جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مسلمانان تا اوایل قرن دوم هجری سرگرم جهاد و فتح مناطق مختلف و اشاعه دین اسلام بودند، و به همین علت فرصتی برای تدوین و بهره گیری ازعلم و دانش را نداشتند.اما بعد از تسلط مسلمانان بر سرزمینهای وسیع و ایجاد آرامش و امنیت و ثروتهای سرشاری که از فتح این مناطق به دست آورده بودند، زمینه برای پیشرفت دانش و فراگیری علوم گوناگونبا توجه به آموزه های قرآنی و احادیث و روایات پیامبر و ائمه فراهم شد. جنبش ترجمه از قرن دوم تا قرن چهارم هجری قمری در دوره خلافت عباسی با تلاش وزیران ایرانی مانند برمکیان و با تشویق خلفایی چون هارون و مامون به اوج رشد و شکوفایی رسید. در این تحقیق به بررسی و نقش خاندان‌های ایرانی، مراکز علمی موجود در آن دوره،آثار و کتب نوشته شده درتمدن‌های گذشته،و کسانی که در شکل‌گیری جنبش ترجمه حضور موثری داشتند پرداخته شده است. نتیجه تحقیق حاضر با تکیه بر یافته‌های کتابخانه‌ای نشان می‌دهد که در دوره اموی به علت شرایط حاکم بر جامعه، علوم شرعی مانند کلام و فقه و اصول و حدیث مورد توجه بوده و علوم تجربی مانند طب و کیمیا در حد رفع نیاز مورد توجه بود ولی با این همه، پایه‌های اولیه جنبش ترجمه در دوره اموی و تلاش کسانی چون خالد بن یزید و عمر بن عبدالعزیز نهاده شد. در آن زمان نوشتن و کتابت در میان مسلمانان به صورت عمومی چندان رایج نبود اما افردای بودند که کتابت می کردند.اما به علت حافظه قوی که داشتند بیشتر مطالب را حفظ می‌کردند و به یادگیری قرآن بیشتر اهمیت می‌دادند. اما در دوره عباسی به علت نیاز جامعه به دانستن و آگاهی نسبت به مسائل اطراف و آشنایی با فرهنگ‌ها و دستاوردهای علمی کشور‌های فتح شده و توجه خلفا و وزرا، رشد هر چه بیشتر علوم و دانش‌های گوناگون و شگل‌گیری جنبش ترجمه در این دوره را فراهم شد. در این جنبش خاندان‌هایی چون برمکیان،بخت یشوع،بنی شاکر و.... و مراکزی چون بیت الحکمه و جندی شاپور نقش داشتند.

‫اين پژوهش به بررسي جايگاه زن و مرد در نظام خانواده و ولايت مرد بر زن با توجه به ويژگي هاي هر يک از منظر شيعه و اهل سنت مي‌پردازد و اشتراک ها و اختلاف هاي آنان در زندگي مشترک، از جهت انساني و تکويني و وظايف هر يک را در نهاد خانواده مشخّص مي‌کند. نوشتار حاضر در چهار فصل تنظيم و ارائه شده است: در فصل اول ضمن تبيين معناي خانواده در لغت و اصطلاح، از ديدگاهي جامعه‌شناختي و حقوقي به جايگاه خانواده در اسلام پرداخته و ارزش زن و مرد را جداگانه و در هيأت مکمّل يکديگر بررسي مي‌کند. آن گاه با اشاره به جايگاه فرزندان در خانواده، مفهوم سرپرستي و قوّاميت مرد و رياست او در خانواده را از منظر فقهاي شيعه و اهل سنت بيان کرده و ولايت پدر بر همسر و فرزندان را نيز از باب ولايت عام و خاص تشريح مي‌سازد. وي اين رياست را بر مبناي حقّ مرد بودن و مبناي طبيعي و اجتماعي بيان کرده و از لِحاظ آفرينش تفاوت‌هاي زن و مرد را از ابعاد جسماني، رواني و اِدراکي تفسير مي‌کند. وي خانواده را واحدي اجتماعي وصف کرده و تفاوت آن با ساير نهادهاي اجتماعي را بيان مي‌نمايد. اشتغال محوريت خانواده در اسلام، کارکردهاي خانواده، تنظيم رفتار جنسي ميان زن مرد و ديدگاه‌هاي جامعه شناختي و اسلام در باره نهاد خانواده، از ديگر محورهاي اين فصل به شمار مي‌آيد. نگارنده در فصل دوم ادلّه فقهي سرپرستي مرد در خانواده را از منظر فقه شيعه اماميه و اهل سنت بررسي کرده و آيات و رواياتي را در باره ولايت پدر بر ساير اعضاي خانواده و همچنين دليل اجماع و عقل در اين مسئله را از ديدگاه آنان ارائه مي‌کند. در فصل سوم شرايط و قلمرو سرپرستي مرد به همسر بيان شده و اموري همچون: بلوغ، عقل، رشد، توانايي، صلاحيت اخلاقي، قدرت و توانمندي جزو اين شرايط دانسته شده و قلمرو و محدوديت اين سرپرستي با توجه به حقوق مشترک و متفاوت زن و مرد و حقوق متقابل آنان به يکديگر تبيين مي‌گردد. دامنه رياست مرد بر زن در امور مالي، زناشويي، غيرمالي، نظارت بر معاشرت و رفت و آمد زن و تنبيه کردن او از ديگر مطالب فصل سوم محسوب مي‌شود. در فصل چهارم و پاياني محدوده رياست پدر برفرزندان، اداره امور اموال و دارايي فرزند، تأمين نفقه فرزندان، رياست پدر بر امور غير مالي فرزند، نگهداري و تربيت فرزند و حضانت او، تأديب فرزندان و دخالت کردن در امور مربوط به ازدواج آنان از منظر فقه شيعه اماميه و فقه اهل سنت تشريح و رويکردهاي فقهي آنان نيز در اين زمينه با يکديگر مقايسه گرديده است.

چکیده ندارد.