جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«سه گفت و شنود بین هیلاس و فیلونوس» کتابی نوشته‌ی جرج برکلی، فیلسوف و اسقف ایرلندی قرن‌های هفدهم و هجدهم است. این اثر به‌صورت دیالوگ بین دو شخصیت هیلاس و فیلونوس نوشته شده است و به عنوان متنی کلاسیک در سنت ایدیالیسم شناخته می‌شود. ایده‌‌ی اصلی برکلی در این کتاب این است که هیچ چیز خارج از ذهن وجود ندارد و تمامی ابژه‌های تجربه چیزی جز تصوراتی نیستند که خدا در ذهن ما قرار داده است. در این کتاب برکلی، هیلاس را نماینده‌ی دیدگاه ماتریالیستی معرفی می‌کند و از طرف دیگر حرف‌های خودش را از زبان فیلونوس، به عنوان مدافع دیدگاه غیرماتریالیستی (آنچه که بعدا کانت به همانطور که از اسم کتاب پیداست، این اثر شامل سه گفتگو بین هیلاس و فیلونوس است. در گفتگوی اول فیلونوس نظریات ماتریالیستی هیلاس مبتنی بر وجود ماده را به چالش می‌کشد و نتیجه می‌گیرد که ماده‌باوری یک فرضیه‌ی بی‌فایده و غیرقابل درک است و تنها دیدگاه معقول این است که بپذیریم چیزی جز تصورات و اذهان وجود ندارد. در گفتگوی دوم هیلاس به طرح اشکالات و انتقاداتی نسبت به نظریه‌ی غیرماتریالیستی برکلی می‌پردازد، مانند مسئله‌ی واقعیت و اعتبار شناخت و سپس فلونوس به این ایرادات پاسخ می‌دهد. در گفتگوی آخر هیلاس اعتراف می‌کند که در مقابل استدلال‌های فیلونوس قانع شده است، با این حال تردیدهایی دارد، مانند تفاوت بین تصور واقعی و خیالی و رابطه‌ی بین تصورات و کلمات، که فیلونوس به آن‌ها نیز می‌پردازد. به طور کلی این اثر یکی از مهم‌ترین آثار فلسفی تاریخ محسوب می‌شود و این اسقف مسیحی مسائلی را مطرح می‌کند که هنوز هم مورد بحث و مخالفت است. به هر ترتیب خواندن این اثر به تمام علاقه‌مندان تاریخ اندیشه پیشنهاد می‌شود.

توجهی که بردیایف در اوایل جوانی اش به مسیحیت ارتدوکس نشان داد، خیلی زود دربرابر تب مارکسیسم فروکش کرد. اما این توجه، به هنگام بازگشتش به کی یف و ملاقات با سرگئی بولگاکف احیا شد. سرگئی بولگاکف، پسر یک کشیش بود که در سیزده سالگی به یک مدرسه ی علوم دینی رفته بود و آن جا به زودی ایمانش را از کف داد…

کتاب حاضر با هدف معرفی آلن بادیو، فیلسوف فرانسوی قرن بیستم میلادی تألیف گردیده است. آثار او را می‌توان در زمره رمان، شعر و اندرزنامه‌های سیاسی قرارداد که همه آن‌ها استدلال‌های فلسفی را با نظریه‌های ریاضی همراهی می‌کنند. حرف اصلی بادیو آن است که فلسفه همواره همان زندگی‌نامه فیلسوف است.

