جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

قلب جزئی از بدن است که با نفس انسان ارتباط جسمانی دارد و ابزاری در خدمت نفس برای ارتباط با عقل مجرد است که این ارتباط در بدن انسان به وسیله مغز صورت می پذیرد. حاصل این ارتباط یا در ادراک و شناخت انسان ظهور و بروز می یابد یا به عنوان محرکی برای انجام فعل توسط نفس است. در صورت نخست یا به واسطه ابزار حسی موجب شناخت می شود و یا بدون واسطه ابزار حسی شناخته می گردد؛ اما محرک بودن عقل نیز به واسطه حکم عقل نظری صورت می پذیرد. مقاله حاضر با روش توصیفی تحلیلی و با استناد به منابع کتابخانه ای به بررسی آیه 46 سوره حج: «أَفَلَمْ یَسیرُوا فِی الأَرْضِ فَتَکُونَ لَهُمْ قُلُوبٌ یَعْقِلُونَ بِها» پیرامون تعامل عقل و قلب در فرایند تکامل نفس انسان می پردازد. ازجمله یافته های تحقیق چنین است: اگر این ارتباط با عوامل درونی و بیرونی تقویت گردد، حاکمیت عقل بر قلب بیشتر خواهد شد. این حرکت از عقل فطری که خدای متعال با آفرینش قلب در اختیار انسان قرار داده است، صورت می گیرد و در این صورت، نزاعی میان عقل و قلب متصور نیست و سیر شکوفایی نفس انسان به درستی صورت می پذیرد.

آیات 31 نور، 53 و 59 أحزاب به عنوان آیات حجاب مشهور است. پژوهش حاضر درصدد بررسی روش تفسیر آیات فوق از دیدگاه صاحبان تفاسیر الکشاف و المیزان است. بر پایه ترتیب نزول و ظاهر آیات، خدای متعال ابتدا در آیه 53 احزاب به مردان مؤمن دستور می دهد که مواجه آنها با همسران پیامبر| «من وراء حجاب» باشد. سپس در آیه 59 از زنان مؤمنه می خواهد خود را با «جلباب» بپوشانند، تا مورد آزار نامحرمان قرار نگیرند. سرانجام در آیه 31 نور با ذکر جزئیات مسئله حجاب، حد و حدود آن را ترسیم می فرماید. در این میان زمخشری گاهی با استناد به روایات ضعیف، تفسیر غیر قابل قبولی را از آیه مورد بحث ارائه داده است که در هنگام مقایسه نظرهای ایشان با نظرهای علامه طباطبایی و ارزیابی دلایل و مستندات ایشان، برخی نظرهای زمخشری مانند: «سبب نزول آیه 53 احزاب ناراحتی و غیرت خلیفه دوم از رفت وآمد مردان اجنبی به منزل پیامبراکرم| است» به طور قطع قابل خدشه است. همچنین هر دو مفسر گاهی بدون دلیل، دست از ظاهر آیه برداشته و تفسیری خلاف ظاهر ارائه کرده اند.

فراز «لا اکراه فی الدین» توسط مفسران در ادوار مختلف به گونه های متفاوت تفسیر شده است. گروهی جواز آزادی عقیده را از آیه برداشت نموده و گروه دیگر آن را در تعارض با آیات قتال و ارتداد دانسته اند. تمایز و گوناگونی فهم و دریافت مفسران از آیات قرآن از سویی مربوط به پیش فرض های ذهنی مفسّر و از سویی دیگر با عوامل تاریخی و فضای فکری و فلسفی هر دوران ارتباط دارد، چنانکه در دوران معاصر به دلیل غلبه الگوواره فلسفی مدرن، آزادی انسان در پذیرش دین و عقیده به مثابه یکی از حقوق مسلم بشری فرض شده است. این جستار تلاش کرده در چارچوب نظریهانسجام و پیوستگی قرآن به بازخوانی تفسیر فراز قرآنی فوق بپردازد. بر پایه نظریه انسجام، تفسیر آیات باید با توجه به روح کلی قرآن و در ارتباط با همه عناصر و مفاهیم اصلی متن قرآن مجید صورت گیرد. این مطالعه نشان داده است که آموزه «لا اکراه فی الدین» حق آزادی عقیده و آزادی انتخاب دین برای افراد بشری را به رسمیت شناخته و احکام مربوط به قتال و جهاد در چارچوب نظریه انسجام قرآن نباید معارض و ناسخ این آموزه قرآنی تلقی گردد و به گفته برخی از مفسران مربوط به شرایط خاص تاریخی اجتماعی است.

