جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫حضرت ابي طالب عموي پيامبر (ص) و پدر امام علي (ع) است که نقش مؤثري در دفاع از دعوت پيامبر و گسترش اسلام داشته است؛ اما گروهي سعي در تضعيف شخصيت وي و مشرک بودن او دارند. نويسنده در اين نوشتار به دفاع از شخصيت ابوطالب (ع) و اسلام و ايمان و عقيده راسخ ايشان به پيامبر اسلام (ص) پرداخته و برخي از شبهات و ترديدها در شخصيت ايشان را مطرح و پاسخ داده است؛ از جمله وي برخي از مطالب انحرافي بعضي از علماي اهل سنت در مورد شخصيت ابوطالب و مشرک خواندن ايشان را مغرضانه و غير عالمانه مي‌داند. اين پژوهش در پنج فصل به تبيين ابعاد شخصيت و ايمان و اعتقادات ايشان و احترام ويژه پيامبر اسلام (ص) به وي پرداخته است. شناخت موقعيت جغرافيايي و اوضاع فرهنگي، اجتماعي و اخلاقي و فکري شبه جزيره عربستان در ابتداي اسلام از لوازم شناخت شخصيت ابوطالب است که در فصل اول به آن پرداخته شده و در ادامه آن، نقش بني‌هاشم در تنظيم مسايل اجتماعي و فرهنگي اعراب آن زمان تبيين گرديده است. در فصل دوم، نويسنده به معرفي سيره و شخصيت ابوطالب و نقش ممتاز وي در ميان قريش و نفوذ اجتماعي و شخصيت وي در ميان اعراب آن زمان پرداخته است. به اعتقاد وي، ابوطالب و اجداد وي به دين ابراهيم (ع) (دين حنيف) ايمان داشتند، از اين روي سعي کرده موحد بودن ابوطالب و اجداد او را قبل از بعثت پيامبر اکرم (ص) و ايمان کامل او را پس از بعثت به پيامبر اسلام (ص) اثبات کند. در فصل سوم نيز با اشاره به برخي از عملکردها و گفتارهاي ابوطالب در طول حيات خويش، ايمان راسخ او به تمام تعاليمي که پيامبر اکرم (ص) از سوي خداوند آورده بود اشاره کرده و از شخصيت ايماني ايشان دفاع مي‌کند. در اين راستا براي تأييد ديدگاه خود، آراي علماي شيعه و اهل سنت را در خصوص شخصيت ابوطالب نقل مي‌نمايد. فصل پنجم به بيان شواهدي براي تأييد ايمان ابوطالب اختصاص مي‌يابد؛ از جمله احترام خاص پيامبر اسلام (ص) به ابوطالب و شرکت در تشييع جنازه ايشان، کفن و دفن وي، دعا کردن در حق وي و وجود برخي از اشعار و سخنان علماي بزرگ اسلامي در حق وي. نويسنده در پايان با عنايت به اين شواهد، مي‌کوشد شبهات و خرافاتي که در مورد عدم ايمان ابوطالب و ارائه تصويري منفي از شخصيت ايشان مطرح شده پاسخ دهد.

بحث و بررسی پیرامون مفاهیم مختلف برای تبیین معانی آنها همواره وجود داشته و دارد. در میان این مباحث به مواردی بر می خوریم که حاکی از تعبیرات متفاوت و گاه آشفتگی در تعریف قالب های کلامی همچون هزل، طنز، استهزا و هجو است. این واژگان چنان در کنار هم قرار می گیرند و گاه جایگزین یکدیگر می شوند که گویی معانی یکسانی دارند و مترادف هم به حساب می آیند، حال آنکه هر یک جلوه ای گوناگون از کلام مطایبه آمیز و بیانگر دیدگاه ها، افکار و هدف های متفاوت نویسنده است. در این مقاله برآنیم تا به مطالعه کاربرد هزل در اثر جاودانه مارسل پروست، در جستجوی زمان از دست رفته، بپردازیم و این ویژگی ظریف و مطبوع- و شاید ناشناخته- رمان او را بر جسته سازیم. در این میان، با ارایه مثال های گوناگون، از سویی به نقش احساسات تعلق خاطر راوی به برخی از شخصیت های داستان خواهیم پرداخت- که در پیدایش هزل نویسنده موثرند- و از سوی دیگر، بازتاب های این قالب کلامی مطلوب را بر سبک نوشتاری وی نمایان خواهیم کرد. تجزیه و تحلیل قالب شیرین، لطیف و گیرای هزل مارسل پروست در محور اصلی مقاله قرار دارد تا دریابیم به چه سان این نویسنده چیره دست برای بیان اندیشه های ظریف خود، با قریحه هنرمندانه و طبع زیرکانه اش، بر رمان خود زیوری زیبا و خوشایند می پوشاند.

‫مهمترين دليل نقلي بر امامت، حديث متواتر «غدير خم» است که در مجامع روايي فريقين به صورت متواتر نقل شده است و بر ولايت و امامت علي عليه السلام دلالت دارد. عده اي از مخالفان ولايت آن حضرت، از راههاي مختلف تلاش کردهاند که حادثه غدير به فراموشي سپرده شود؛ ولي امام علي عليه السلام و فرزندان معصوم آن حضرت و برخي از اصحاب پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم با استشهاد به اين حديث و احتجاج با آن، در شرايط مختلف سعي کردهاند تا حادثه غدير زنده بماند و از اين طريق، ولايت و امامت علي عليه السلام را ثابت نمايند. اين پژهش در چهار بخش تلاش کرده است اين استشهادات را تا پايان دوره امام باقر عليه السلام بررسي نمايد. در کليات و مفاهيم، طرح تحقيق، چند مفهوم و حديث غدير به لحاظ سند و دلالت بحث شده است. امام علي عليه السلام در شرايط مختلف در دوران خلافت خلفا، براي اثبات امامت خود و حق خويش، مسئله غدير و روايت غدير را پيش ميکشيدند و گاه با مُناشده (قسم دادن و اقرارگرفتن)، گاه در پاسخ به انصار، و گاه در مجلس خصوصي با خليفه، اين واقعه مهم و حديث غير قابل انکار را به مخاطبان يادآوري مي نمودند که از جمله آنها مُناشده علي عليه السلام با ابوبکر، استشهاد به حديث غدير در روز هفتم بعد از سقيفه، مُناشده با عمر، مُناشده در روز شورا و مُناشده در زمان خلافت عثمان است. استشهادات حضرت عليه السلام در دوران خلافت خويش، مبحث بعدي است که نويسنده بدان پرداخته و آن را در سه فصل استشهادات در روز جمل و صفين، استشهادات در روز رُحبه و استشهادات در روز رُکبان بررسي کرده است. نويسنده در پايان، به استشهادات ائمه? و صحابه پرداخته است. با توجه به آنچه در اين پژوهش ارائه شده، ميتوان به اين نتيجه رسيد که حديث غدير صحيح بوده و امام علي عليه السلام و امامان پس از ايشان تا امام باقر عليه السلام و همچنين صحابه پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم در شرايط گوناگون، براي اثبات ماجراي غدير و حق اهل بيت?، به اين حديث شريف استشهاد نموده و به آن احتجاج کردهاند. نويسنده در پايان، چند موضوع را براي پژوهش پيرامون حديث غدير پيشنهاد داده است.