کتاب «بررسی روشنگرانه اندیشه های مارتین هایدگر» نوشته «والتر بیمل» توسط نشر "سروش" منتشر شده است. کتاب حاضر ترجمه فارسی کتاب والتر بیمل، هایدگری مشهور و برجسته آلمانی است. بیمل به دلیل آشنایی با تفکر هایدگر و تسلط چشمگیر بر آثار او، توانسته است تفسیری فشرده و در عین حال نسبتا جامع از برخی از برجسته ترین و مهم ترین آثار هایدگر در این کتاب ارائه دهد و مفاهیم کلیدی آنها را بیان کنید. تفکر هایدگر رسالتی عظیم، خطیر، دشوار و مقدس را بر عهده گرفته است. این تفکر می کوشد امکان تجربه ای را برای انسان امروزی فراهم کند، تجربه ای که وجود و سرنوشت، معنا و هدف زندگی ما در گرو امکان و غیرممکن بودن آن است. تجربه ای که از ذهن و احساسات انسان غربی حذف شده و ما شرقی ها تنها با تکیه بر حافظه تاریخی خود بیهوده می اندیشیم که هنوز زبانه های آتش آن در وجودمان می سوزد بی آنکه متوجه سردی و سکوت روزافزون آن شویم. تمام تلاش مترجم در این کتاب بر این بوده است که تا حد امکان از دشواری هایی بکاهد که نتیجه منطقی تفکر هایدگر نیست، بلکه ناشی از کاستی های ترجمه مترجمان است. ترجمه آثار هایدگر بدون اینکه خود مترجم مسیر تفکر او را طی کند غیرممکن است. بنابراین هیچ ترجمه تحت اللفظی و کلمه به کلمه آثار هایدگر و برداشت هایدگر از این آثار نمی تواند معانی و مفاهیم موجود در تفکر او را منتقل کند.

درسهای فلسفه اخلاق، این مقالات پرطمطراق که توسط دانشجویان کانت در طول سخنرانی های او در زمینه اخلاق در کنیگسبرگ در سالهای 1775-1780 رونویسی شده است ، نه تنها به دلیل بینش خود در مورد شیوه سخنرانی بی نقص و غالبا کنایه آمیز کانت، بلکه به عنوان کلید فهم پیشرفت اندیشه اخلاقی وی شهرت یافته اند. همانطور که لوئیس وایت بک در مورد این اثر اشاره می کند ، کسانی که کانت را فقط با نقدهای دقیق و انتزاعی و روشنفکرانه وی می شناسند ، ممکن است با انتشار این مقالات شگفت زده شوند چرا که این مقالات مبانی و جزئیات مباحث اخلاق کانت را بطور جزئی روشن مینماید و در عین حال او را به عنوان شخصی که یک اخلاق گرای عملی است و کسی که در قید جزئیات ظریف رفتار انسان و تأثیرات اجتماعی تعالیم اخلاقی او است، معرفی میکند. بحث ها و تعاریف کاملا متمرکز ، تفسیری از آثار نظری و پخته تر کانت را تقویت می کنند و همچنان سند قدرتمندی برای درک تاریخ نظریه اخلاقی برجسته دوران مدرن هستند.

نیچه را همواره با بدبینی، خموشی و خمودگی شرح و توضیح داده‌ و در بسیاری از مواقع لحظه‌های دهشتناک و بحرانی سده‌ی بیستم را به او نسبت داده‌اند. اما آیا نیچه به‌واقع اینگونه است و باید اینگونه خوانده و فهم شود؟ شارحان و مفسران تازه‌تر نیچه، روایت دیگری ارائه داده‌اند که از نیچه تصویری دیگرگون می‌سازد و عموم انگاره‌های پیشینی پیرامون فلسفه‌ی او و رفتار فکری‌اش را برای ما تغییر می‌دهد. فردریکا اسپیندلر در کتاب «نیچه: تن، هنر، شناخت» با بازخوانی مجدد و یکسره متفاوتش از نیچه، آن اشتیاق و شورمندی خاص فلسفه‌ی او را عیان کرده و از درون آن حجم از جنون سرشار از تعمق و تفکر، عشق به زیستن زندگی را در نظرگاه این فیلسوف بزرگ آلمانی هویدا می‌کند. کتاب اسپلیندر همه‌ی آن پرسش‌های فراموش‌شده که از الزامات زمانه‌ی اکنون هستند را به واسطه‌ی نیچه و همراه و دوشادوش او پیش روی خواننده می‌گذارد، با این هدف که بیایید با دستگاه فکری نیچه مشتاقانه و مشفقانه به جهان و پدیده‌هایش بنگریم. نیچه: تن، هنر، شناخت، کتابی‌ست برای مواجهه با تفکر فلسفی دیوانه‌واری که با ایده‌های گونه‌گون و متضادش، معرف رویکردی در نگریستن به جهان و انسان بود که پیش از او وجود نداشت و امروز بیش از هر زمان دیگری به آن نیازمندیم.

