جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

با روی کارآمدن ایلخانان در ایران، ایرانیان و دستگاه دیوانسالاری آنان دست اندرکار بازسازی سنت ها و روشهای گذشته شدند. سکه های دوره ایلخانی نشان دهنده تحولات سیاسی، اجتماعی و مذهبی است که با بررسی آنها می توان به برخی از تحولات آن دوره پی برد.این سکه ها، از سوی ایلخانانی چون غازان خان، اولجایتو و ابوسعید در میانه سالهای 1296 /696 و 1336 /737 ضرب شده اند. برخی از آنها، شاهکارهایی از خطوط منقور هستند که پیام سکه ای اسلامی دارند. مغولان دارای تسامح و تساهل مذهبی بودند و این امر در مورد سکه های آنان نیز آشکار است. اولین حاکمان مغول با اینکه دارای مذهب دیگری بودند، اما نقوش اسلامی در سکه های آنان وجود دارد. برای مثال، هولاکو مذهب بودایی داشت و همسرانش مسیحی بودند، اما در سکه هایش شعارهای اسلامی وجود دارد. از زمان تشکیل حکومت ایلخانان، با اینکه برخی از آنان اسلام آوردند و پیام های اسلامی در سکه ها وارد شد، اما نام و القاب ایغوری نیز بر سکه ها نقر می شد. از زمان سلطان محمد خدابنده (اولجایتو) به خاطر تغییر مذهب وی از تسنن به تشیع، سکه ها دارای عبارات شیعی بخصوص علی ولی الله و نام دوازده امام شد. این عبارات، از سال 710 هجری در سکه ها رسمیت یافت و در نهایت، در دوره همین ایلخان نامهای خلفای راشدین برای اولین بار در سکه های مغولان نمایان شد. اطلاعات استخراج شده از روی سکه ها، نشان می دهد در ابتدا ایلخانان تعصبی نداشتند و برخی علامتهای مربوط به مسیحیان، یهودیان و اویغورها در سکه های آنان وجود داشت. همچنین از خطوط فارسی، عربی و اویغوری استفاده می کردند، اما در اواخر حکومت ایلخانان گرایشهای سیاسی و مذهبی باعث ظهور و حذف برخی از شعارهای مذهبی گردید.

در اوایل دوره سلطنت قباد پادشاه ساسانی (486-531 م) جنبشی مهم به رهبری مزدک،‏ با دلایل گوناگون اجتماعی،‏ اقتصادی و سیاسی،‏ رخ داد؛ که پادشاه نیز،‏ برای تضعیف موقعیت بزرگان و روحانیان،‏ از آن حمایت کرد. طبیعتا بزرگان با جنبش مخالفت کردند و قباد را از سلطنت خلع کردند و او فقط با حمایت هیاطله توانست دوباره به تخت سلطنت بازگردد. سالیان بعد،‏ اتحاد دوباره بزرگان و روحانیان با خسرو- پسر سوم قباد- منجر به انجام کودتا،‏ خلع قباد و قتل مزدک و هوادارانش گردید (531 م). در نتیجه،‏ برای تثبیت اعاده قدرت و حیثیت بزرگان و روحانیان،‏ اصلاحاتی انجام گرفت.پس از فروخواباندن جنبش،‏ به دستور خسرو انوشیروان،‏ پادشاه جدید،‏ روایتی رسمی،‏ با نگرشی منفی درباره جنبش مزدک در خدای نامه،‏ کتاب تاریخ رسمی ساسانی،‏ نگاشته شد. هم زمان،‏ چند روایت دیگر نیز به صورت کتبی یا شاید شفاهی در میان مردم مشهور گشت. برخی از این روایت ها پس از سقوط ساسانیان (635)،‏ از پهلوی به عربی ترجمه گردید،‏ که در سده های نخستین اسلامی بسیار مشهور بود. روایت های اصلی داستان مزدک در چند کتاب تاریخی،‏ ادبی و سیاسی وارد گردید.نگارندگان در این مقاله می کوشند تا حد امکان،‏ دلایل سیاسی احتمالی اشاعه این روایات را در دوره ساسانی و سده های نخستین اسلامی،‏ با تطبیق نقاط قوت و ضعف،‏ بخش های افسانه ای،‏ واقعی و تحریفات آن ها در کتاب های تاریخ طبری،‏ شاهنامه فردوسی،‏ سیاست نامه نظام الملک،‏ فارس نامه ابن بلخی،‏ فسطاط العداله فی قواعد السلطنه از محمد بن محمود خطیب بررسی نمایند.

