جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 67
شیخ احمد تجانی و طریقت تجانیه
نویسنده:
مرتضی خسروشاهی، محمدجواد شمس
نوع منبع :
مقاله , مدخل اعلام(دانشنامه اعلام)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
چکیده :
تجانیه، سلسلۀ عرفانی منسوب به شیخ احمد تجانی (1150-1230ق)، که به همت او در 1196ق بنیان نهاده شد، یکی از بزرگ‌ترین طریقت‌های صوفیه در شمال آفریقا است که نقش مهمی در نشر اسلام و جذب بسیاری از مسلمانان این منطقه داشته است. شیخ احمد در نوجوانی قدم در طریق سلوک نهاد، و پس از تشرف به مهم‌ترین طریقت‌های موجود زمان خویش همچون: قادریه، ناصریه و خلوتیه و دریافت اجازه تلقین ذکر، سرانجام در سال 1196ق مدعی شد که از جانب نبی مکرم اسلام(ص) مأمور به تأسیس طریقتی شده است که بعدها آن را طریقت تجانیه یا ابراهیمیّه نامید. هم اکنون پیروان این طریقت در کشور‌هایی چون: الجزایر، مصر، سودان، نیجریه، نیجر، موریتانی، تونس، غنا، مالی و کنیا فعالیت دارند. از اهم اصول طریقتی این سلسله می‌توان به اذکار خاص آنان که عبارت است از ذکر استغفار، لا اله الا الله، صلوات بر نبی مکرم و نیز ذکر روز جمعه و صلاة الفاتح و جوهرة الکمال اشاره کرد.
صفحات :
از صفحه 67 تا 80
نگاهی تحلیلی به رابطۀ معنوی سلطان ولد و مشایخ طریقۀ مولویه
نویسنده:
داود واثقی خوندابی , مهدی ملک ثابت , محمد کاظم کهدویی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
کاشان: دانشگاه کاشان,
چکیده :
بهاءالدین محمد، معروف به سلطان ولد، یکی از قدرتمندترین مشایخ طریقۀ مولویه محسوب می شود. او همواره مشایخ و بزرگان مولویه را تکریم و از اوامر پیرانۀ آنها اطاعت می کرد. سلطان ولد نه تنها سر سپرده پدر خود بود، بلکه صحبت سید برهان الدین محقق ترمذی را نیز درک کرد. او از زمره کسانی بود که به حقیقت وجودی شمس تبریزی پی برد و شمس نیز اسرار الهی را در گوش جانش دمید. علاوه بر این، سلطان ولد از خلافت صلاح الدین زرکوب احساس خشنودی می کرد و او را شاه دو جهان و یکتای عالم می دانست. وی حسام الدین چلبی را نیز شیخ خود دانسته، معتقد بود که با تمسک به ولایت الهی او به کعبۀ مقصود می توان رسید. پس از مرگ حسام الدین، سلطان ولد پشتیبان معنوی خود را از دست داد و در فراق او به گریه و زاری پرداخت؛ اما حسام الدین به خواب او آمد و به سوی کریم الدین بکتمر هدایتش کرد. سلطان ولد اگر چه به مدت هفت سال از افاضات معنوی این مرشد بهره می گرفت، اما او را به - مریدان معرفی نکرد. نگارندگان چند عامل را در گمنام ماندن کریم الدین بکتمر دخیل می دانند: 1 - حب مفرط مریدان به سلطان ولد؛ 2- میل سلطان ولد به مقدس نشان دادن خاندان مولوی؛ 3 قدرت اجتماعی سلطان ولد و شهرت گریزی کریم الدین؛ 4- عقاید عرفانی سلطان ولد. در این جستار بر آنیم تا ارتباط معنوی سلطان ولد را با مشایخ طریقۀ مولویه بررسی کنیم.
