جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
صفحه اصلی کتابخانه > جستجوی هوشمند در الفبا
جستجو در برای عبارت
شامل عبارت باشد
شامل عبارت باشد
 
شامل عبارت باشد
شامل عبارت باشد
تنها فراداده‌های دارای منابع دیجیتالی را بازیابی کن
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  *برای جستجوی عین عبارت , عبارت مورد نظر را درون گیومه ("") قرار دهید . مانند : "تاریخ ایران"
  • تعداد رکورد ها : 318634
گونه‌شناسی شبهات در مطالعات قرآنی و تبیین طرحوارۀ شبهه پژوهی
نویسنده:
علیرضا طبیبی ، علی حسن بگی ، فاطمه دسترنج ، وحید وطن خواه
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
در عصر حاضرگونه شناسی یا نوع شناسی یکی از لوازم پژوهش خصوصاً در مطالعات مرتبط با علوم انسانی است که به عنوان چارچوب و راهنمای محقق محسوب می­شود و بر اساس قواعد آن، پدیده­ها جهت درک و شناخت بهتر، بر اساس الگویی منطقی تقسیم بندی می­شوند. یکی از شاخه­های مطالعاتی در حوزه پژوهش­های قرآنی که گونه­بندی در آن اهمیت دارد، شبهات و انکاریه­ها پیرامون قرآن است. با وجود تلاش­های مؤثری که در زمینه شبهه­پژوهی قرآنی صورت گرفته است به علت تمرکز غالب مؤلفان بر پاسخگویی، ارائه یک گونه­بندی جامع از شبهات در حاشیه قرار گرفته است. با توجه به این که تقسیم بندی علمی شبهات یکی از لوازم شبهه پژوهی بوده و پیش­نیاز­ی برای پاسخ­دهی روشمند به شبهات محسوب می­شود ضروری است قبل از ارائه هر گونه و دفاع و ردیه بدان پرداخته شود. این مقاله در یک بررسی توصیفی-تحلیلی با مطالعه برخی از گونه­بندی­های ارائه شده در آثار شبهه­پژوهی قرآنی و در نظر گرفتن الگوی شبهات معارضان علیه قرآن، خصوصاً مستشرقان و مسیحیان تبشیری به ارائه یک طرحواره شامل شش نوع کلی شبهات مصادر، شبهات وحیانیت، شبهات استناد به قرآن، شبهات فهم قرآن، شبهات متن و شبهات مربوط به آورندگان وحی اقدام نموده است و به تناسب زیرگونه­ها و مصادیق هر یک نیز بر اساس قواعد گونه­بندی، گزینش و ارائه نموده است. مبنای کلامی در این نوشتار دفاع از قرآن به عنوان کتابی وحیانی و خطا ناپذیر و مبنای علمی، عنصر شباهت در شبهات بوده و تقسیم بندی براساس الگوی هرمی صورت گرفته است. نقطه قوت این طرحواره آن است که شبهات پراکنده را با قرار دادن در دسته­های همگون به صورت گونه­های اصلی و فرعی جمع نموده که خود کمک شایانی به دفع توهم کثرت شبهه خواهد بود.
صفحات :
از صفحه 199 تا 235
تبیین نسبت دو مفهوم «توحید و علم» بر پایه کاربست کلید واژه «حق» در قرآن کریم
نویسنده:
مهدی نوری افشان ، حامد فتوت احمدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
خداوند حق مطلق است و عالم را به‌حق آفریده است. از سوی دیگر انسان نیز به واسطۀ فطرت خدایی خود ذاتا حق‌طلب است و با ابزار عقل و علم در پی کشف آن است. بنابراین کلید واژۀ «حق» حلقۀ واصلی میان توحیدی بودن عالم و علوم کشف شده توسط انسان است. با بررسی آیات قرآن کریم درمی‌یابیم که به‌حق بودن عالم یعنی اینکه دارای قوانینی ثابت، پایدار، منشأ منفعت، هدفمند و هماهنگ است. اینکه آفریدگاری یکتا جهان را با این ویژگی‌ها آفرید که همچون پیکره‌ای واحد در جهت هدفی والا که همان بازگشت به سوی خداوند است در حرکت هستند، نشان‌دهندۀ توحیدی بودن عالم است. علوم حق‌مدار و حق‌گرا به واسطۀ کشف قوانینی که خداوند یکتا در عالم قرار داده است در راستای توحید قرار می‌گیرند و یا به عبارت دیگر توحید سر منشأ تمام این علوم است. با توجه به تأکید ادیان الهی بر توحید باید گفت علم حق‌مدار که در کشف راز توحیدی بودن عالم مؤثر است، یاور دین و در جبهۀ اوست، نه اینکه در مقابل یا رقیب او باشد.
