جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫برخي تجدد را به‌مثابه ساختار اجتماعي، فرهنگي دوراني خاص مي‌نگرند، و بعضي ديگر تجدد را به‌مثابه يک رويکرد فلسفي و جهان‌بيني خاص مورد توجه قرار مي‌دهند. به نظر مي‌رسد که مدرنيته يا تجدد، نوعي از انديشه است که ظهور و بروز آن در اروپا، پيامدهاي اساسي و مهمي را در تمام حوزه‌هاي اجتماعي، اقتصادي، سياسي و فرهنگ جوامع انساني به‌دنبال داشته و سراسر جهان را در بر گرفته است. کارآمدي در مطالعه طبيعت، ارتقاي سطح زندگي مادي، فناوري ماشيني، نوآوري در توليد صنعتي، ليبراليسم، فرهنگ دنيوي، فردگرايي، عقل‌گرايي و انسان‌گرايي از مهم‌ترين ويژگي‌هاي تجدد مي‌باشد. در مقابل آن، سنت قرار مي‌گيرد که آن نيز نوع خاصي از انديشه و جهان‌بيني بوده و بر عرف و عادت و آداب و رسوم خاصي تأکيد دارد که در اثر تجدد رو به ضعف نهاده است. اگرچه سنت و تجدد، ناسازگار به نظر مي‌رسند، اما در عمل مي‌توان جوامعي را مشاهده کرد که عناصري از سنت را در کنار تجدد حفظ کرده‌اند. دکتر طباطبايي که تمدن ايراني را در بن‌بست و انحطاط مي‌بيند، براي خروج از وضعيت موجود، شناخت سنت و نقادي ايدئولوژي را پيشنهاد مي‌کند. او با الهام از هگل، خواستار شناخت و در نهايت استحاله سنت مي‌باشد. از نظر او سنت متعلق به دوران گذشته بوده و با تجدد ناسازگار است. در مقابل، دکتر نصر که از مشهورترين سنت‌گرايان جهان است، درصدد نقد تفکر فلسفي معاصر غرب، بر اساس تعاليم سنت‌گرايانه برآمده است. او همچنين به‌دنبال ترسيم چهره واقعي اسلام و معرفي آن به جهان مي‌باشد. تعريف نصر از تجدد، سلبي است؛ او تجدد را بريدن و جداشدن از اصول عالي و بلندمرتبه‌اي مي‌داند که تغييرناپذير بوده، و از راه الهام يا وحي به‌دست آمده است. او براي خروج از بحران موجود، مسأله احياي سنت و اعاده تقدس به عالم و آدم، و اجراي دستورات مقدس دين را پيشنهاد مي‌کند.

‫از مهم‌ترين سؤالاتي که در مواجهه با حجم گسترده روايات تفسيري به ذهن مي‌رسد، آن است که مکتب اهل بيت( در تفسير قرآن، و روش‌تفسيري آنان چگونه بوده، و داراي چه ويژگي‌هايي است. در ابتدا بايد گفت که قرآن به علل متعددي نيازمند تفسير است، و در اين ميان، لزوم بهره‌گيري از اهل بيت( در تفسير به دلايل بسياري مانند علوم گسترده ايشان، و آگاهي همه‌جانبه آن‌ها نسبت به قرآن، کاملاً ضروري است. اهل بيت( راسخان در علم هستند و قرآن نزد ايشان از جايگاه والايي برخوردار است، زيرا آنان قرآن را معيار فهم حقيقي دين مي‌دانند. درباره حجيت قول و نظر اهل بيت( در تفسير قرآن، دلايل متعدد قرآني و روايي وجود دارد که به کمک اثبات عصمت ايشان، حجيت در تفسير را نيز ثابت مي‌کند. از سوي ديگر، اهل بيت( داراي مکتب خاصي در تفسير هستند. آنان که از دانش بسيار گسترده‌اي برخوردار بوده، و ترجمان وحي الهي محسوب مي‌شوند، از منابعي مانند قرآن کريم، وحي و الهام، کتب پيامبران پيشين، وراثت از پيامبر اکرم، و عقل فوق العاده خود، بهره مي‌برند. بررسي متون ديني شهادت مي‌دهد که ايشان از علم غيب نيز بهره‌مند بوده‌اند. مکتب تفسيري پيامبر( داراي دو شيوه عمومي و خصوصي بوده است. در مکتب تفسيري ائمه( نيز شاگردان بسياري مانند ابن عباس و سعيد بن جبير تربيت شدند. اهل بيت( با تفسيرآموزي، پيش‌گيري از تفسير به‌رأي، و مقابله با اسرائيليات نقش مهمي در تفسير قرآن ايفا نموده‌اند. از سوي ديگر، اهل بيت داراي روش‌هاي متعددي در تفسير بوده‌اند که روش تفسير قرآن به قرآن، قرآن به روايات، و قرآن با عقل، از جمله اين روش‌هاست. قلمرو تفسير ايشان نيز مشتمل بر ظاهر و باطن، تأويل در قرآن، توسعه و تضييق مفهومي، علوم غيبي، و احکام و فروع دين است. اسلوب تفسيري آنان هم داراي دو قسم اصلي تفسير گزينشي و تفسير موضوعي است.