صفحات :
از صفحه 131 تا 162
اخلاق و عرفان اسلامى
نویسنده:
محمدتقی مصباح یزدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
چکیده :
در مباحث قبل گذشت كه عرفان به معرفت بی واسطه اطلاق می گردد؛ معرفتی كه دل با تمام وجودش خدا را بيابد. راه‌های شناخت عرفانی به دو شيوه است: 1. استفاده و كمك از سالكان واقعی اين طريقت؛ 2. تحليل عقلی برای شناخت راهی كه می بايست پيمود؛ و نيز بيان شد كه سير و سلوك مبدأ و مقصدی دارد، مقصد خداست و مبدأ آن، سير توسط انسان از وضع موجود به مقامی كه مطلوب است، يعنی قرب به خدا صورت می گيرد. اينك ادامه اين مجموعه از سخنراني را پی می گيريم.
نسبت عرفان و شريعت نزد عرفاي اسلامي
نویسنده:
علی آقانوری، قادر حافظ
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
مقاله حاضر به گزارش و بررسى ديدگاه بزرگان عرفان نسبت به شريعت و احكام عملىِ دين مى‌پردازد. مراد از عرفا در اين مقاله بزرگان و افراد برجسته عرفان است. افرادى كه رشد و رواج تعاليم اهل حقیقت وامدار آنان بوده است و مورد قبول اهل حقیقت، نيز هستند. بررسى رفتار و گفتار منسوبان و پيروان اين راه و رسم و كسانى كه ظاهر درويشى را به ارث برده‌اند تحقيقى جدا مى‌طلبد و طبعاً نتايج ديگرى نيز در پى‌ خواهد داشت. در این بین مسئله آن است که چه رابطه‌ایی بین این دو مفهوم وجود دارد آیا لازم ـ ملزوم یکدیگر هستند یا نه. که در پاسخ باید گفت: فرضیه اصلی این نوشته بر رابطه تنگاتنگ این دو مفهوم استوار گشته و در پی ‌پاسخ به آن است. بنابراین در بخش اول، سخنان عرفا را درباره‌ی شريعت از ابتداى شكل‌گيرى تا مرحلۀ كمال آن، پى‌گيرى می‌كنيم و در بخش دوم، از رابطه تنگاتنگ عرفان و شریعت سخن خواهیم گفت و در ادامه، دربخش سوم نقطه نظر کسانی که قائل به سقوط تکلیف در مراحل سیر و سلوک هستند بررسی خواهد شد.
جایگاه و نسبت میان تصوف و شریعت در اندیشه ی شیخ احمد سرهندی
نویسنده:
ناصر گذشته, محسن جنگجو
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: انجمن علمی عرفان اسلامی ایران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
یکی از پرسش‌های عارفان مسلمان جایگاه تصوف در شریعت اسلام است. ایشان از آغاز شکل‌گیری تصوف بخش‌هایی از کتاب‌های خود را به بازشناسی پیوند میان شریعت و طریقت و اثبات اینکه خاستگاه طریقت و آموزه‌های صوفیانه، قرآن و روایات است اختصاص دادند. نقطه اشتراک بسیاری از این صوفیان این باور بود که شریعت پوسته و ظاهر دین است، درحالی‌که طریقت مغز و باطن آن است. احمد سرهندی، نیز به این مسئله پرداخته است. او بر ضرورت پیروی از دین و پرهیز از هرگونه بدعت در دین تأکید دارد. درعین‌حال، به باور وی، سیر و سلوک عارفانه بخشی از دین‌داری است که می‌توان به‌واسطه ی آن به ناتوان ساختن و واسازی نفس پرداخت. پس از « مقام ولایت» که واپسین گذار سلوک صوفیانه است، مقام دیگری وجود دارد که وی آن را «مقام نبوت» می‌نامد. این مقام پس از سیر نزولی سالک به‌دست می‌آید و در آن عارف به انجام احکام شرعی و عبادت‌ها نیازمند می‌گردد. به باور سرهندی، اگر مشایخ صوفیه می‌توانستند خود را از چنبر مقام ولایت که ویژگی‌هایش سکر و شطح و باور به اتحاد و حلول و وحدت وجود است برهانند، درمی‌یافتند که فرجام سلوک، بازگشت به مقام نبوت است که مبرا از هرگونه باور به توحید وجودی، سخنان شطح‌آمیز و بی‌توجهی به ارکان شریعت است.
