جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بررسی عوامل سیاسی بیرونی و بازدارنده‏ی یک نهضت درونی، در یک جامعه‏ی خاص، امری بس دشوار است و پرداختن به تمامی جوانب آن از حوصله‏ی یک مقاله‏ی کوتاه، در یک نشریه و حتی یک کتاب مفصل هم، بیرون است و جای آن دارد که جمعی از صاحب نظران سیاسی گرد هم آیند و با روشی میان رشته‏ای، به کمک علوم اقتصادی، جامعه شناختی و روان شناختی و حتی تاریخی، آنها را مورد بررسی و مطالعه‏ی دقیق و موشکافانه قرار دهند. این جستار تنها گویای کلیات عوامل بازدارنده‏ی بیرونی سیاسی و به عبارت دیگر گویای کلیات موانع سیاسی بیرونی، در راستای نهضت خدمت رسانی، است و نگاهی از فراز به آنها دارد. در این راستا ابتدا، پس از ذکر مقدمه‏ای کوتاه در تقسیم عوامل و موانع به درونی و بیرونی و تقسیم عوامل و موانع بیرونی به اقتصادی و سیاسی، راه تبیین و توصیف موانع سیاسی بیرونی را در پیش گرفته است. از میان موانع سیاسی بیرونی موجود بر سر راه نهضت عظیم خدمت رسانی، سه مورد کلی را مورد بررسی و تبیین قرار داده است. عامل اول، عامل تخریب افکار عمومی است که در دو جهت بزرگ نمایی مشکلات و کوچک نمایی خدمات، در دستور کار ارگان‏های خبری و اطلاعاتی و پایگاه‏های تبیلغاتی دشمنان نظام اسلامی قرار دارد. عامل دوم مخدوش نمودن اعتبار بین المللی نظام اسلامی است، که با دو ابزار ذیل دنبال می‏شود: الف) قوانین و کنوانسیون‏های ظاهری بین المللی که بعضاً معارض و مخالف با اصول، ارزش‏ها و آرمان‏های مکتبی نظام اسلامی است. ب ) ارعاب و ایجاد ترس و وحشت، تروریسم و جاسوسی در کشورهایی که روابطی دوستانه‏ای با نظام اسلامی دارند و انتساب آنها به نظام اسلامی. عامل سوم، عامل تهاجم فرهنگی است که در کنار و فراتر از تمامی عوامل و ابزارهای دشمنان انقلاب همواره حضور داشته و دارد. این عامل اگرچه عنوان فرهنگی دارد، اما برهیچ کس پوشیده نیست که ماهیت حقیقی آن سیاسی است و در دستور کار سیاست مداران و حتی ارگان‏های اطلاعاتی و جاسوسی دشمنان نظام اسلامی قرار دارد و تئوری پردازان آن نیز مقامات سیاسی و اطلاعاتی و امنیتی آنها می‏باشند. این عامل در صدد است با هدف قرار دادن عناصر اعتماد به نفس و خودباوری ملی و دینی و اعتماد میان مردم و مسؤولین نظام اسلامی و ایجاد روحیه‏ی تجمل گرایی، رفاه زدگی، مادی گرایی و لذت پرستی، عوامل مؤثر در خودخواهی و خودمداری و نفس پرستی را رواج داده و از این طریق روحیه‏ی خدمت رسانی را، که لازمه‏ی یک نهضت خودجوش ملی است، مخدوش نماید.

‫پژوهش حاضر، علم مقاصد شريعت، يعني در پيِ کشف ملاک‌هاي احکام و مفاسد و مصالح مترتب بر آن بودن و تأثير آن را در استدلال فقهي نزدِ فقهاي شيعه اماميه و مذاهب فقهي اهل سنت بررسيده و روش و ادله تبيين مقاصد شريعت و بايسته‌هايش و ارزش و اهميت آن را از ديدگاه فقهاي مشهور اماميه و اهل سنت بيان مي‌کند. نويسنده در چهار فصل در اين موضوع کندوکاو کرده است. در فصل اول ابتدا مباحثي مقدماتي از عمليات استدلال فقهي، مفهوم لغوي و اصطلاحي آن، اسباب و ابزار کار استدلال در فقه، نقش مباحث علم اصول فقه و مراحل و مراتب استنباط حکم شرعي نزد شيعه و اهل سنت، ادله مورد استفاده آنان در استدلال فقهي و تفاوت استفاده از انواع ادله نزد آنان سخن رفته، سپس به تعريف مقاصد شريعت و اقسام آن، روند تاريخي بحث از مقاصد شريعت در فقه اسلامي، رابطه علم مقاصد شريعت با علم اصول فقه، رابطه علم مقاصد شريعت با مصالح و مفاسد احکام، ملاک‌هاي آن و راه‌هاي کشف ملاک‌هاي احکام به وسيله عقل پرداخته شده است. پژوهنده در فصل دوم مقاصد شريعت و کارکردهاي فقهي و اصولي آن را از ديدگاه اهل سنت که خود از بنيان‌گذاران اين مبحث در علم اصول فقه هستند، بررسيده و آراي علماي مشهور آنان و نيز اختلاف نظرشان را در اعتماد يا عدم اعتماد به مقاصد شريعت و نوع کارکرد آن در عمليات استنباط منعکس مي‌سازد. در فصل سوم آراي علماي شيعه اماميه در مورد فقه مقاصدي و نحوه استفاده از علم مقاصد شريعت در کشف ملاک‌هاي احکام، ملازمه حکم عقل يا حکم شرع، تابعيت احکام شرعي از مصالح و مفاسد، کيفيت استدلال به حکم عقل و مقاصد شريعت در فقه مطرح شده و نقدهاي آنان به علم مقاصد شريعت بيان گرديده است. در فصل چهارم برخي از مهم‌ترين نقدهاي عالمان شيعي و سني در علم مقاصد شريعت در زمينه چگونگي کشف ملاک‌هاي احکام و حجيت آن و کشف مقاصد شريعت به وسيله نقل، ارزيابي مي‌شود.