صفحات :
از صفحه 77 تا 107
بررسی تطبیقی مفهوم تساهل و تسامح در اندیشه جان لاک و اندیشه‌ی اسلامی مبتنی بر قرآن
نویسنده:
بهرام نصیری ، محمدرضا حاجی اسماعیلی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
چکیده :
با رشد تکنولوژی و سلطه‌ی شبکه‌های اجتماعی، مرزهای جغرافیایی آن‌چنان رنگ‌باخته که ساکنان کُره‌ی خاکی به‌مثابه‌ی شهروندان دهکده‌‌ای کوچک تعریف می‌شوند. در این سپهر جدید، ادیان اما همچنان از عناصر بنیادین و به‌جای مانده از سنّت، تنیده در تاروپود اجتماعات بشری به شمار می‌آیند. در این میان جامعه‌شناسان دو مفهوم تساهل و تسامح را وام گرفته از پایه‌های مشترک ادیان و اندیشه‌ی غرب دانسته و برآنند که زیست اجتماعی بدون آن‌ها ممکن نخواهد بود. جان لاک به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین نظریه‌پردازان اندیشه تساهل در غرب، تساهل را ویژگی کسانی‌ می‌داند که رسالت ادیان را به نیکی درک و فهم کرده‌اند و هر آنچه را که مغایر با این رسالت باشد، خلاف دین‌داری صحیح تلقی می‌کنند. اما از منظر قرآن کریم، محتوای رسالت پیامبر اسلام$، مبتنی بر رحمت و مخاطبان این محتوا، همه‌ی جهانیان‌اند. تساهل در اندیشه‌ی اسلامی مبتنی بر قرآن در قالب مِهرورزی نسبت به ساکنان زمین، هم‌شناسی، گفتگو، هم‌گرایی و همکاری با دگراندیشان، نیک‌خویی و مدارا با آن‌ها خود را می‌نمایاند. این پژوهش با تطبیق تعاریف و کارکردهای دو مفهوم مشترک تساهل و تسامح در اندیشه‌ی جان لاک و اندیشه اسلامی مبتنی بر قرآن به تبیین این موضوع پرداخته است.
صفحات :
از صفحه 181 تا 205
بازپژوهی نظریّه منفعت درفقه امامیه با تأکید برآیات قرآن کریم
نویسنده:
سیدمصطفی ملیحی ، سیدعبدالرحیم حسینی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
کیفیّت تصویر مالکیّت بر منافع بالقوه و تدریجی به عنوان یکی از مهم‌ترین و بارزترین مصادیق مالکیّت، نظربه معدوم‌الوجود بودن و عدم تحقق فعلی منفعت مورد معامله حین انعقاد قراردادها در عقودی که موضوع آن‌ها منافع است نه اموال منقول یا غیرمنقول بافرض اینکه آن چه نقل و انتقال می‌یابد و مورد توافق واقع می‌گردد نه امری محسوس است و نه قابل ارزیابی عینی، از سوی فقیهان با پرسش‌ها و اشکالاتی مواجه گشته است، صاحب‌نظران از دیرباز تاکنون در چارچوب پاسخ به این انتقادات و نقض‌های صورت گرفته فرضیه‌ها، برداشت‌ها و اعتباراتی را مطرح کرده‌اند. نظر باینکه غالب گفته‌ها در این زمینه حول محور امکان تصویر و عدم محالیت عقلی این نوع مالکیت ابراز گردیده، می‌توان از آن‌ها به عنوان "نظریّه‌های امکان سنجی مالکیّت و نقل و انتقال منفعت" یاد کرد، شاخص‌ترین دیدگاه‌های طرح شده در یک دسته‌بندی کلی عبارتند از؛ نظریّه اعتباری بودن منافع، نظریه مالکیّت استقلالی و تبعی، خوانش جدید از نظریّه مالکیّت تبعی و نظریّه تفکیک نقل و انتقال از ملک و تعلیقی دانستن مالکیت منفعت. ضمن طرح مقدمات و تمهیدات لازم در راستای بررسی و نقد علمی این نظریّات، سرانجام در مقام انطباق با آیات قرآن کریم معنوی بودن منافع در دادوستدهای مختلف را به عنوان نظریّه منتخب مستدلّ و مبرهن ساخته‌ایم.