صفحات :
از صفحه 81 تا 102
عرفان شریعت: از تعارض تا گفتگو گونه شناسی ارتباط میان عرفان و شریعت
نویسنده:
علی شیخ الاسلامی، ابوالفضل تاجیک
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
رابطه میان عارفان و متشرعین - به نمایندگی فقها - در طول تاریخ تمدن اسلامی، رابطه‌ای پر فراز و نشیب بوده است. تلقی عارفان از شریعت نیز به همین منوال با نوسانات مختلفی همراه بوده است. برخی از اهل تصوف، حقیقت را همان شریعت می‌دانند (وحدت‌انگاران) و برخی دیگر حقیقت را ورای شرع و قانون می‌انگارند و حضور شریعت را مخلّ ظهور طریقت و تصوف می‌دانند (معارضان). برخی گروه‌های دیگر نیز با اصالت دادن به هر یک از دو گفتمان، معتقدند نبایستی هیچ‌یک در حریم دیگری ورود کرده و هر یک متکفل سامان دادن به بخشی از نیازهای این‌جهانی و آن‌جهانی فرد است (استقلال‌اندیشان). گروه دیگری نیز فارغ از آنکه خود به کدام‌یک از دو گروه وحدت‌اندیش یا استقلال‌اندیش معتقدند، در پی ایجاد گفت‌و‌گو میان این دو گفتمان پرقدرت فرهنگ و تمدن اسلامی‌اند و معتقدند چنانچه بتوان با گفت‌و‌گو و برقراری آتش‌بس میان این دو گروه پتانسیل‌های موجود در هر یک را به فعلیت رساند، فرهنگ و تمدن اسلامی شاهد یک جهش عظیم رو به جلو، هم در جهات مادی و هم در سمت‌و‌سوی معنوی خواهد بود (گفتگو). این مقاله می‌کوشد تا آرای جریانات مختلف فکری اسلامی را ذیل یکی از این چهار گروه دسته‌بندی نماید.
صفحات :
از صفحه 51 تا 73
پیوند طریقت با شریعت در قرن پنجم هجری
نویسنده:
فرهنگ محمدی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
چکیده اساس شریعت، احکام تعیین‌شده از سوی شارع اسلام است، که فقها عمل به آن را عامل سعادت دنیوی و اخروی می‌دانند. اما در برداشتی دیگر با عنوان طریقت و تصوف، غیر از عمل به شریعت، اعمالی ریاضت‌گونه در جهت رسیدن به باطن امور الزامی است، که این امر مخالفت متشرعین را برانگیخت. از این‌رو طریقت سعی در نزدیکی با شریعت را داشت ولی موفقیتش چشم‌گیر نبود. اما وفور علما و مدارس اسلامی، کثرت تألیف و تصنیف، رواج مجادلات مذهبی، گسترش کلام اشعری و حیات امام محمد غزالی، قرن پنجم هجری را برای صوفیه نسبت به دوره‌های پیشین متمایز کرده است. در حالی‌که هر یک از گروه‌های دینی جامعه‌ی اسلامی سعی در اثبات برتری و کنار زدن رقیبان خود بودند، طریقت صوفیه بیشترین سود را از این آشفته‌بازار نصیب خویش کرد. اهل طریقت فارغ از درگیری‌های مذهبی و سیاسی به انسجام تشکیلات سازمانی خود و گسترش خانقاه‌ها پرداختند، و از جانب دیگر با تألیفات متعدد و نقد خویش، بیش از گذشته اعمال خود را به اهل‌شریعت نزدیک کردند و حتی در مواردی از آن‌ها پیشی جستند. در نتیجه‌ی آن مخالفت‌ها علیه تصوف کم‌رنگ شد و حتی بسیاری از عالمان متشرع یا به طریقت پیوستند و یا آن را تأیید می‌کردند. با پیوستن غزالی به این گروه مشروعیت تصوف تکمیل شد، و به ثبات نسبی در جوار شریعت دست یافت. اوضاع اجتماعی- اقتصادی، حمایت حاکمان از صوفیه، و رکود بازار فلسفه و علوم عقلی، به موفقیت تصوف افزود، به گونه‌ای که پس از قرن پنجم به صورت مدرسه‌ای تعلیم داده شد، و با تشکیل طریقت‌های مختلف، و نفوذ در ادبیات و اخلاقیات جامعه، در میان شیعه و سنی و حتی غیرمسلمانان گسترش یافت. در این تحقیق سعی شده عوامل و ضرورت‌های پیوند طریقت با شریعت در قرن پنجم هجری، با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و روش توصیفی – تحلیلی پاسخ داده شود.کلید واژه‌ها: اسلام، طریقت، تصوف، شریعت، علما، غزالی، مشروعیت.
