جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

"شوپنهاور" ژرف ترین و بی رحم ترین بدبین فلسفه ی غرب، سرود شوربختی های هستی آدمی را با اندوهی سر داد که اندک چیزی از تغزل کم داشت؛ و با این همه، خود از زیبایی های موسیقی و هنر به وجد می آمد. ولی چگونه چنین حزن انگیزی و چنان شور و خلجان والایی در یک انسان و یک ذهن یک جا گرد آمد؟ تنها با تطبیق این دو سویه ی اندیشه ی شوپنهاور است که به راستی می توانیم امیدوار باشیم که ناسازه وارترین و چه بسا کژروترین همه ی اندیشه وران تاریخ تفکر را دریابیم. تنها از رهگذر تأمل در اندیشه های شوپنهاور در باب زیبایی است که می توانیم نگرش او به حقیقت را درک کنیم.

کتاب پیش رو در سال 2018 در آلمان به انتشار رسیده است. در این کتاب سعی شده به زبانی ساده و قابل فهم، تأملات شوپنهاور برای علاقه مندان به فلسفه معرفی و همچنین تأثیرات این اندیشمند بزرگ در زمینه های مختلف نشان داده شود. از آرتور شوپنهاور فیلسوف و نویسنده برجسته آلمانی به دلیل برخورداری از یک جهان بینی بدبینانه اغلب به عنوان فیلسوفی انسان ستیز یاد می شود. فیلسوفی که اندیشه هایش هرگز مورد توجه محیط های آکادمیک و دانشگاهی قرار نگرفت. شوپنهاور فلسفه ایده آلیسم ذهنیت گرای مختص به خود را بیشتر با تأثیرپذیری از افلاطون و کانت گسترش داد و موضوعاتی نظیر اراده گرایی متافیزیکی و اخلاق ترحم را در کانون توجهات خود قرار داد. شوپنهاور فلسفه هگل را هرگز نپذیرفت و در آثار خود به مجادله قلمی با وی، شلینگ، فیشته و اشلایرماخر و به طور کلی با ایده آلیسم آلمانی پرداخت. علاوه بر این وی از پیروان آیین بودایی بود، واقعیتی که به طور واضحی در آثار وی منعکس شده است. زندگی از نظر شوپنهاور همان درد و رنج است و هنر برای گریختن از این فلاکت، هر چند به صورت موقتی، بهترین تدبیر محسوب می شود. از این درد و رنج، فلسفه اخلاقی نشأت می گیرد که انسان ها را در مقابل بکدیگر و حتی در مقابل حیوانات مکلف به ترحم می نماید. خروج قطعی از این فرآیند مصیب بار تنها با چشم پوشی کامل از همه تمایلات و درخواست ها و همچنین انکار اراده معطوف به زندگی، امکان پذیر می شود.

واژه نامه تاریخی فلسفه شوپهناور را می توان به عنوان مرجعی معتبر و یا به عنوان گزارشی نسبتا جامع نگریست. این کتاب سه بخش عمده فراهم آورده است که نماییی کلی از زندگی و اندیشه شوپهناور به دست می دهد؛ واژه نامه که بسط موضوعی در آمد است و کتابنامه که منابع و نهادهای ذی ربط تا هنگامه انتشار اثر را معرفی میکند.

مشخصه آثار میشل ولبک یکی از پرخواننده‌ترین و بحث‌انگیزترین نویسندگان معاصر فرانسه تفکر شوپنهاور است. وقتی ولبک در میانه دهه دوم زندگی خود در کتابخانه‌ای به حکمت‌هایی در باب زندگی شـوپنهاور برخورد، مبهوت آن شـد و به دنبال نسخه‌ای از مهم‌ترین اثر فلسفی او، «جهان همچون اراده و تصور»، گشت و آن را به دست آورد. او در شوپنهاور این بدبین رادیکال، رویدادنگار رنج انسانی و مردم‌گریز گوشـه‌گیر برداشتی نیرومند در باب موقعیت آدمی و آینده محتوم او یافت. در محضر شوپنهاور، داستان مواجهه‌ای نظرگیر است میان یک رمان‌نویس و یک فیلسوف، و نیز گواهی بر تأثیـر ژرف و ماندگار فلسفۀ شوپنهاور بر یکی از بزرگترین نویسندگان زنده فرانسه.

