جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫انديشه سکولاريسم در افغانستان معاصر، منشأ بسياري از تحولات و نزاعها بوده است. پژوهش حاضر جريان سکولاريسم در افغانستان را در سه مرحله بررسي کرده است. در افغانستان، عواملي چون استعمار، تجاوز، تهاجم فرهنگي، استبداد، عدم آگاهي از اسلام ناب، رفتار خشن طالبان و رسانهها در پيدايش و گرايش به سکولاريسم نقش داشتهاند. سکوراليسم در افغانستان از بدو پيدايش تا کنون، با مباني نسبتاً متفاوت، مراحل سه گانه اي را با اوج و فرود طي کرده است. مرحله نخست، سکولاريسم ناسيوناليست است که با محوريت انديشه محمد طرزي و حاکميت امان الله بر مبناي «فرضيه ترکيب» يعني سازگاري دين و سکولاريسم به نمايش گذاشته شد و اوج نسبي سکولاريسم در اين مقطع بود. اما با واکنش و قيام علما و جامعه سنتي و مذهبي مواجه شد و حکومت سکولار اماني سرنگون شد. البته حلقات سکولار مانند نادر، ظاهر و داوود، اين چرخه را همراه با استبداد و تبعيض دنبال کردند. در مرحله دوم، ارزشهاي سکولاريسمِ کمونيست توسط ترهکي و امين بر مبناي «تئوري تخريب و حذف دين» به شيوه استبدادي لنين به اجرا گذاشته شد. اين مرحله نيز، از مراحل اوج سکولاريسم از نوع الحادي به حساب ميآيد که با واکنش شديدتر جامعه ديني افغانستان رو به رو شد و در نتيجه سکولارهاي کمونيست همراه با انديشه شان براي هميشه از صحنه حذف شدند. در مرحله اخير، سکولاريسم ليبراليست بر مبناي «رهيافت تفکيک دين از سياست» به دلايلي چون ضرورت دموکراسي و ناسازگاري حکومت و ديانت، از سوي برخي روشنفکران ترويج ميشود. اما مخالفان و اسلامگرايان مانند آيت الله محسني، حکمتيار، سياف و قانوني، بر اساس «تئوري عينيت ديانت و سياست» بر حاکميت و حضور دين در همه عرصههاي اجتماعي تأکيد دارند و دلايلي مانند پيروزي انقلاب اسلامي ايران و افغانستان، تجربه حاکميت دين بيش از سه دهه در ايران، و فروپاشي برخي نظامهاي سکولار در جهان اسلام در پي بيداري اسلامي را بيانگر شکست سکولاريسم، در سطح جهان ميدانند.

درک اینکه معلمان چه باورهای معرفت شناختی داشته و چگونه به سطوح مختلف سواد زیست محیطی نایل می‌شوند، و فهم اینکه چه عواملی بر سواد زیست محیطی آن‌ها اثرگذار است، می‌تواند به ارائه راه حل‌هایی برای تغییر رفتارهای مخرب و تشویق رفتارهای مثبت محیطی منجر شود. در این تحقیق سعی شد تا درکی از سطح سواد زیست محیطی (شامل دانش، نگرش، و رفتار) معلمان شهر بابلسر، عوامل اثرگذار بر آن شامل ویژگی‌های زمینه‌ای (جنسیت، سطح تحصیلات، مقطع تدریس، سابقه کاری و . . . ) و همچنین نحوه تاثیرگذاری باورهای معرفت شناختی بر سواد زیست محیطی آن‌ها بدست آید. نتایج تحقیق حاکی از آن بود که معلمان شاغل در شهر بابلسر به لحاظ باورهای معرفت شناختی در سطح نسبتاً خوبی قرار دارند. همچنین نسبت به مباحث زیست محیطی حساس بوده و در رفتارهای خود به مسائل زیست محیطی توجه دارند. اما علیرغم این حساسیت و نگرش، دانش کمی درباره مسائل پیرامون آن دارند.تحلیل دیگر سوالات نشان داد که رابطه معنی داری بین مولفه‌های سواد زیست محیطی با یکدیگر وجود دارد. از طرف دیگر، معلمانی که دانش را نسبی، اکتسابی و پیچیده و فرایند فراگیری آن را تدریجی تلقی میکنند، از دانش زیست محیطی بالاتری برخوردار می‌باشند.در مقام مقایسه نیز مشخص شد دغدغه و نگرش زیست محیطی معلمان زن بیشتر از معلمان مرد بوده ولی در مورد رفتار و نیز دانش زیست محیطی، در یک سطح قرار دارند. همچنین سطح دانش زیست محیطی معلمان با افزایش سطح تحصیلات آنها افزایش یافته است. البته تاثیر میزان سابقه کاری و مقطع تدریس معلمان بر مولفه‌های سواد زیست محیطی معنی دار نبود.در نهایت نتایج تحلیل مسیر نشان داد که رفتار زیست محیطی به صورت مستقیم تحت تاثیر سه متغیر مقطع تدریس، نگرش و دغدغه زیســـت محیطی و از طریق نگــرش، تحت تاثیر غیر مســتقیم متغیرهای دانش، سـطح تحصیلات و جنسیت می‌باشد. دو بعد از ابعاد باورهایهای معرفت شناختی (توانایی و سرعت یادگیری) نیز به صورت مستقیم بر دانش تاثیر گذاشته و از طریق آن در نهایت بر رفتار زیست محیطی اثر گذار می‌باشد.پایین بودن سطح رفتار زیست محیطی معلمان با سابقه نسبت به معلمان تازه استخدام و کم سابقه، و همچنین پایین بودن باورهای معرفت شناختی معلمان مسن در مقایسه با معلمان جوان‌تر از نتایج قابل بحثی بود که بررسی بیشتر آن در تحقیقات آتی پیشنهاد می‌شود.