جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

انسان در نظام عرفان اسلامی، جایگاه ویژه و برجسته‌ای دارد؛ به طوری‌که او را به‌گونه‌ی ممتازی از دیگر مخلوقات متمایز ساخته است. انسان با برخورداری از جامعیت اسماء الهی، به مثابه آیینۀ تمام نمای آفریدگار جهان هستی است و از این‌رو، او به تنهایی تمامی کمالات اسمائی حق‌تعالی را نشان ‌می‌دهد. موجودات دیگر که از این جامعیت برخوردار نیستند، تنها برخی از این کمالات را بروز و ظهور ‌می‌دهند. از سویی انسان به لحاظ قابلیت وجودی خود و توانایی رسیدن به بالاترین مرتبه، تا آنجا پیش می‌رود که در ملاقات حق، حصه وجودی خود را در او می‌بیند و بدین ترتیب حق آیینه‌ای برای حقیقت او می‌شود. در این ملاقات که در مراتب نهایی فنای سلوکی رخ ‌می‌دهد، همه کثرت‌های افعالی، صفاتی و ذاتی از بین می‌رود و تنها یک ذات و حقیقت (فقط حق) مشهود انسان عارف قرار می‌گیرد و او در این شهود به مقدار قابلیت و ظرفیت وجودی خود، آن ذات را می‌یابد؛ از این‌رو گفته میشود که حق آیینه او می‌شود. از دیگر سو، انسان به لحاظ جامعیت یادشده، دربرگیرندة شیرازه تمامی موجودات است و ازاین روی همانند حق از احدیت برخوردار است؛ این خصوصیت موجب خلافت انسان بر دیگر موجودات است. در خلافت انسان از خدا، یک نسبت دو سویه بین خدا و انسان تعریف میشود و این نسبت، رابطه دیگری را بین انسان و دیگر موجودات به وجود می‌آورد. انسان با عبودیت و اطاعت محض از خدا به جایی می‌رسد که خدا او را جانشین خود بر مخلوقات قرار ‌می‌دهد و آنها از طریق او از فیض خدا برخوردار می‌گردند.

فیلون اسکندرانی یا یهودی حدود بیست سال قبل از میلاد به دنیا آمد و حدود چهل و پنج سال پس از میلاد از دنیا رفت. او زمان حیات خود، میان یهودیان موقعیت ممتازی داشت به گونه‌ای که در نزاعی که میان یهودیان و حکومت وابسته به رم درگرفت، او در جایگاه سفیر یهودیان به دربار رم عزیمت کرد. فیلون یکی از متفکران بنام دوره افلاطونی میانه است که تاثیر عمیقی بر متفکران ادیان سامی بر جای گذاشت. بسیاری از مسائلی که بعدها از سوی متفکران ادیان ابراهیمی مطرح شد، نخستین بار فیلون آن را ارائه کرده است. ولفسن، مورخ امریکایی تاریخ فلسفه، تفکر غالب و حاکم بر قرن اول تا قرن هفدهم ادیان ابراهیمی را تفکر دینی یا فیلونی خوانده است. در این مقاله کوشیده شده تاثیر دیدگاه محوری فیلون یعنی لوگوس بر مسیحیت بررسی شود.

پرسشِ «وجود چيست » ترجيع بند همه نوشته ها، درسگفتارها و آثار هيدگر است. او در اين پرسشگری به بنياد متافيزيك باز می گردد. در اين بازگشت به ناچار بايد تاريخ متافيزيك را بازخوانی كند. تاريخ متافيزيك از نظر او تاريخ غفلت از وجود و پرداختن به موجودات است. از نظر هيدگر متافيزيك، ايمان صدر مسيحيت و خدای حی و پرشور و سرور ايمان مسيحی را تيره و تار كرده است و خدای متافيزيك خدای مسيحيت نيست و اين، حاصل غفلت از وجودی است كه در تاريخ متافيزيك روی داده است. هيدگر از رهگذر مفاهيمی چون « رويداد از آن خودكننده » و «آخرين خدا » و ...از طريق پرسش از بنيان وجود سعی می كند با يادآوری و تذكر خدا، از بحران نيست انگاری كه غرب بدان گرفتار آمده است، عبور كند.