مشخصه آثار میشل ولبک یکی از پرخواننده‌ترین و بحث‌انگیزترین نویسندگان معاصر فرانسه تفکر شوپنهاور است. وقتی ولبک در میانه دهه دوم زندگی خود در کتابخانه‌ای به حکمت‌هایی در باب زندگی شـوپنهاور برخورد، مبهوت آن شـد و به دنبال نسخه‌ای از مهم‌ترین اثر فلسفی او، «جهان همچون اراده و تصور»، گشت و آن را به دست آورد. او در شوپنهاور این بدبین رادیکال، رویدادنگار رنج انسانی و مردم‌گریز گوشـه‌گیر برداشتی نیرومند در باب موقعیت آدمی و آینده محتوم او یافت. در محضر شوپنهاور، داستان مواجهه‌ای نظرگیر است میان یک رمان‌نویس و یک فیلسوف، و نیز گواهی بر تأثیـر ژرف و ماندگار فلسفۀ شوپنهاور بر یکی از بزرگترین نویسندگان زنده فرانسه.

«ویلهلم دیلتای» فیلسوف و اندیشمند آلمانی بر این اعتقاد بود که کار علوم انسانی این است که آگاهی مستقیمی را گردآوری کند که پیشاپیش در مورد جنبه های گوگاگون حیات تاریخی موجود است و بکوشد این آگاهی را از طریق شناخت مفهومی تا حد ممکن سامان دهد. یکی از وظایف معرفت شناسی علوم انسانی این است که حدود و مشخصه هایی را شناسایی کند که در محدوده آنها می توان نظامی از علوم انسانی ترتیب داد و بررسی نمود که روش ها و شیوه های این علوم را تا کجا می توان از روش ها و شیوه های علوم طبیعی متمایز کرد. اما دیلتای این مسائل مربوط به معرفت شناسی و روش علوم انسانی را به عنوان بخشی از پرسش هایی بسیار گسترده تر در مورد ماهیت فهم انسان در متن این پرسش ها جای داده است . مترجم این کتاب قصد داشت پس از ترجمه جلد اول ، جلد دوم آن را ترجمه و روانه بازار نشر کند اما برای پرهیز از وقفه در کار ، ترجمه جلد سوم را آغاز کرد چرا که جلد دوم آن در دسترس نبود. طرح کلی دیلتای در تدوین علوم انسانی ، تعریف ، روش ، منطق و نتیجه آن در مقدمه جلد اول آمده است. ویلهلم دیلتای این مجلد را « تشکل جهان تاریخی در علوم انسانی » نامیده است . او عرفا عضو یکی از نحله های فلسفی آلمان پس از کانت محسوب می گردد که به نوکانتی ها مشهور شده اند.

کتاب جهان همچون اراده و تصور، اثری نوشته ی آرتور شوپنهاور است که نخستین بار در سال 1819 عرضه شد. این کتاب به شکلی گسترده به عنوان یکی از مهم ترین و تأثیرگذارترین متون در فلسفه ی قرن نوزدهم در نظر گرفته می شود. شوپنهاور در این اثر ارزشمند به معرفی و توضیح سوالات و موضوعاتی بنیادین در فلسفه می پردازد و تلاش می کند تا در دنیایی خشونت آمیز، جان فرسا و پر هرج و مرج، به معنی و هدفی شخصی دست یابد. کتاب جهان همچون اراده و تصور از زمان انتشار تاکنون، نسل های متعددی از نوازندگان، هنرمندان، نویسندگان، تاریخ نگاران و البته فیلسوفان را تحت تأثیر قرار داده است. این کتاب را می توان برترین اثر شوپنهاور و چکیده ی یک عمر از اندیشه های این فیلسوف بزرگ در نظر گرفت.