لطفا برای مشاهده متن چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

از آنجا که ابعاد سیاسی فرهنگ به هیچ روی قابل انکار نیست و رابطه فرهنگ و مشروعیت سیاسی مورد تایید همه جامعه شناسان است، هیچ دولتی را نمی توان یافت که نسبت به امر فرهنگ بی تفاوت باشد. فرهنگ سلطه سیاسی را تسهیل و مشروع می گرداند. اما تفاوت در سیاست های فرهنگی به نوع رژیم و تاریخ و فرهنگ هر جامعه مربوط می شود. ورود رژیم های اقتدارطلب به حوزه فرهنگ مستقیم و زمخت است در حالی که دخالت رژیم های دموکراتیک آرام و لطیف است. در اروپای معاصر دو الگوی سیاست فرهنگی را می توان از هم تفکیک کرد: الگوی فرانسوی که با دخالت دولت از طریق وزارت فرهنگ مشخص می شود و الگوی انگلیسی که فرهنگ را به دست نهادهای مدنی می سپارد و دولت از دور نظارت می کند. آنچه این الگوها را به هم نزدیک می کند فشار اتحادیه اروپا برای یکسان سازی سیاست های فرهنگی است. باید دید چگونه می توان تخالف بین سیاست ملی و سیاست منطقه ای را از بین برد؟

سابقه معرفت شناسی از نظر تاریخی به قدمت عمر بشر می باشد . معرفت شناسی اگر بر حس گرایی مبتنی باشد طبیعتا انسان شناسی ،هستی شناسی وارزش شناسی متاثر از آن خواهد بود و نگاهی پوزیتویستی حاکم می شود و اگر معرفت شناسی تکیه بر عقل خود بنیادداشته باشد قطعا همین نگاه بر حوزه های هستی شناسی ، انسان شناسی و ارزش شناسی تاثیر خواهد داشت.آنچه مسلم است معرفتشناسی اسلامی تکیه بر عقل دارد که پشتوانه آن وحی می باشد . عقل با پشتوانه وحی می تواند تولید" معادلات "نماید البته معادلاتی کهدر راستای رفع نیازهای واقعی باشد.معرفت شناسی اسلامی سلول بنیادین و اساسی اندیشه سیاسی اسلام را تشکیل می دهد و با توجه به مولفه "زمان" به نیاز های بشر پاسخمی دهد . این پاسخ گویی مصداقی در ایده "جمهوری اسلامی "تجلی پیدا کرده است این با پشتوانه "ما هیتی" معرفت شناسی اسلامیو قالب "جمهوریت "توانسته در قرن بیست و یکم بخش قابل توجهی از مشکلات واقعی بشر را پاسخگو باشد . هر چند تجربه جمهوریاسلامی روند تکاملی را طی می کند و درقسمتی از بخش ها با آزمون و خطا پیش می رود تفکری که با" مشروعیت الهی" و "مقبولیتمردمی" به رقابت با ایدئولوژیهای مادی بر خاسته است توانسته بعنوان رقیبی جدی مطرح شود. در این پژوهش به بحث اندیشه ی"جمهوری اسلامی مبتنی بر ولایت مطلقه فقیه" بعنوان نسخه اسلام و بخصوص شیعه برای عصر غیبت مطرح است.

فلسفه با ورود خود به عالم اسلام، دست خوش تغییر و تحول و تکامل گردید و پس از آن، بر عرصه های گوناگون فرهنگ و تمدن اسلامی تاثیر گذاشت. از جمله نقش های فلسفه در تمدن اسلامی را می توان نیازمندی تمدن به فلسفه در تمییز حقیقت از غیرحقیقت، تاثیر فلسفه در دین، تاثیر فلسفه در اخلاق، تاثیر فلسفه در سیاست و تبیین مدینه فاضله و تاثیر فلسفه در کلام دانست. در این نوشتار، پس از معناشناسی فرهنگ، تمدن، دین، اخلاق و سیاست، به سیر اجمالی فلسفه در عالم اسلام اشاره شده،و در ادامه به تبیین نقش فلسفه در تمدن اسلامی پرداخته شده است.