صفحات :
از صفحه 33 تا 55
مطالعه تطبیقی تکلیف و اختیارات دولت و جامعه از منظر نهج‌البلاغه و الاحکام السلطانیه
نویسنده:
حمید حمیدیان ، احمد زارع زردینی ، حسن زارعی محمودآبادی ، عبدالحمید جعفری
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
چکیده :
یکی از مباحث کلیدی در فلسفه سیاسی بحث تکالیف و اختیارات دولت و جامعه است. مکاتب و نظریه‌پردازان گوناگون بسته به خداشناسی، هستی‌شناسی و انسان‌شناسی خویش درکی متفاوت از تکالیف و اختیارات این دو در برابر یکدیگر دارند. مقاله حاضر کوشیده است تا با استفاده از روش مقایسه‌ای اندیشه سیاسی مبتنی بر نهج‌البلاغه و اندیشه سیاسی حاکم بر الاحکام‌السلطانیه را در این باب مقایسه نماید. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که از شباهت‌های هر دو کتاب آن است که، برای دولت و مردم در جامعه اسلامی تکالیف و اختیاراتی قائل هستند و هر دو کتاب تکالیف مردم در برابر حکومت را مطلق ندانسته و مشروط- همچون حرکت دولت بر مسیر شرع - قلمداد می‌کنند. مهمترین تفاوت بین این دو کتاب را در این زمینه می‌توان چنین برشمرد که احکام السلطانیه اختیارات وسیع‌تری در حوزه عمومی و خصوصی جامعه برای دولت به رسمیت می‌شمارد. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که علی‌رغم شباهت‌هایی که بین این دو کتاب در این زمینه دیده می‌شود اساسا این دو به ارائه دو روش حکمرانی متفاوت از یکدیگر منجر می‌شود. همچنین تفاوت دیدگاهها در علت موجده دولت (ضرورت عقلی دولت در نهج‌البلاغه و ضرورت شرعی آن در احکام السلطانیه) از مبانی اختلاف بین این دو نگاه به تکالیف و اختیارات دولت و جامعه است.
صفحات :
از صفحه 79 تا 104
مطالعه ی تطبیقی طلاق در فرهنگ جاهلیت و قرآن با تکیه بر بسترهای معرفتی
نویسنده:
جلیل پروین ، پریا نوری خسروشاهی ، محمدعلی مهدوی راد ، علی صفری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
شناخت نظام فکری رایج مردم جاهلی درباره­ی مسائل زنان، زمینه­ای برای درک و فهم بهتر قوانین و احکام مربوط به زنان در اسلام فراهم می­کند. مسئله­ی «طلاق» از جمله مباحثی است که بین فرهنگ جاهلی و اسلام تفاوت‌های باینی داشته و قرآن با رویکرد تحول­گرا و اصلاحی در این خصوص، در جامعه بشریت نقش اساسی ایفا کرده است؛ اصلی­ترین وجوه افتراق «طلاق» آسان و ساده­انگاری آن در میان عرب جاهلی بود؛ این مسئله بر گرفته از بستر معرفتی فرهنگ جاهلیت نسبت به حقوق زن و تضعیف آن در امر «طلاق» است. در عصر جاهلیت «طلاق» بدون هیچ مقدمات و شرایط و لواحقی (جز رضایت مرد) به وقوع پیوسته و هدف از آن انتقام­جویی یا تنبیه زن یا قبیله­ی وی بود. در حالی­که اسلام برخی از انواع «طلاق» از جمله: ایلاء، ظهار و عضل را لغو و بعضی دیگر از جمله: طلاق رجعی، خلع، مبارات و بائن را تعدیل نمود. زن پس از «طلاق» به دلیل تعصب افراطی مرد، حق ازدواج با مرد دیگر (حتی بعد از عده) را نداشت؛ عدم محدودیت «طلاق» و نیز غیر کلامی بودن آن ابزاری در دست مرد به منزله­ی آزار زن بود. عده­ی «طلاق» در زمان جاهلیت، در منابع تفسیری و تاریخی از جمله مباحث مورد تناقض است؛ در حالی­که با استنادات قرآنی و روایی در اسلام این امر مورد تاکید قرار گرفته و طبق دیدگاه مفسران مراد از «ثَلاثَهَ قُرُوء» در آیه­ی قرآن، دلالت بر سه بار پاک شدن از حیض، به منظور اتمام دوره­ی عده است. لذا هدف اسلام در مسئله­ی «طلاق» ارائه­ی الگوی مطلوب انسانیت و تکریم مقام زن است. گردآوری اطلاعات در این مقاله­ کتابخانه­ای (از طریق مراجعه به کتب تاریخی و شعری عرب جاهلی و کتب تفسیری) و پردازش آن­ها به روش مقارنه­ای و تحلیلی است.
