جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده نقش دیو در فرهنگ ایران باستان را می‌توان در هنر و تاریخ اساطیر و متون این سرزمین جویا شد. با ورود به حماسه و هنر نگارگری، دیو سیمای ویژه‌ای می‌یابد و خویشکاری‌های متعددی دارد؛ و به عنوان ضد قهرمانان داستان‌های شاهنامه قرار می‌گیرند. پژوهش حاضر با هدف سیر تحول نقش دیو در آثار هنری، متون دینی و حماسی در فرهنگ ایران باستان و هنر نگارگری انجام گرفته است؛ و پاسخ به چگونگی سیر ویژگی-های نگاره‌های دیو در قبل و بعد از اسلام انجام می‌شود. از این رو در بستری از آثار هنری در تمدن‌های شهرنشینی قدیم و با اتکا به تصاویر شاهنامه‌های مکاتب ایرانی به توصیف آثار هنری پرداخته شد؛ و با تجزیه و تحلیل نمونه‌های جمع‌آوری شده و با نگرش تطبیقی، وجوه اشتراک و افتراق جزئیات نقش دیو در هنر قبل از اسلام و هنر نگارگری در جداول مورد نظر انجام گرفت. نقش دیو در تمدن‌های شهرنشینی مورد توجه می-باشد. جالب توجه‌ترین آثار، مهرهای استوانه‌ای می‌باشند. با توجه به متون پیش از اسلام، دیوان وجه اهریمنی دارند و به عنوان دستیاران اهریمن در برابر اهورامزدا ایستادگی کرده و به تباهی و ویرانی مشغول می‌شوند. در هنر نگارگری، نگارگران تمامی مکاتب ذهنیتی کامل و فعال درباره دو بُن گرایی اندیشه‌های ایرانی باستان و نبرد کیهانی میان آفرینش اهریمنی و آفرینش ایزدی داشتند. هنرمندان نگارگر غلبه شدن قهرمانان داستان بر دیو که نماد اهریمن و دشمن است را با چهره‌های حیوانی، شاخ، دم، عریانی و سلاح‌های بدوی و دیگر موارد نشان داده‌اند. بیگانگی و عقب ماندگی دیو نسبت به تمدن ایرانی در نگاره‌ها نمودار شد. نگارگران با نمایش این تفاوت‌ها به برتری آفرینش ایزدی در مقابل آفرینش اهریمنی دست یافته بودند.کلمات کلیدی: نقش دیو، دیو در فرهنگ ایران باستان، دیو در شاهنامه، دیو در مکاتب نگارگری ایرانی

‫چکيده : اين پژوهش، دستاوردهاي جهاد از ديدگاه قرآن و سنت را بررسيده و آثار و برکات آن براي جامعه اسلامي را بيان مي‌کند. نويسنده با استناد به آيات و روايات، اهداف جهاد، فلسفه آن در اسلام و آثار تربيتي، سياسي، اجتماعي، دنيوي و اخروي آن را شرح مي‌دهد. نوشتار حاضر در چهار فصل به ابعاد مختلف اين موضوع پرداخته است. نگارنده در مقدمه ضمن بيان ماهيت و معناي لغوي و اصطلاحي جهاد، اقسام و احکام آن را از لحاظ فقهي بيان کرده و جهاد را عامل رشد امت اسلام و اصلاح نفوس افراد جامعه دانسته، برخي آيات قرآن کريم در عظمت و اهميت جهاد را نقل مي‌کند.آن گاه در فصل اول اهميت قتال در راه خداوند را بررسيده و سيره رسول خدا( در تشويق مسلمانان براي جهاد در راه خدا، ضرورت آزادي در اعتقادات و اصول دين را فراروي مخاطبان مي‌نهد. وي جهاد را نوعي تعالي براي روح انسان بر مي‌شمارد، که او را از انزوا نجات داده، باعث قوام امت اسلامي و استقرار حکومت اسلامي و کندن ريشه‌هاي ظلم شده و نوعي حيات مجدد به جهان اسلام مي‌دهد. او با توجه به جنگ‌هاي پيامبر اسلام پس از هجرت، به خيرات و برکات آن‌ها براي مسلمانان اشاره کرده و جلوه‌هايي از اهميت و عظمت جهاد را از لحاظ فطري، دستگيري از مظلومان و مجازات ظالمان ذکر مي‌کند. در فصل دوم اهداف جهاد از جمله: اهتزاز پرچم توحيد در جهان، دفاع از نفوس مسلمانان در قبال مهاجمين، دفاع از عقيده و دين، افزايش عزت امت اسلام، ضعف دشمنان اسلام، محو فساد و دوگانه‌پرستي، اقامه حکومت اسلامي و الهي، حمايت از محرومان و مستضعفان در جهان، خارج کردن مردم از ظلمت کفر، دعوت آنان به نور اسلام و... بيان شده است. ابعاد اجتماعي، سياسي و تربيتي جهاد، از ديگر مطالب اين نوشتار به شمار مي‌آيد.