توجه به روایات تفسیری در ذیل آیات، تشکیل «خانواده حدیث» و نیز دقت در نوع دستوری عبارات و واژگان در زبان عربی و نقش آن ها در جمله، از جمله راهکارهای فهم دقیق آیات قرآن کریم است. یکی از این موارد، دقت در ترکیبات اضافی (مضاف و مضاف الیه) در زبان عربی است که انواع مختلفی دارد و گاهی ظاهر الفاظ، به دلایل گوناگون از جمله إعراب تقدیری و اضافه موصوف به صفت، مخاطب را در صورت عدم دقت به چنین مواردی، دچار اشتباه ساخته و از فهم مراد دقیق متن باز می دارد. این مطالعه سعی دارد تا با کاربست این موارد در آیه 61 سوره توبه و با تکیه بر تعبیر «... قل أذن خیر لکم ...» کارآیی آن ها را در ترجمه و فهم متون دینی روشن تر سازد. بر این اساس, تعبیر «أذن خیر» نوعی ترکیب اضافی (اضافه موصوف به صفت) است که به معنای خوش بین بودن پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله ) نسبت به افراد جامعه می باشد و مراد از آن با توجه به روایات، ارتباط تنگاتنگ ایشان با امیرالمؤمنین (علیه السّلام) و توجه ویژه نسبت به آن حضرت است.

این اثر اصیل آنتونی کنی که در چهار جلد تالیف شده، بهترین تاریخ فلسفۀ غربِ تک‌مؤلف از زمان تاریخ فلسفۀ کاپلستون است. نویسنده از رویای یونان باستان تا ساختارشکافی پست‌مدرن‌ها به سهولت با شاخه‌های اصلی فلسفه مواجه شده است: اخلاق، سیاست، دین، معرفت‌شناسی، زبان، مابعدالطبیعه، زیبایی‌شناسی و منطق. بنسون کریستوفر، نشریۀ فرست‌ثینگز

«خشونت الهی» به الهیات سیاسی و پیوند آن با حاکمیت می‌پردازد. ادعای کتاب این است که رویه‌های حاکمیت هم‌چون عدالت و بخشایش بازتابی از فرجام‌شناسی مسیحی است و اندیشمندان بزرگی هم‌چون دریدا و آرنت در مواجهه با مسئله‌ی حاکمیت و به رغم رویکرد انتقادی به آن در همان دامی افتاده‌اند که کارل اشمیت از آن با عنوان دوگانه‌ی (کاذب) میان آنارشی و حاکمیت یاد می‌کند. نویسنده‌ی «خشونت الهی» مدعی است که الهیات سیاسی والتر بنیامین دستگاه مفهومی لازم برای غلبه بر این دوگانه را فراهم می‌آورد. به باور نویسنده، ما باید کوشش به منظور پایان بخشیدن به حاکمیت را کنار بگذاریم و در عوض در پی شکلی مرکززدوده از حاکمیت باشیم. بدین ترتیب، نویسنده با تأکید بر مفهوم «خشونت الهی» در برابر «خشونت اسطوره‌ای» در الهیات سیاسی بنیامین می‌کوشد نیرویی مسیحایی را وارد صحنه کند که می‌تواند بت حاکمیت را از جای برکند و به جای آن جایگاهی تهی باقی بگذارد، جایگاهی که هر چند شکوه دم‌ودستگاه حاکمانه را ندارد اما امکان شکل دیگری از سیاست را برای ما فراهم می‌کند.

" این کتاب زندگی من را نجات داد." این را امیلی چوران ، فیلسوف رومانیایی در مورد کتابی می گوید که در مورد جنون و مرگ ، پوچی وجود و عذاب آگاهی تعمق می کند. چوران در تاریک ترین ترس های ما نه تنها دلایلی برای ادامه زندگی می یابد بلکه شوخی کمیک و طنز پوچی در انجام این کار می بیند.این اثر اولیه چوران ، که سوزان سانتاگ او را "برجسته ترین چهره در سنت کیرکگور ، نیچه و ویتگنشتاین" می نامد ، و مارک فومارولی اخیرا او را "اسطوره ... استادنثر فرانسوی "، خطاب کرده ذهن فلسفی را در بحران تب خود-مصرفی به تصویر می کشد. زاده شده در بی خوابی وحشتناکی که چوران آن را" یک شفافیت گیجیمی کندنده که حتی بهشت را به جهنم تبدیل می کند "، چوران بر قله های ناامیدی را در سال 1934 در سن بیست و دو سالگی در رومانی نوشت. این کتاب ما را با چوران جوان آشنا می کند. همچنین چوران را به عنوان خبره ی آخرالزمان ، نظریه پرداز ناامیدی معرفی می کند. برای چوران ، نوشتن و فلسفه با رنج جسمی ارتباط نزدیکی دارند: هر دو با "فضیلت های غزلی" که تنها به افشاگری متافیزیکی منجر می شوند مشترک هستند. نتیجه کتابی است که به عنوان جایگزینی برای خودکشی ارائه می شود. چوران با اعمال مبارزات روح رومانتیک در برابر خدا ، جهان و خود ، انرژی ذخیره شده ای را آزاد می کند که او را با خیال راحت از ناامیدی خود بیرون می آورد. بر قله های ناامیدی ، نخستین مقابله ی فیلسوف با مضامینی را نشان می دهد که در آثار بالغ و بعدی خود به آنها باز می گردد: ناامیدی و فروپاشی ، پوچی و بیگانگی ، بیهودگی و غیرمنطقی بودن وجود. بر قله های ناامیدی، بینش دلهره طعنه آمیز ذهن فلسفی نویسنده اش را ارائه می دهد. همچنین به خوانندگان دیدی شگرف از رشد اولیه چوران می دهد و چشم اندازهای جدیدی را در مورد تکامل وی به عنوان یک نویسنده و متفکر باز می کند.