صفحات :
از صفحه 45 تا 73
نقد آرای مختلف در خصوص رسم‌الخط قرآن کریم
نویسنده:
کیوان احسانی ، محمد دهقانی ، افسانه کوهرو
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
رسم ­المصحف که به آن رسم­العثمان نیز گفته می­شود؛ اصطلاحی است که به قرآن کتابت شده در زمان عثمان اختصاص داده شده است. در رسم­المصحف، نگارش کلمات زیادی با کلمات امروزۀ عربی تفاوت دارد از طرفی کلمات همسان دیگری در رسم­المصحف وجود دارند که به دو رسم متفاوت نوشته شده­اند. پژوهشگران زیادی تاکنون در مورد رسم­المصحف آثاری را برجای گذاشته­اند اما خلأ پژوهشی مستقل که جامع تمامی این آرا و نقد و بررسی آن­ها باشد نگارنده را بر آن داشت که در مقالۀ حاضر با روش توصیفی – تحلیلی آرای مختلف را در سه دسته تقسیم‌بندی نماید؛ دستۀ اول معتقدند که متن قرآن مضطرب است و باید برای آن متن واحدی ایجاد کنیم، دستۀ دوم اختلافات موجود در رسم­المصحف را اجتهادی می­دانند که در این بین تعدادی از آن­ها معتقدند نباید رسم­الخط قرآن را تغییر داد و تعدادی دیگر موافق تغییر رسم­المصحف هستند، دستۀ سوم افرادی هستند که موافق توقیفی بودن رسم‌المصحف هستند و هیچگونه تغییری در آن را جایز نمی­دانند، در بین این گروه افرادی وجود دارند که می­گویند این نوع رسم الخط قرآن کریم معجزه به­شمار می­آید. هر یک از دیدگاههای یاد شده قابلیت نقد علمی دارند.
صفحات :
از صفحه 37 تا 72
عقلانیت تقیه در گفتمان معصومان (ع)
نویسنده:
قاسم محسنی مری ، سلیمان عباسی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
تقیه در معنای توان سازگاری و تاب­آوری زیست­های ناهمگون (دیگرباشی، دیگراندیشی و دیگرزیستی) است که به جهت دلبستگی آدمی به دین خاص، شیوه زیستی ناهمسویی را با آن در پیش می­نهد. این مؤلفه از فنون راهبردی انسان در شرایط دشوار است که از عقلانیت و اخلاق فایده انگاری بهره دارد که در برابر جبرهای ناهمسان و گوناگون باوری، سیاسی و اجتماعی روش رواداری را پی می­گیرد. این شیوه راهبردی برپایه الگوی گفتمانی معصومان(ع) در ساحت­های گفتاری و رفتاری در حوزه فراگیر فردی و اجتماعی، سبک زیست ویژه برای باورمندان دینی ایجاد می­کند که بتوانند در بزنگاه­هایی که ناباوران دینی با بهره جستن از نظام قدرت و به کارگیری خشونت آنان را در تنگناهای ناهمسان قرار دادند دگرزیستی را دنبال کنند. این جستار انگاره تقیه را در متون دینی با خوانش رواداری با سبک زیست میان­مایگان همبسته دانسته است و تلاش کرد با روش تحلیلی با بهره­مندی از عقلانیت، اخلاق فایده انگاری و زیست میان­مایگی انگاره تقیه را در گفتمان معصومان(ع) تبیین نماید.
