جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مقاصد شریعت اهداف و غایاتی است که شارع در تشریع خود لحاظ کرده است و اساساً احکام شرعی برای تحقق این غایات جعل‌شده است. با توجه به اهمیت موضوع و نقش مهمی که نگاه به مقاصد شارع در اجتهاد فقهی دارد شایسته است تحقیقات گسترده‌ای در این زمینه صورت پذیرد تا ابعاد مسئله روشن‌تر و بحث از انسجام بیشتری برخوردار گردد. این پژوهش با روش کتابخانه‌ای و با رویکرد توصیفی تحلیلی به بررسی مبانی و روش‌های کشف مقاصد شریعت پرداخته و جایگاه آن را در فرایند استنباط حکم شرعی با نگاهی تطبیقی در مذاهب اسلامی تحقیق نموده است به این صورت که ابتدا مطالب مرتبط با موضوع از منابع مذاهب اسلامی جمع‌آوری‌شده و پس از تقسیم‌بندی آن‌ها، نظرات مختلف در ارتباط با هر مسئله با یکدیگر مقایسه شده و پس تحلیل و بررسی نظریه مختار انتخاب‌شده است. بررسی و تحلیل متون فقهی علمای مذاهب اسلامی نشان می‌دهد که مقاصد شریعت نقش مهمی در مسیر استنباط حکم شرعی، توسعه و کارایی فقه و اجتهاد و نیز تطبیق و اجرای احکام شرعی دارد. اگرچه مقاصد شریعت نمی‌تواند به‌عنوان سند حکم شرعی قرار گیرد لکن می‌تواند به‌عنوان یکی از مرجحات در باب تعارض روایات و تزاحم قرار گیرد. همچنین مقاصد می‌تواند در فهم و تفسیر نصوص و به‌عنوان معیاری برای سنجش متن روایات بکار گرفته شود و درنهایت مقاصد در اصدار حکم حکومتی، قاعده سازی، نظام سازی فقهی، جلوگیری از احتیاط های ناروا و تطبیق و اجرای احکام شرعی نقش بسزایی دارد.