چکیده ندارد.

انقلاب، پدیده ای استثنایی در سیر تحول جوامع است. بغرنجی، پیچیدگی، چندبعدی و چندلایه بودن در مفهوم و نیز تنوع در پیدایش، روند و فرجام در مصداق، از جمله ویژگی های این پدیده است. ویژگی دیگران، عدم اجماع و توافق بر یک تعریف مشخص و قابل قبول برای همه مکاتب و نظرات است. در مقاله حاضر ضمن مروری بر ویژگی های ذکرشده، نگارنده کوشیده است به تعریفی جامع از لحاظ آموزشی دست یابد، به نوعی که دانشجو و محقق، با در نظر گرفتن آن، بتواند نسبت به کلیه تعاریفی که با آن مواجه می شود، ذهنیت اولیه و نسبتا روشنی داشته باشد. در آخر نیز ترسیمی از مدل انقلاب در دو بینش مارکسیتی و اسلامی ارایه می شود.

افغانستان به لحاظ فرهنگی، سنتی و به لحاظ ساختاری اقتصادی و اجتماعی، توسعه نیافته است. قرایت که از اسلام در این جامعه وجود دارد حداکثری، بنیادگرایانه و نوبنیادگرایانه است. گفتمان اسلامی سیاسی (با خرده گفتمان های بنیادگرایانه مجاهدین و نوبنیاد گرایانه طالبان) به لحاظ هستی شناسی ، معرفت شناسی و انسان شناسی تفاوت های بنیادی با گفتمان دموکراسی دارد و هویت خویش را در غیریت سازی و طرد گفتمان دموکراسی به عنوان گفتمان رقیب معرفی کرده است. هر کدام از گفتمان های یاد شده، نظام معنایی و مفصل بندی های خاص خودشان را با بازنمایی دال ها و نشانه ها دارند و سعی کرده اند آنها را به عنوان رژیم حقیقت بر سوژه ها و عاملان سیاسی- اجتماعی تحمیل کنند. گفتمان مجاهدین هویت خویش را در نفی گفتمان کمونیستی و گفتمان طالبان هویت خود را در طرد گفتمان مجاهدین معرفی کرده اند و هر کدام برای مدتی توانستند به هژمونی دست یابند. بعد از معاهده بن، گفتمان دموکراسی تحت تأثیر شرایط خاص داخلی و بین المللی مطرح گردید. برای مدت کوتاهی، گفتمان طالبان به عنوان گفتمان رقیب تنها به لحاظ سخت افزاری در حاشیه قرار گرفت اما به زودی این گفتمان توانست خودش را تحت عنوان طالبان جدید بازسازی کرده و به صحنه سیاسی – اجتماعی بازگردد. مدت یک دهه است ک از عمر گفتمان دموکراسی در افغانستان می گذرد اما هرگز نتوانسته است در جامعه سنتی و توسعه نیافته افغانستان به گفتمان هژمون (در برابر گفتمان اسلام سیاسی) تبدیل گردد.اکنون کشور، عرصه منازغه گفتمانی میان اسلام سیاسی و دموکراسی است بدون آنکه هیچ کدام حالت هژمونیک داشته باشد. پرسش اساسی این پژوهش این است که چگونه اسلام سیاسی در افغانستان مانع هژمونیک شدن گفتمان دموکراسی می شود؟ فرضیه اصلی که در پاسخ به آن مطرح شده چنین است که گفتمان اسلام سیاسی در افغانستان با توجه به دو مفهوم "قابلیت اعتبار" و " در دسترس بودن" ، از طریق ایجاد یک رابطه خصمانه و منازعه آمیز، مانع هژمونیک شدن گفتمان دموکراسی شده و آن را به عنوان "دگر" خویش غیریت سازی وطرد می کند. پژوهش حاضر سعی کرده است فرضیه فوق را به آزمون بگذارد.