جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫پژوهش حاضر، ضمن بررسي کليات و اصول اخلاقي حاکم بر فکر شيعي، ديدگاه‌هاي اخلاقي ابن مسکويه به عنوان يکي از فلاسفه مسلمان را همراه با فلسفه اخلاق وي شرح مي‌دهد. نگارنده نخست به اهميت اخلاق و مفهوم لغوي و اصطلاحي اخلاق، ادب، فلسفه اخلاق و اخلاق عملي و سپس از لحاظ فقهي به بررسي مفاهيم اخلاقي مي‌پردازد و ميراث فکر شيعه در مقوله اخلاق و فلسفه اخلاق را باز مي‌گويي. وي در همين زمينه ابتدا به معرفي منابع فکر شيعه در مسأله اخلاق، علم اخلاق و فلسفه اخلاق، تاريخچه پرداختن شيعيان به مسايل اخلاقي و ويژگي‌هاي تفکرات اخلاقي آنان را ارائه کرده، آن‌گاه ميراث بر جا مانده از تفکرات و علم اخلاق شيعه را نيز معرفي مي‌کند. او در فصل دوم علي بن مسکويه رازي يکي از فلاسفه مشهور مسلمان و شخصيت علمي، حيات اجتماعي، تفکرات فلسفي و اخلاقي و برخي عملکردها و اقدام‌هاي علمي وي را در مقوله علم فلسفه و اخلاق شرح داده است. در فصل سوم اصول فکري و اخلاقي ابن‌مسکويه، مانند علم النفس، تعريف نفس، ويژگي‌هاي نفس، ادراکات نفس، خلود و جاودانگي نفس، سعادت و شقاوت نفس، فعل اخلاقي و کمال نفساني انسان، ذکر مي‌شود. در فصل چهارم نيز برخي ديگر از اصول اخلاق نظري ابن‌مسکويه همچون: تطور انواع، رابطه جسم با نفس و پيدايي فضايل نفساني، رابطه بين قواي نفس و فضايل نفساني، معيار اعتدال و حد وسط در فضايل اخلاقي، عدالت، رابطه عدالت با نفس، اقسام عدالت، معيار عدالت، محبت، عوامل محبت، اقسام محبت، ارزش محبت و رابطه بين محبت و عدالت را مي‌خوانيم. در فصل پنجم مباحثي مثل جبر و اختيار، ضرورت نيت در فعل اخلاقي، معيار فعل اخلاقي، اثر محيط در تربيت اخلاقي، نقش دولت و محيط اجتماعي در اخلاق و تربيت، طب روحاني، حفظ سلامت نفس، ضرورت محاسبه نفس، علاج بيماري‌هاي نفس، مانند غضب، خوف و حزن (غم) و ظرفيت‌هاي مختلف نفس براي رسيدن به فضايل و رذايل اخلاقي، از منظر ابن مسکويه شرح و بررسي شده است.