جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نظام لیبرال دموکراسى و نظام مردم‏سالار دینى در ابعاد مختلفى از جمله مبانى معرفت‏شناختى و انسان‏شناختى متفاوتند؛ بطورى که منابع شناخت در نظام اسلامى، عقل، منابع وحیانى و تجربه‏هاى انسانى است؛ اما در نظام لیبرال دموکراسى، عقل، ابزارى فردى، و تجربه‏هاى بشرى تنها منبع شناخت محسوب مى‏شوند. ولى این دو نظام علیرغم این تمایزها، در برخى ابعاد معرفتى و حوزه‏هاى عملکردى، داراى تشابه و همسانیهایى مى‏باشند. از جمله موارد تشابه این دو نظام، توجه به نقش مردم در عینیت‏بخشى به حکومت و حضور مردم به عنوان رکن اساسى حکومت، مشارکت مردم در کنترل و نظارت حاکمان و لزوم اصل برابرى و مساوات است.

‫«آيت الله معرفت» در «التفسير الاثري الجامع» روشي جديد در تفسير قرآن ارائه می دهد، وی تفسير را زدودن ابهام از لفظ مشكل مي داند و به طور كلي روش هاي تفسيري را به دو بخش اثري و اجتهادي تقسيم مي كنند ، ايشان ، هم لفظ قرآن و هم معناي آن را وحياني مي داند ، قائل به امكان فهم قرآن وجو از تفسير است ، به وجود بطن در قرآن كريم معتقد است و آن را بر خاسته از مولول هاي التزامي كلام ، از نوع لزوم غير بيّن مي داند ، معتقد به عدم تحريف قرآن بوده و براي سياق نقش مهمي در دستيابي به مداليل الفاظ و رسيدن به مراد واقعي كلام قائل است ، ظاهر قرآن را حجت مي داند ، معتقد به حجيت قول پيامبر (ص) و اهل بيت(ع) در تفسير بوده ، همچنين قول صحابه و تابعين را با وجود شرايطي معتبر مي داند. آيت الله معرفت از روايات در تفسير، بيشترين بهره را برده است اما اولين روشي كه از آن استفاده نموده روش قرآن به قرآن است ، وي متقن ترين منبع براي تبيين و تفسير قرآن را ، خود قرآن مي داند ولي بارزترين روشي كه در تفسير آيات به كار مي گيرد روش روايي است ، اما در كنار اين روش از روش تفسير اجتهادي كه آن را متكي بر درايت و عقل مي داند ، نيز استفاده نموده ، از جمله در نقد و بررسي روايات. گرايش¬هايي نيز در تفسير وي به چشم مي خورد از جمله اينكه ايشان مباحث متعدد فقهي و كلامي را پيش كشیده ، توضيح مي¬دهد. وي تفسير عرفاني را در نهايت ، پذيرفته و آن را از باب تداعی معاني مي داند و گاهي نيز به تفسير عرفاني آيات اشاره مي نمايد ، از لغت و ادبيات عرب نيز استفاده نموده، با نگرشي اعتدالي به تفسير علمي از آن نيز بهره مي گيرد ، همچنين مباحث تربيتي و اخلاقي را مطرح نموده از علوم قرآن و آراء ساير مفسران نيز استفاده مي كند ، وي علاوه بر اسلوب ترتيبي كه اسلوب غالب اين تفسير است ، گاهي به تفسير موضوعي نيز مي پردازد ، ايشان در بهره گيري از روايات ، آنها را بدون چون و چرا نمي پذيرد بلكه آنها را داراي آفاتي دانسته و مورد نقد و بررسي قرار مي دهد و در اين راه از مباني نقدي چون عرضه روايات بر قرآن ، عرضه بر سنت قطعيه ، عرضه بر عقل و عرضه بر قطعيّات علمي و تاريخي و نيز از نقد سندي استفاده مي كند ، در نهايت مي توان گفت كه روش كلي اين تفسير ، روايي- اجتهادي است. واژگان کلیدی : آيت الله معرفت، تفسیر ، مبانی ، روش و نقد