کتاب «همه چیز ممکن است» رساله‌ای فلسفی است که به عمق پرسشگری هستی‌شناختی و ماهیت وجود انسان می‌پردازد. این کتاب که توسط فیلسوف روسی لف شستوف نوشته شده است، تفکرات سنتی را زیر سوال برده و خوانندگان را درگیر بررسی عمیق معنای زندگی می کند. لف شستوف، با نام کامل لف ایزاکوویچ شوارتزمن، فیلسوف اگزیستانسیالیست یهودی-روسی بود که به دلیل نقدهایش بر عقل گرایی فلسفی و پوزیتیویسم شهرت داشت. او از جنبشی فراتر از عقل و متافیزیک حمایت می‌کرد و استدلال می‌کرد که این‌ها نمی‌توانند به طور قطعی حقیقت را درباره مسائل نهایی و بنیادی انسان، از جمله ماهیت خدا یا هستی، ثابت کنند. محققان معاصر آثار او را با برچسب «ضد فلسفه» معرفی می‌کنند که نشان دهندۀ مخالفت او با گرایش‌های سیستماتیک و عقل‌گرایانه فلسفۀ سنتی است. شستوف در کتاب «همه چیز ممکن است»، برای بررسی تفاوت بین ادبیات روسی و اروپایی، از سبک سخنان فریدریش نیچه استفاده می‌کند. این کتاب که در ابتدا در سال 1905 منتشر شد، نشان‌دهنده درگیری اولیه شستوف با ابعاد وجودی فلسفه است، جایی که او محدودیت‌های عقل‌گرایی و امکاناتی که فراتر از آن وجود دارد را معرفی می‌نماید. فلسفه شستوف عمیقا تحت تأثیر آثار داستایوفسکی و نیچه است و این تأثیر در کتاب «همه چیز ممکن است» نیز مشهود می‌باشد. او با شکاکیت داستایوفسکی به عقل گرایی و نقد نیچه به محدودیت‌های نظام‌های علمی و فلسفی همسو می‌شود. اما باید در نظر داشت که این کتاب صرفا نقد عقل نیست، بلکه تفسیری در مورد ناامیدی نیز می‌باشد. شستوف ناامیدی را نه به عنوان حالتی که باید بر آن غلبه کرد، بلکه گامی ضروری به سوی درگیری عمیق‌تر با هستی می‌داند. او خواننده را به مقابله با «دیوارهای سنگی» یا همان ممکن‌ها دعوت می‌کند، نه برای آشتی با آن‌ها، بلکه برای شناخت و دست‌وپنجه نرم کردن با آن‌ها.

کتاب مقاله ها و پندها در بردارنده مجموعه ای از اندیشه ها و دیدگاه های آرتور شوپنهاور درباره مسائلی از قبیل نظریه اراده معطوف به زندگی رنج بیهودگی مرگ اندیشیدن و فلسفیدن اخلاق روان شناسی زیبایی شناسی قانون و سیاست است که به کوشش مترجم انگلیسی آن رجینالد جان هولینگدال از کتاب مهم متعلقات و ملحقات برگزیده شده است بخش های مقاله ها و پندها به لحاظ فلسفی و نیز ادبیات از بهترین نمونه ها برای معرفی این فیلسوف برجسته است و حتی خواننده نا آشنا بافلسفه یا فلسفه شوپنهاور نیز می تواند با وجود قلم صریح و بی ابهام او به آسانی رشته تفکراتش را دنبال کند و در جهان این فیلسوف غوطه ور گردد. این کتاب علاوه بر بخش هایی در باب موضوعات عمیق با طنینی فلسفی دربردارنده یادداشت های تیزبینانه و انتقادی شوپنهاور درباره پدیده های اجتماعی و فرهنگی مانند موسسات آموزشی تأثیر روزنامه ها و اخبار تعریف انسان نابغه تفاوت صدای انسان و حیوان و دانش چهره شناسی است که با وجود منسوخ بودن برخی از آنها همچنان از وسعت اندیشه این فیلسوف تأثیر گذار حکایت می کند رجینالد جان هولینگدال یکی از مهم ترین و برجسته ترین مترجمان و مفسران دیدگاه های شوپنهاور و نیچه در جهان انگلیسی زبان است و در مقدمه این کتاب نظریات جذاب خود درباره شخصیت زندگی و اندیشه های شوپنهاور را در ترازوی اندیشه علاقه مندان به این فیلسوف بزرگ قرار می دهد.