کتاب جهان همچون اراده و تصور، اثری نوشته ی آرتور شوپنهاور است که نخستین بار در سال 1819 عرضه شد. این کتاب به شکلی گسترده به عنوان یکی از مهم ترین و تأثیرگذارترین متون در فلسفه ی قرن نوزدهم در نظر گرفته می شود. شوپنهاور در این اثر ارزشمند به معرفی و توضیح سوالات و موضوعاتی بنیادین در فلسفه می پردازد و تلاش می کند تا در دنیایی خشونت آمیز، جان فرسا و پر هرج و مرج، به معنی و هدفی شخصی دست یابد. کتاب جهان همچون اراده و تصور از زمان انتشار تاکنون، نسل های متعددی از نوازندگان، هنرمندان، نویسندگان، تاریخ نگاران و البته فیلسوفان را تحت تأثیر قرار داده است. این کتاب را می توان برترین اثر شوپنهاور و چکیده ی یک عمر از اندیشه های این فیلسوف بزرگ در نظر گرفت.

نگاه فقه القرآنی به آیات قرآن کریم و تفسیر آیات الاحکام، نوعی استخراج و استنباط احکام شرعی از آیاتی است که به یک یا چند موضوع فقهی اشاره دارند. فقها و مفسران شیعه و سنی از دیرباز به موضوع آیات الاحکام توجهی ویژه داشته، و آثار متعددی را در معرفی و تفسیر آنها نگارش کرده‌اند. تفسیر آیات الاحکام؛ همانند علم تفسیر، دارای روش و مبانی تفسیری است. در اغلب این نوع تفاسیر، روش تفسیری آیات الاحکام، «اجتهادی» است و مفسر، با تلاش علمی خود و نیز با تکیه بر معیار عقل و همچنین با شناخت و رعایت مؤلفه‌ها و قواعد تفسیری و فقهی به تفسیر آیات الاحکام می‌پردازد. از جمله تفاسیر فقهی کتاب زبدة البیان مقدس اردبیلی و کتاب تفسیر الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن صادقی تهرانی می‌باشد. با توجه به برجستگیهای هر یک از دو تفسیر و سبک و روش مؤلفان آنها، در این پژوهش سعی می‌شود که دیدگاه این دو تفسیر در آیات الاحکام مربوط به صلاة، صوم و حج مورد بررسی قرار گیرد سپس نقاط افتراق و اشتراک این دو تفسیر مشخص و با آراء فقهی و تفسیری برخی دیگر از عالمان و مفسران شیعه و اهل سنت ارزیابی و مقایسه می‌شود.

