جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫اين تحقيق از منظري تاريخي و جامعه شناختي، ديدگاه‌هاي ابن خلدون جامعه شناس، مورخ و دانشمند مسلمان و توين بي مورخ و فيلسوف اجتماعي غرب را درباره عوامل سقوط تمدن‌ها و فرهنگ‌ها مقايسه و تحليل مي‌کند. نويسنده ضمن چهار فصل آراي اين دو دانشمند را در مقوله قوانين و عوامل تقويت و ضعف حکومت‌ها و تمدن تطبيق داده و موارد اشتراک و افتراق نظريات آنان را در اين زمينه منعکس ساخته است. وي در فصل اول از نوشتار خود ابتدا به مفهوم شناسي تمدن از لحاظ لغوي و اصطلاحي پرداخته و تعريف خاص ابن خلدون و توين بي از تمدن را بررسي مي‌کند. آن گاه با نگاهي کوتاه به زندگاني و فعاليت‌ها و افکار ابن خلدون و توين بي، ديدگاه‌هاي برخي دانشمندان را درباره ابن خلدون و افکارش بيان مي‌نمايد. در فصل دوم آراي ابن خلدون در مسأله عمران بشري، فرايند تمدن و دولت، انحطاط پذيري حکومت و عوامل دروني، بيروني، اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي، ديني، اخلاقي و سياسي سقوط يک تمدن شرح و بررسي شده است. نگارنده در فصل سوم با اشاره به آراي آرنولد توين بي در زمينه علل سقوط تمدن‌ها، ديدگاه‌هاي وي در مقوله فلسفه تاريخ و حرکت و تحولات تاريخي، الگوهاي تمدني، روند شکل‌گيري تمدن، ملاک و معيار رشد تمدن‌ها را نيز بيان مي‌کند. او در همين زمينه به نظريه توين بي با عنوان خويشتن پرستي ناپايدار تمدن‌ها، نهاد پرستي ناپايدار تمدن‌ها و علل عدم توانايي در ساخت نهادهاي نو و همسو با نيروهاي جديد در يک حوزه تمدني و تاريخي اشاره کرده و آن را شرح مي‌دهد. در فصل چهارم نيز وي به ارزيابي و مقايسه ديدگاه‌هاي ابن خلدون و توين بي در مقوله علل سقوط تمدن‌ها پرداخته و وجوه تفاوت و تشابه ديدگاه‌هاي آنان را در اين زمينه منعکس مي‌سازد و عناصر مشترک در سقوط يک فرهنگ و تمدن را از منظر آن ها معرفي مي‌کند.

‫اين پايان نامه، ترجمه کتاب سقيفه اثر علاّمه سيدمرتضي عسکري به زبان بنگالي است، که در آن نحوه شکل گيري حکومت و انحراف مسأله امامت و خلافت پس از رحلت پيامبر اکرم بررسي و ابعاد گوناگون آن در دوازده فصل برجسته شده است. نويسنده در فصل اوّل پايه ريزي شوراي سقيفه در ساعات نخستين رحلت پيامبر گرامي اسلام( توسّط عُمَر و ابوبکر را به تصوير کشيده و شأن نزول برخي آيات نازل شده در اواخر عمر شريف رسول خدا( در اين باره را شرح مي‌دهد. در فصل دوم سرپيچي عُمَر و ابوبکر از حضور در جيش اسامه و گستاخي آنان به شأن نبوّت پيامبر اسلام(، شکستن نماز آن حضرت، اقامه نماز توسّط ابوبکر بدون اجازه رسول اکرم(، ترک غسل و کفن و دفن پيامبر خدا( و شرکت ابوبکر و عُمَر در شوراي سقيفه براي تعيين جانشين حضرتش بررسي و انزواي امام علي( از صحنه حکومت، تلاش ايشان براي جمع‌آوري قرآن و نپذيرفتن آن از سوي دستگاه خلافت به تصوير کشيده شده است. فصل سوم به مبحثي با عنوان نظر و داوري صحابه پيامبر اسلام( درباره بيعت با ابوبکر مي‌پردازد. فصل هاي چهارم و پنجم نحوه برخورد دستگاه خلافت با مخالفان در مدينه و خارج از آن و کشته شدن عدّه‌اي از شيعيان توسّط ابوبکر و عکس‌العمل مسلمانان به اين مسأله را گزارش مي‌کند. فصل ششم به جنگ اقتصادي دستگاه خلافت با اهل بيت پيامبر اکرم( و ضبط اموال آنان به ويژه زمين‌هاي فدک و مصادره کردن ساير اموال رسول خدا( اختصاص دارد. در فصل هفتم نيز ماجراهاي قبل و بعد از شهادت فاطمه زهرا( بيان مي‌گردد. فصل هشتم به بررسي اوضاع سرزمين‌هاي اسلامي و عملکرد ائمّه( در عصر خلافت خلفا مي‌پردازد. وصيت کردن ابوبکر به عُمَر براي اِحراز مسند خلافت، عنوان مبحث فصل نُهُم کتاب مذکور است. در فصول دَهُم و يازدهم اوضاع جهان اسلام و مسلمانان در زمان خلافت عُمَر و عثمان و عملکرد نامناسب آنان در دوران خلافت خويش به تصوير کشيده شده است. در فصل دوازدهم نيز قيام مردم بر ضدّ عثمان بن عفان بر اثر فساد مالي و اخلاقي وي منعکس شده و نقش اميرالمؤمنين علي( در اصلاح امور مسلمانان، پس از اغتشاش هاي ناشي از کشته شدن عثمان مطرح مي‌شود.