جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

---

‫گزارههاي حديثي از آغاز تا به امروز، با دستاوردهاي علمي، دو نوع رابطه داشته است: 1. رابطه سازش و تعامل که از زمان ظهور اسلام آغاز شده و تا آغاز عصر رنسانس ادامه داشت؛ 2. رابطه تعارض که شروع آن، هنگامي است که تعارض علم و دين در غرب، طنين افکن شد. اين پژوهش در هفت فصل، به مباحث نظري تعامل حديث و علوم بشري پرداخته است. هيچ آيين و مکتبي مانند اسلام براي علم، ارزش قائل نشده است. ادوار حديثي محدثان به پنج دوره خلاصه ميشودکه دوره پنجم آن، فعاليتهاي علمي حديثي است. دوره پنجم، خود داراي سه مرحل? جمع آوري روايات علمي، جداسازي روايات علمي، و تطبيق سازي روايات علمي بوده است. يکي از بهترين تقسيمات جامع تقسيم علم، تقسيم آن به بشري و فرابشري است که علم محصول بشر، يا بر اساس آموزههاي وحياني و يا بر اساس تلاشهاي ذهني تجربي و عقلي انسان حاصل ميشود. آيات و روايات اسلامي، به علوم تجربي و انساني اعتبار داده و نسبت به آن نگاه مثبت دارد. راجع به قلمرو روايات نسبت به علم، سه ديدگاه حداقلي، اعتدالي و حداکثري وجود دارد و به نظر ميرسد که صحيحترين ديدگاه، ديدگاه اعتدالي است. علم و حديث نسبت به هم خدمات متقابلي داشتهاند؛ ولي گاه برخي دچار افراط و تفريط شدهاند. از اين رو، نبايد از آثار منفي نگاه علمي به روايات غافل ماند. شبهه تعارض ميان گزارههاي حديثي و علمي، نه تنها يک توهم انحرافي است؛ بلکه وقوع آن را عقلاً محال ميدانيم. همانگونه که عالم تشريع به خداوند حکيم تعلق دارد، عالم تکوين نيز اينگونه است و ممکن نيست حکيم مطلق دو پديده را به صورتي بيافريند که بين آن دو ناسازگاري وجود داشته باشد. بنابراين، بهترين گزينه درباره رابطه حديث و علم، تعامل و سازش است. البته طبيعي است که براي حل تعارض، بايد يک سري اصول و مباني را مدّ نظر قرار داد و با تمسک به آنها ميتوان تعارض گزارههاي علمي و حديثي را ارزيابي و بر طرف کرد.