسفی در معارف دينی پرهيز كرد.

بهره‌گیری از عقل و نقل در استنباط فروع دین، از سوی فقهای شیعه امری آشکار و روش‌مند است؛ آنان برای دسته‌بندی روایات و شناخت راه‌های صحیح استنباط احکام شرعی و فهم ضابطه‌مند از روایات به علم "اصول فقه" اهتمام جدی داشتند. هرچند در سده‌های اخیر از سوی برخی علمای شیعه با عنوان "اخباری‌گری" در خصوص قلمروی عقل و حتی حجیت قرآن بی‌مهری صورت گرفت و آنان فقط با اکتفا به ظاهر روایات، دستورهای دینی را بیان می‌کردند، اما قلمروی انحصاری عقل در اصول کلی اعتقادی و راه شناخت مباحث اعتقادی، تا یک قرن پیش تقریبا مورد اتفاق بود. تا این که با هجرت آیه‌الله میرزا مهدی اصفهانی (1203-1365 هـ . ق) از نجف به مشهد، دیدگاه تازه‌ای مطرح و سیر جدیدی آغاز شد تا معارف دینی را خالی از شائبه‌های خارج از دین، به ویژه فلسفه و عرفان عرضه کند؛ با این تلقی که فلسفه، عرفان و... ریشه‌ی یونانی دارد و سبب التقاط معارف دینی می‌گردد. این بینش بعدها توسط شاگردان وی از جمله شیخ محمود تولایی (حلبی) گسترش یافت و به تدریج بر حوزه‌ی علمیه‌ی خراسان سایه افکند. و نام مکتب تفکیک بر این مشرب نهاده شد. بر اساس نظریه‌ی تفکیک ما باید همه‌ی معارف و دانش‌ها را از قرآن و احادیث بگیریم و اخذ دانش از غیر از مذهب اهل بیت، جایز نیست. نگارنده در کتاب حاضر که مستند به منابع دست اول نظریه‌ی تفکیک، به ویژه تقریرات مرحوم شیخ‌محمود تولایی (حلبی) از درس‌های استاد خویش، میرزامهدی اصفهانی، می‌باشد. کوشیده است تا این موضوع را از جنبه‌های گوناگون معرفت‌شناسی، هستی‌شناسی، خداشناسی، معرفت نفس و معادشناسی بررسی کند.

گزیده‏ای مختصر از کتاب عارف و صوفی چه می‏گویند تألیف میرزاجواد تهرانی از سالکان و مجتهدان معروف معاصر می‏باشد. وی از منتقدان اندیشه صوفیان و آداب و رسوم آنهاست و در کتاب حاضر به شدت به نقد و رد آنها پرداخته است. میرزاجواد از لحاظ فکری به نظریه تفکیک تعلق خاطر دارد و معتقد است عرفان و فلسفه وارداتی باید از معارف اصیل اسلامی جدا شود. در این جزوه نکاتی پیرامون حقیقت تصوف، تعریف طریقت، وحدت وجود، مکاشفه و علل پیشرفت تصوف در جوامع اسلامی ارائه شده است. به نظر نویسنده منشأ تصوف افکار هندی، ایرانی و بودایی است و بخشی از آن برگرفته از تفکر نوافلاطونیان است.

در این کتاب، ولایت تکوینی پیامبر (ص) و ائمه‌ی معصومین (ع) در چهارده فصل با استناد به روایات معتبر اثبات شده و برخی اشکالات و شبهات وارد بر این موضوع تحلیل و بررسی گردیده و به پرسش‌هایی نیز در این خصوص پاسخ گفته شده است؛ ضمن آن که در آغاز کتاب مباحثی از این دست مطرح گردیده است: معصوم بودن عترت از خطا و لغزش، وجوب مراجعه به عترت در تفسیر قرآن، قرآن و علم غیب پیامبر (ص) و امام (ع)، لزوم پیروی کامل از قرآن و اهل بیت (ع) و ولایت تکوینی و تشریعی.