شرح اصطلاحات عرفانی دیوان امام خمینی (ره)
نویسنده:
حسینعلی رفیعی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
پژوهش حاضر شرحی به مذاق عرفان بر اشعار و غزلیات امام خمینی(ره) می‌باشد. در این پایان‌نامه سعی بر آن شده است تا مشرب و اندیشه عرفانی امام خمینی(ره) و میزان تأثیر عرفای پیشین بر شخصیت معنوی و عرفانی وی برای خوانندگان محترم نمودار شود.بدون شک ادبیات عرفانی، دریای مواج معانی و ذوق و عشق و لطافت و زیبایی است که توسط انسان‌های وارسته و به حق پیوسته که چشمه‌سار وجودشان گنجینه اسرار و حقایق الهی است غنا یافته است. سروده‌های عرفانی عارف و عالم ربانی امام خمینی(ره) نیز در نهایت زیبایی و اوج معنا و فصاحت سرآغازی برای معرفت و شناخت بیشتر نسبت به این فقید بزرگوار است. این سروده‌ها که به صورت دیوانی منسجم درآمده، شمه‌ای از مقامات معنوی و ادبی ایشان را نمایان می‌سازد.اما شیوه شرح کتابخانه‌ای است؛ بدین صورت که ابتدا معنای واقعی لغت از فرهنگهای معتبر فارسی استخراج گردیده، سپس از نقطه نظر عرفان و تصوف با مراجعه به متون قدیم عرفانی و همچنین فرهنگ اصطلاحات عرفانی پژوهندگان پیشین و معاصر بار عرفانی و معنای صوفیانه اصطلاح شرح شده است.مرحله بعدی و نوآورانه شرح اینست که اصطلاحات عرفانی اشعار امام خمینی(ره) با کتب چاپ شده امام و سایر آثار عرفانی منثور وی تطبیق گردیده و به ترتیب حروف الفبا در داخل متن این پایان نامه هر کدام با آوردن مصداق شعری که حاوی واژه عرفانی مربوطه می‌باشد، شرح و توضیح داده شده است. در اثنای شرح و با نظر دقیق در این دیوان ، مطالب بسیار بلند عرفانی، اخلاقی ، اجتماعی و سیاسی به چشم می خورد؛ برخلاف اکثر دواوین که یا عرفانی یا عاشقانه محض‌اند؛ دیوان امام یک دیوان اسلامی و قرآنی است در حالی که عرفان بر سایر امور آن تفوق دارد و از خلال اشعار و غزلهای آن حضرت رایحه کلام شاعران بزرگی همچون عطار، مولوی، حافظ و ... استشمام می شود.نیز مشرب عرفانی امام، از فکر و نظریات مشاهیر و عرفای اسلامی علی‌الخصوص محی‌الدین بهره‌ها گرفته است. لکن وجه تفارق اساسی منش عرفانی حضرت امام با سنت عرفانی قبل از خود در این است که وی اگر چه در دامن همین سنت پرورش یافته اما به رغم این ، پایه‌گذار مکتبی شده که در آن درونگرایی و انزوا جایی ندارد.
