جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫صوم يا روزه، که يکي از احکام عبادي اسلام مي‌باشد، متضمن آن است که انسان در مدت معيني از آن‌چه مبطل روزه مي‌باشد خودداري نمايد. در آموزه‌هاي اسلامي براي جبران حرمت‌شکني کساني که اين حکم را رعايت نکرده‌اند، احکام ديگري وضع شده که يکي از آن‌ها کفاره مي‌باشد. بررسي ديدگاه فقها نشان مي‌دهد که اکل و شرب، جماع، استمنا، انتساب کذب به خدا و رسول خدا و ائمه(، ايصال غبار به حلق، ارتماس در آب، بقاي عمدي بر جنابت تا طلوع فجر، احتقان و اماله، و قي از مفطرات روزه به‌شمار آمده، و ارتکاب عمدي اين مفطرات موجب کفاره مي‌شود. هرچند برخي از فقها کفاره را فقط در بعضي از اين مفطرات اثبات کرده‌اند. البته افطار روزه معين مانند ماه رمضان، نذر و اعتکاف، موجب گناه بوده و کفاره هم در پي افطار روزه معين واجب مي‌شود. فقهاي اماميه با استناد به آيات قرآن و روايات، کفاره روزه ماه رمضان را عتق رقبه، اطعام شصت فقير، و شصت روز روزه پياپي به‌صورت تخييري دانسته‌اند. کفاره روزه قضاي رمضان نيز اطعام ده فقير، و در صورت ناتواني، سه روز روزه پي‌درپي مي‌باشد. ديدگاه مشهور ميان اماميه آن است که کفاره افطار روزه نذر معين و کفاره صوم اعتکاف، همانند کفاره روزه ماه رمضان است. فقهاي اماميه در عمل عتق رقبه به‌عنوان کفاره، شرايطي مانند اسلام و ايمان عبد، سلامتي از عيوب، و ملکيت را لحاظ کرده‌اند. براي شصت روز روزه که مستند قرآني دارد، بر اساس روايات، پياپي بودن آن با کمي از روزه ماه دوم، و حتي با يک روز نيز محقق مي‌شود. در اطعام هر فقير نيز يک مدّ طعام کفايت مي‌کند. در صورتي که فرد مکلف از انجام تمام اقسام کفاره ناتوان باشد، حکم کفاره او به هيجده روز روزه تقليل مي‌يابد؛ و اگر از انجام آن نيز ناتوان بود بايد به قدر وسع خود صدقه بدهد و روزه بگيرد.