جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫غزنويان از سلسله‌هاي مشهور ايراني است که از مهم‌ترين مسائل آنان تعامل سياسي و فرهنگي با شيعيان بود. اين مسأله در رساله حاضر با استفاده از روش کتابخانه‌اي و اسنادي مورد بررسي قرار گرفته است. به قدرت رسيدن علويان و آل‌بويه، موجب تقويت جايگاه سياسي شيعيان گرديده و غزنويان مجبور بودند با پيروان اين فرقه تعامل برقرار نمايند. به نظر مي‌رسد که غزنويان به‌علت داشتن مذهب حنفي و هم‌مذهب بودن با خليفه عباسي، مي‌بايست با شيعيان که از دشمنان خلفاي عباسي به‌شمار مي‌آمدند، از در عناد و ستيز برآيند. اما با توجه به کثرت شيعيان اماميه، اسماعيليه و زيدي، و وجود شهرهاي شيعه‌نشين، تعامل با آنان از ضرورت‌هاي حکومت بود. البته تعامل غزنويان با شيعيان اسماعيلي به علت حمايت فاطميان مصر از آنان دشمنانه بود، و منطقه ملتان بارها مورد حمله حاکمان غزنوي قرار گرفت. روابط سياسي غزنويان با آل‌بويه و شيعيان اماميه تا مرگ فخرالدوله ديلمي حسنه بود و هر دو بر اساس رعايت حسن هم‌جواري رفتار مي‌کردند. با مرگ سيده خاتون، محمود به بهانه مبارزه با زناديق و با تشويق خليفه عباسي، به ري حمله کرد و اموال برخي از شيعيان را مصادره نمود. با وجود اين، اجازه داد ديوانيان ولايتي و علما و نقباي شيعه به وظايف خود مشغول باشند. شعراي شيعي چون فردوسي، سنائي غزنوي، غضائري رازي و کسايي مروزي هم مورد محبت محمود غزنوي بودند. اگرچه آن‌ها گاهي به علت تعصبات محمود، مورد عتاب قرار مي‌گرفتند اما در مجموع رفتار سلطان غزنوي با شعرا حسنه بود. تعامل و روابط سياسي و فرهنگي شيعيان با غزنويان محصول شرايط سياسي، اجتماعي آن عصر بوده و در بيشتر موارد اين روابط حسنه بود. نقبا، علما و شعراي شيعي از وضعيت مناسب برخوردار بودند و شيعه‌کشي غزنويان، جز در موارد معدود آن هم در مورد قرامطه و اسماعيليان تهمتي بيش نيست.