ویژگی‌های سلوک راه حسینی از منظر قرآن و روایات
نویسنده:
محبوبه موسوی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
پژوهش حاضر در چهار فصل و با نگاهی ژرف به سالکان راه حسینی تنظیم شده که روندی جدید از ویژگی های راه حسینی را به رشته تحریر در آورده است .در این مختصر کوشیده شده که ابتدا با ارزشگذاری همه موجودات عالم هستی برای وجود مقدس سیدالشهدا به نتیجه ای ارزشمند برسیم که : با عزاداری برای سیدالشهدا و جان سپردن در راه ایشان و یاران باوفایشان ، صاحب کمالات و درجاتی خواهیم شد که ما را در مسیر قدم صدق ثابت قدم نگاه خواهد داشت . بعد از گذشتن از مسیر بکاء حسینی و برکات لطم بر خود در عزای حسینی ، به صفات برجسته یاران سیدالشهدا با توجه به آیات و روایات پرداختیم که ماحصل آن فوز عظیمی برای هرکسی که مسیر ایثار ، بصیرت و...تولی و تبری را طی کند، خواهد بود . بعد از این وصف وارد معرکه رجعت حسینی شدیم که پس از پرداختن به کیفیت آن و با مقایسه راه حسینی با راه مهدوی دریافتیم که منتظر ظهور باید تربیت یافته عاشورا باشد . واما در نهایت این رساله ما را به این نتیجه می رساند که مومن کمال خود را در مسیر حسینی با اشک و انابه و دعا و تلاش برای متصف شدن به خُلق حسینی و در انتظار رجعت بودن ،حاصل می نماید.
سیر اندیشی مهدویت در جریان تصوف از آغاز تا تشکیل دولت صفوی
نویسنده:
نرجس جلالیان
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
پژوهش حاضر به بررسی جنبه های مختلف پیدایی و سیر اندیش? مهدویت در تصوف بارویکرد، به علل وتأثیرات پیدایش اندیش? ناجی گرایانه در تصوف، در مسیر گذار از شکل اندیش? مهدویت در تصوف ودر نهایت پیوند تشیع و تصوف با تکیه بر عنصر ولایت می پردازد.در واقع، بررسی و تبیین تعامل تصوف و تشیع، با تکیه بر اندیشه مهدویت، بررسی و رسوخ اندیشه های ناجی گرایانه در تصوف، مقایسه و تبیین شباهت ها و ارتباطات اندیشه های مهدویت در تصوف و تشیع، وبررسی وجوه افتراقات و اشتراکات اندیش? ولایت در تصوف و تشیع از اهداف این پژوهش به شمار می آید.فراز و فرود تصوف و رشد اندیش? مهدوی؛ ریشه های پیدایی متمهدین، با تکیه بر اندیشه های صوفیانه، پیش از هر موضوعی برای محقق، شرایط مذهبی، سیاسی، اجتماعی این دوران را متبلور می سازد.اما در این دوران چه عواملی بررشداندیش? مهدویت در تصوف نقش به سزایی داشتند؟تحقیق حاضر که با تأکید بر اندیش?مهدویت در تصوف صورت پذیرفته، نشان می دهد که:عوامل بساری در گسترش اندیش? مهدویت در تصوف نقش داشتند که مهم ترین آنها، عبارتند از پیدایی فرق ورشد طریقت هادر تصوف، انتساب مشایخ صوفیه به سمت شیخ الشیوخی، 2- شکل گیر ی انشعابات در فرق شیعی پس از شهادت امامان معصوم شیعه3- حملات مغول، تضعیف روحیه ملی ایرانیان، حمایت سلاجقه ازتصوف، 5 رشد فلسفه در تصوف، و تأثیرات آموزه های مکتب وحدت وجودی ابن عربی و کوشش علمای امامیه در آمیختن آموزه های بنیادین تصوف و تشیع، ودر نهایت وجوه اشتراکات بین تصوف و تشیع در باب اندیش? مهدویت (ولایت )، که همین عنصر پلی برای ارتباط ودر نهایت پیوند تشیع، با تصوف با تکیه بر اندیش? مهدویت شد. ودر نهایت جنبش صوفیانه – شیعیانه طریقت اردبیل، که تمامی حلقه های تکمیل دو عنصر تصوف وتشیع در آن به کمال رسیدند.برای حصول به اهداف پژوهش، تحقیق به روش توصیفی تحلیلی با تکیه بر تحقیق کتابخانه ای، واستفاده از منابع اصیل تصوف صورت گرفته است، تطبیق و تحلیل منابع اصلی، جمع آوری اطلاعات، و سازماندهی آنها و تجزیه و تحلیل و سرانجام استنتاج آنها، روش تحقیق در این پژوهش بوده است.واژگان کلیدی: طریقت، تصوف، تشیع، مهدویت، پیوند.
  • تعداد رکورد ها : 67