جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

---

‫اين نوشتار براساس مباني فقه سياسي شيعه اماميه، به تبيين ابعاد مختلف حاکميت الهي و غير الهي يا طاغوتي مي‌پردازد و ويژگي‌هاي آن ها را با يکديگر مقايسه مي‌کند. نويسنده با استناد به آيات قرآن و روايات معصومين( نخست مباني حاکميت الهي را که در حکومت انبيا و اولياي الهي تجلّي يافته، برمي شمارد؛ سپس خصوصيات حکومت‌هاي طغيانگر را براساس داستان هاي قرآن ذکر کرده و سرانجام: وظايف انسان‌ها در قبال حاکميت‌هاي الهي و غير الهي را با توجّه به ادلّه قرآن و سنّت بررسي مي‌کند. پژوهش حاضر در چهارفصل سامان يافته است. نگارنده در فصل اوّل به تبيين کلّيات و مفاهيم اصلي تحقيق خويش يعني معناي لغوي و اصطلاحي واژه‌هايي همچون: حکومت، حاکميت، مشروعيت و فقه پرداخته و منشأ مشروعيت، تقسيم‌بندي حاکميت بر الهي و طاغوتي، ويژگي‌هاي حاکميت و اقسام فقه را بيان مي‌کند. وي در فصل دوم اصول مربوط به حاکميت الهي را در پرتو فقه سياسي شيعه وارسي کرده و اصالت حاکميت در اسلام، منشأ حاکميت، اصول حاکم بر حاکميت پيامبر اسلام و ائمّه اطهار(، ويژگي‌هاي حاکم الهي مثلِ عصمت، علم، درايت، تقوا، تدبير و مديريت، عدالت، رهايي از قيد و بند طاغوت‌ها و مستکبران را تشريح مي‌سازد. نگارنده با همين هدف، با اشاره به مباني ولايت فقيه و حاکميت الهي دانستن اين نوع از حاکميت، ادلّه عقلي و نَقلي مشروعيت ولايت فقيه و انتساب آن به حاکميت پيامبر اسلام(ص) وائمّه اطهار( را ارائه مي‌دهد. در فصل سوم نويسنده با اشاره به ويژگي‌هاي حاکميت طاغوتي در پرتو فقه سياسي شيعه، اطاعت از طاغوت را نوعي عبوديت آن دانسته و هر گونه اعانت و مسالمت با حاکميت‌هاي طاغوتي را در فقه سياسي اسلام ممنوع برمي شمارد. او در همين زمينه به منشأ حاکميت غير الهي، ويژگي‌هاي نظام سلطنتي، ابعاد حاکميت غير الهي، حاکميت غير الهي و حقوق شهروندان و آثار تبعيت از چنين حاکميتي مي‌پردازد. وي در فصل چهارم نيز در مقايسه حاکميت‌هاي الهي و غير الهي، تفاوت‌هاي بنيادين اين دو نوع حاکميت را از لِحاظ فلسفي، منشأ، اجرا، قانون‌گذاري، قضا و داوري و... جنبه مذهبي و تقدّسي بررسي مي‌کند.