جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ابن‌سینا با نگاهی تیزبینانه در کتاب الانصاف، از اختلاف مشرب دو گروه حکمای غربی و شرقی سخن رانده و در منطق‌المشرقین با شکوه از جزمیت رأی مشائیان بشارت می‌دهد که طرح نویی از حکمت مشرقی در انداخته و در نمط‌های پایانی اشارات به نیکویی این نظرگاه را تئوریزه کرده است. سهروردی که به آثار ارجمند سینوی دست یافته بود، از اصلی مشرقی یاد می‌کند که مغفول بوعلی بوده است و می‌کوشد آن را احیا کند. فارغ از وجوه تمایز میان ابن‌سینا و سهروردی از حیث روش شناسی و نظام فکری به نظر می‌رسد حکمت مشرقی که ابن‌سینا تبیین آن را در سر می پروراند، در حکمت اشراق سهروردی به اوج خود رسیده است. آنچه در پی می‌آید سخنان دکتر زهرا زارع در این نشست است که توسط آناهید خزیر تنظیم شده است.

امروز ابن‌سینا را در غرب بزرگ‌ترین منطق‌دان قرون وسطی می‌شناسند. در این درس‌گفتار بعضی از نوآوری‌های او که خود در کشف و تحقیق در آنها سهمی داشته معرفی می‌شود. برای تفصیل در این مجمل مخاطبان می‌توانند به کتاب «تأملاتی در منطق ابن‌سینا و سهروردی» که به همت انتشارات هرمس منتشرشده است رجوع کنند. آنچه در پی می‌آید سخنان دکتر ضیاء موحد در این نشست است که توسط آناهید خزیر تنظیم شده است.

یکی از براهینی که امام الحرمین جوینی، متکلم اشعری، برای اثبات صانع می‌آورد بر اعتقاد به فضای لایتناهی و امکان آفریده شدن جهان در جای دیگری از این فضا استوار است. ابن رشد این برهان را متاثر از نظر ابن سینا در مورد تقسیم موجودات به واجب و ممکن می‌داند و رد می‌کند. در اوایل قرن هجدهم بحثی شبیه به این میان لایب‌نیتس و ساموئل کلارک، از هواداران نیوتن، در می‌گیرد. موضوع این درس گفتار توضیح این دو مجادله و بیان برخی از نتایج آنهاست. آنچه در پی می‌آید سخنان دکتر حسین معصومی‌همدانی در این نشست است که توسط آناهید خزیر تنظیم شده است.

برای مشاهده فیلم سخنرانی به آدرس داده شده در آپارات مراجعه کنید.

مصارع المصارع اثر خواجه نصيرالدين طوسى است. اين كتاب، به زبان عربى و در تحليل و بررسى كتاب «مصارع الفلاسفة» شهرستانى و در واقع، پاسخ به شبهات و اشكالاتى است كه ديدگاه كلام اشعرى نسبت به فلسفه دارد. شهرستانى، در كتاب مزبور، به نقد مباحث ابن سينا پرداخته و در مواردى نيز تعابير گزنده‌اى نسبت به ابن سينا به كار برده است و خواجه، در اين كتاب، ضعف‌ها و نادرستى‌هاى ديدگاه شهرستانى را در انتقاد از فلسفه و ابن سينا، آشكار مى‌كند و مغالطه‌هاى شهرستانى را به خوبى نشان مى‌دهد.

کتاب «أسباب حدوث الحروف» نوشته شیخ الرئیس، حسین بن عبدالله ابن سینا مي باشد. مولف، در این کتاب ابتدا به چگونگی تولید حروف پرداخته، سپس فصلی را به آناتومی اندام‌ های صوتی اختصاص داده است. واژگانی که ابن سینا در این علم به کار برده، در دیگر آثار او دیده نمی ‌شود و ممکن است برگردانی از اصطلاحات هندیان باشد، بنابراین چنین به نظر می ‌رسد که ابوعلی سینا، از روش هندیان در بحث حروف آگاهی داشته است. رساله اسباب حدوث الحروف، نظریات بدیع و ارزشمند ابن سینا در زمینه علم تجوید که شامل مخارج حروف و پدید آمدن اصوات عربی و شیوه مطالعاتی اوست، در برگرفته است. مهارت های پزشکی و آزمایشگاهی و تحلیل های وی، باعث شد تا روشی نوین را در مطالعات مربوط به شناخت جایگاه های تلفظ حروف و کیفیت استماع آن پایه گذاری کند. در فصل اول، چگونگی ایجاد صدا را توضیح می‌ دهد که تموج هوا، از علل آن می‌ باشد و خود تموج هوا، دارای دو علت قرع و قلع می ‌باشد. در فصل دوم، سبب حدوث حروف بررسی گردیده است که در واقع حروف، به منزله هیئتی هستند برای صوت که بر آن عارض می‌ گردند تا صوتی از صوت دیگر تمییز داده شود. در فصل سوم، اعضای دخیل در ادای حروف که عبارتند از حنجره و زبان، مورد بررسی واقع گردیده‌ اند. ابن سینا، می‌ گوید: حنجره، از سه غضروف ترکیب شده است که با تنگ یا گشاد شدن حنجره، حروف مختلفی از آن ایجاد می‌ گردند. فصل چهارم، اسباب جزئیه تک تک حروف عربی را بررسی می‌ کند. در آخرین و ششمین فصل رساله، حروفی که بدون استفاده از حرکات نطقیه، حاصل می‌ شوند، مورد بررسی قرار گرفته ‌اند.

ابن‌سینا در سده چهارم و نیمه اول سده پنجم می‌زیست. سده چهارم، عصر بازشناسی و بازیابی هویت ملی است. عصر ظهور فردوسی و سرودن شاهنامه است. از جمله لوازم بازگشت به هویت ملی، توجه به حکمت ملی و روی‌آوردن بدین حکمت است. ابن‌سینا در مقام ارسطوی دوم به نقد علم و فلسفه یونان برمی‌خیزد، یونان‌گرایی متعصبانه را مردود می‌شمارد و کمر به احیای حکمت ملی، که همانا حکمت اشراقی و عرفانی‌است، می‌بندد. ابن‌سینا از معدود دانشمندانی که شرح حال خودنوشت دارد. آنچه در پی می‌آید سخنان دکتر اصغر دادبه در این نشست است که توسط آناهید خزیر تنظیم شده است.