فلسفه در سرآغازهایش، در سرزمین یونان، کوششی تدریجی است برای نشاندن عقل بر اریکۀ قدرتی که خیال بر آن نشسته بود و برای ارائۀ تبیینی منطقی و عقلانی از عالم و آدم به جای تبیین اساطیری سنّتی که زادۀ تخیّل شاعران بود. اخراج شاعران از شهر آرمانی از سوی افلاطون در واقع از آرمان حکومت مطلقۀ عقل و حکمت حکایت میکند. ترنس اروین با اشرافی که بر نحوۀ پیدایش و رشد و کمال فلسفه از اندرون اساطیر دارد، گزارش خویش از تفکر در عهد باستان (یعنی یونان) را با معرفی آموزه‌های اساطیری هومر آغاز می‌کند و، به نحوی عالمانه و نوآورانه، خواننده را در هزار سال فلسفۀ یونان به گونه‌ای همراهی و رهبری می‌کند که با کسب تصوری روشن از این دوره، طلیعه‌های گذر از اندیشۀ یونانی به اندیشۀ مسیحی را نیز شاهد باشد.

نویسنده در کتاب پیش رو جهت بررسی عملکرد وهابیت تا زمان فتح درعیه به بیان اندیشه، عقاید و اعمال آن ها در زمینه های مختلف مذهبی، قضایی، اقتصادی و نظامی می پردازد.

در میان کتاب‌های زیادی که در شرح اندیشهٔ نانسی نوشته شده‌اند، ویژگی یکّهٔ کتاب فلسفه ژان - لوک نانسی آن است که فلسفهٔ او را به شکلی سیستماتیک و نظام‌مند، و نه به‌صورت تاریخی، شرح می‌دهد. یک امتیاز چنین رویکردی آن است که خواننده به منطق یا ژستِ اصلی فلسفه‌ورزی فیلسوف فرانسوی در جمیع آثارش پی خواهد برد، و از این رهگذر خواهد توانست خط فکری و روش‌ِ مواجههٔ واحدی را در اندیشهٔ او در خصوص مسائل و عرصه‌های گوناگون هستی‌شناختی، سیاسی، اجتماعی و هنری رصد کند. نویسنده بر همین اساس، به تأکید می‌گوید فهم نوشته‌های نانسی در گرو درک هستی‌شناسی اوست و از خواننده می‌خواهد به‌دقت فصل نخست را به مطالعه گیرد و در ادامه هم بارها به مفاهیم و تعاریف و اصطلاحات تشریح‌شده در آن فصل رجوع کند. اما از سوی دیگر ممکن است این نحو عرضهٔ سیستماتیک فلسفهٔ نانسی، موجبِ از دست رفتن برخی زمینه‌های تاریخی و فکری‌ای شود که فلسفهٔ نانسی در آن‌ها بالیده است. البته نویسنده اشاراتی اجمالی و فشرده به پیوندهای فکری نانسی با منظومه‌های مفهومی‌ای که زمینِ فلسفهٔ او هستند می‌کند، اما شاید این توضیحات برای خوانندهٔ متعارف کافی نباشد و او را به درک درست و عمیق موضوع نرساند، گرچه نباید از یاد برد که به‌دست آوردن تصویری یکسره شفاف از فلسفهٔ نانسی ناممکن است. مطالعهٔ این کتاب چندان آسان نیست. خواننده، به‌رغم نثرِ شیوای نویسنده، با عباراتی غریب و نامتعارف مواجه می‌شود. دلیل این دشواری، علاوه بر ماهیتِ پیچیدهٔ فلسفهٔ نانسی، آن است که او مفاهیم و مقولاتِ سنتی فلسفی را به معنایی یکسر تازه به استخدام فلسفهٔ خویش درمی‌آورد، و علاوه بر آن در گفت‌وگوی مداوم با فلاسفهٔ گوناگون، از کانت و هگل گرفته تا هایدگر، باتای، دریدا، بلانشو و دیگران است. بنابراین خواننده برای فهمِ گفتار نانسی می‌بایست آشنایی کمابیش عمیقی با مسائل و معضله‌های آن فلسفه‌ها، علی‌الخصوص سنتِ پدیدارشناسی و واسازی، داشته باشد.