کتاب حاضر مجموعه ای است جذاب و متنوع در باب زنان، که از میان تمام آثار مفصل آرتور شوپنهاور گرد آمده. هنر رفتار با زنان، مانند آثار دیگر شوپنهاور، صریح، بی پرده، دقیق، موشکافانه و البته تلخ و تاریک است. شاید بسیاری با برخی اندیشه های وی هم صدایی نداشته باشند، شاید هم کسانی باشند که آنها را بپذیرند، ولی هر چه باشد دیدگاه های شوپنهاور و طرز نگاه وی به زنان، افزون بر آشنایی بیشتر با این فیلسوف پر شور، به کار کندوکاو در نگاه فیلسوفان مغرب زمینبه زنان نیز می آید. هنر رفتار با زنان کتابی خواندنی است، هم برای آنها که مخالف دیدگاه های این فیلسوف هستند، هم برای آنان که مانند او فکر می کنند. شوپنهاور، در اینجا، هم برای برخی فمنیست ها خوراک حاضر آماده ای برای جدل و تند کردن آتش توپخانه شان در چنته دارد و هم برای محافظه کاران و مردسالاران. این کتاب هم مانند دیگر نوشته های شوپنهاور مطالب تند و صریحی را شامل می شود که البته تلخ و تاریک هم هستند. این کتاب از منظر محتوا، مواد آماده ای را در اختیار فمینیست ها قرار می دهد. شوپنهاور در این کتاب به سنت قدیمی و پر از اما و اگر گذشتگان خود و همچنین سنت های شرق در قبال زنان توجه داشته و جالب است که در فرازهایی در موافقت با سنت شرقی در این زمینه نوشته است. اگرچه او از سنت پیشینیان خود به ویژه فیلسوفان یونان و روم باستان و حتی از هگل در این زمینه تاثیر گرفته و پیرو همان نگاه تند به زنان است، خودش نیز آبشخوری برای اندیشه های نیچه شده است. این رساله شوپنهاوری ۱۶ بخش دارد که به ترتیب عبارت اند از: سرشت زن، تمایزات بین زن و مرد، وظایف طبیعی زنان، برتری های زنان، ضعف های زنان، انتخاب زن درست، عشق، زندگی جنسی، وضع زناشویی، تک همسری یا چندهمسری؟، حقوق زنان، زنان فرهنگ و هنر، زنان و جامعه، زنان و سرشت شهسواری، آنچه باید بدانیم، در ستایش زنان. اگرچه آثار شوپنهاور در طول زندگی خود تا حد زیادی ناشناخته بود، اما تأثیر عمیقی بر نسل های بعدی، متفکران و نویسندگان گذاشت. او فیلسوف بدبینی بود که از هنر و دانش به عنوان رهایی از درد خواستن، دفاع می کرد. از نظر شوپنهاور، "تاریخ هر زندگی، تاریخ رنج است"، که ناشی از "اراده کور جهان" است. او استدلال کرد که "شر" یک اتفاق نیست بلکه یک شرط اساسی آفرینش است. او می گوید:"زنان به دلیل اینکه خودشان کودکانه، بی پروا و کوتاه بینا هستند، مستقیما به عنوان پرستار و معلمان کودک ما عمل می کنند." وی تصریح کرد: زنان دانشکده های هنری و احساس عدالت ناقص هستند و با تک همسری مخالفت کردند. در حقیقت ، راجرز و تامپسون در بین فیلسوفان بد رفتاری از شوپنهاور را "زن گریز بدون رقیب در ... فلسفه غرب" می نامند. به طور خلاصه می توانیم بگوییم که رساله «هنر رفتار با زنان» به درد مردانی می خورد که دل شان از دست زنان خون است و می توانند با گردهمایی و خواندن این کتاب، خنده جمعی داشته و عقده های دل خود را باز کنند. از طرف دیگر، مطمئنا اگر زنان و در سطح افراطی تر فمینست ها این کتاب را بخوانند، مقدار زیادی تف و لعنت نثار روح شوپنهاور خواهند کرد. وولپی معتقد است نظریات شوپنهاور تحت تأثیر ملاحظات مختلف شکل گرفته اند که مشخص ترین شان بار سنگین مردانه و پیشداوری های بعضا گیرا و افسونگر بنیادین و نیاکانی در مورد زنان است. بنابراین اگر زندگی و فراز و فرودهای مهم احساسی و عاطفی زندگی شوپنهاور را مطالعه کنیم، می توانیم دلیل بسیاری از نسخه هایی را که در این کتاب پیچیده، متوجه شویم. با برگشت به بحث فلسفه غرب و میراثش، باید به این مساله اشاره کنیم که این طرز تفکر یعنی همین ناقص العقل بودن زنان و این که نمی توانند در جمع فلاسفه باشند، از باورهای رایج این فلسفه بوده است.