جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫تبيين عرفان حقيقي با تکيه بر انديشه‌هاي مرحوم ملکي تبريزي (متوفاي 1343 هـ. ق)، مسأله پژوهش حاضر است که با روش توصيفي تحليلي صورت گرفته است. عرفان، که به دو شاخه نظري و عملي تقسيم مي‌گردد، به اموري همچون شناخت اسماء و صفات و مظاهر خدا، معرفت احوال مبدأ و معاد، معرفت حقايق عالم و معرفت سلوک و مجاهدت مي‌پردازد. از نظر مرحوم ملکي تبريزي، تحصيل معرفت نسبت به خدا، علت غايي آفرينش است، وي عوالم انساني را به سه عالم تقسيم مي‌کند: عالم حس انساني که شامل ماده و صورت است؛ عالم مثال که صورت‌هاي آن عاري از ماده است؛ و عالم عقل که حقيقت و نفس آدمي در آن عالم نه ماده دارد و نه صورت. درباره معاد نيز وي معتقد به معاد جسماني است، البته جسمي که توأم با روح است. ايشان همچنين انسان را نمونه کوچکي از کل عالم آفرينش مي‌داند و با استناد به روايات، معتقد است که در صورت آدمي، بالقوه همه آن‌چه در عالم محسوسات وجود دارد به وديعه نهاده شده است. پس انسان مي‌تواند با تدبر درنفس خويش، به اسرار عالم دست يابد. انسان اين اختيار را دارد که با کمک شرع و عقل، راه سعادت يا شقاوت را بپيمايد. اما انسان کامل که خود را مسافر راه حق مي‌بيند، و شوق لقاي خدا را دارد، به دنيا دل نمي‌بندد و طالب خودآگاهي است. انسان کامل به حقيقت توحيد رسيده است. مصداق کامل چنين ويژگي‌هايي، اهل‌بيت(ع) هستند. درباره آداب سلوک عرفاني، مرحوم ملکي تبريزي، به تبعيت از ساير عرفا و با توجه ويژه، دستورات و اعمال دقيقي را ارائه نموده است. اولين گام سالک الي الله، تفکر است و پس از آن، يقظه، عزم، توبه، مشارطه، مراقبه، محاسبه، معاتبه و معاقبه قرار دارد. و در مقابل، پرخوري، پرحرفي، دوستي دنيا، رياکاري، حسد، کينه، و خشم نيز از موانع سير و سلوک است.