صفحات :
از صفحه 207 تا 227
تبیین مؤلفه‌های مؤثر در ارتباط‌سنجی دو سوره اذائیه «المنافقون و النصر» با رویکرد تحلیل معنایی و روایی
نویسنده:
نیلوفر حسینی ترکانی ، سیده فاطمه هاشمی ، احمدرضا غایی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط بین دو سوره­ اذائیه «المنافقون و النصر» و با رویکرد تحلیل معنایی و روایی، به تطبیق ابعاد و مؤلفه­های مؤثر در تحلیل معنایی و مضمونی این دو سوره پرداخته­است. علی­رغم شروع هر دو سوره با «اذا»ی ظرفیّه ـ شرطیّه، به نظر می­رسد که به دلیل تفاوت در ساختار شکلی و محتوایی آیات این دو سوره، ارتباط معناداری بین آ­ن­ها مطرح نباشد. در حالی­که با تطبیق مهمترین ابعاد تحلیل معنایی و مضمونی و نیز با استناد به قرینه سیاق آیات این دو سوره نسبت به یکدیگر و نهایتاً با تمسک به پشتوانه روایی معصومین (ع) به عنوان مؤلفه­های مهم ارتباط­سنجی، می­توان به وجوه اشتراک و ارتباط معنادار مضمونی بین این دو سوره دست یافت. بر این اساس، محوریت مشترک در ارتباط معناییِ مضمونی و روایی این دو سوره، قطعیت تحقق وعده الهی در نصرت و فتح نهایی و ثبوت عزت الهی برای مؤمنان (در سوره النصر) و زوال منافقان و مخالفان دین (در سوره المنافقون) است که در اعتقاد به ولایت­پذیری متجلّی می­گردد.
صفحات :
از صفحه 49 تا 79
مصداق ابوالجهم در مشهورۀ قضایی ابی‌خدیجه
نویسنده:
محمدامین ملکی ، مهدی منتظری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
روایت مشهوره أبی‌خدیجه، از مهم‌ترین ادلّه، در دو بحث ولایت‌فقیه و قضاوت است و احکام زیادی در باب قضا از این روایت استفاده می شود. مشروعیت این احکام به صحت سند و توجه فقها به این روایت می باشد. سند این روایت، مشتمل بر شخصیتی با کنیه أبو‌الجهم است که این کنیه در آن طبقه حدیثی بر اساس نظرات کتاب­های رجالی، تنها بر دو شخصیت، ثویر بن أبو‌فاخته و یا بکیر بن أعین منطبق می‌گردد. مشکل این نظریه فاصله میان راوی از أبوالجهم؛ یعنی حسین بن سعید الأهوازی با أبو‌الجهم است؛ زیرا حسین بن سعید بنا بر اقوال مختلف از اصحاب امامان کاظم، رضا، جواد و هادی علیهم‌السلام بوده است، درحالی‌که دو شخصیت ثویر بن أبی‌فاخته و بکیر بن أعین تا زمان امام صادق علیه‌السلام زیسته­اند؛ از همین رو، برخی برای حل این مشکل به بیان واسطه­های احتمالی حذف‌شده میان حسین بن سعید و أبو‌الجهم پرداخته­اند. برخی نیز أبو‌الجهم را منحصر در این دو شخصیت نمی‌دانند؛ ‌ولی در مورد مصداقش به نتیجه مشخصی‌ نرسیده‌اند. این پژوهش با بهره‌گیری از اسناد روایات موجود در کتاب‌های روایی، سعی کرده کاستی‌های موجود در کتاب‌های رجالی را تا حدی جبران کند و ثابت نماید: هرچند این کنیه در آن طبقه حدیثی تنها بر این دو شخصیت منطبق می­گردد؛ ولی در کتاب‌های روایی و اسناد برخی از روایات، برای شخصیت دیگری نیز استفاده گردیده و آن شخص، هارون بن الجهم است.
صفحات :
از صفحه 339 تا 359
  • تعداد رکورد ها : 318634