جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫در اين تحقيق ديدگاه فقه اماميه در باره اجماع و ابعاد گوناگون، اقسام و حجّيت آن بنا بر کاشفيت اجماع از قول معصوم(و نَه به نحو مستقل تجزيه و تحليل شده است. اين نوشتار در يک مقدّمه و سه فصل سامان يافته است. در مقدّمه با ضرورت، پيشينه، فرضيه و اهداف روش آن رو به رو مي‌شويم. در فصل اوّل ضمن بررسي معناي لغوي و اصطلاحي اجماع، حجّيت و اعتبار آن از منظر علماي اماميه کند و کاو گرديده است. در فصل دوم به اقسام و ابعاد مختلف اجماع پرداخته شده و تعريف و شرايط و انواع اجماع دخولي، لطفي، حدسي و همچنين حجّيت و عدم حجّيت هر يک از منظر فقها و اصوليين اماميه همراه با ادله و استدلالشان مطرح گرديده است. در همين زمينه نويسنده به اجماع تشرّفي يا تقريري که طبق آن وجود امام معصوم در ميان اجماع کنندگان يا تقرير اجماع آنان توسّط امام معصوم اِحراز شده، اشاره کرده و شرايط اجماع و حجّيت آن را وا رسيده است. در فصل سوم تعريف، تاريخچه، حجّيت و ثمرات اجماع منقول ازجنبه نَقل سبب و مسبّب و نَقل اجماع به لِحاظ هر يک از آن ها بررسي، واقوال مختلف درباره حجّيت و عدم حجّيت چُنين اجماعي منعکس گرديده است. مباحث پاياني نوشتار حاضر به اجماع مرکب و بررسي قول به حجّيت و عدم حجّيت و نيزاعتبار آن به دليل کاشفيت از قول، فعل و تقرير معصوم(از منظر عالمان اماميه اختصاص دارد.

‫چکيده : اين تحقيق به تشريح ادله عقلي و نقلي جواز و امکان تفسير قرآن کريم و شبهه هاي مبتني بر عدم جواز و امکان مي پردازد و پاسخ آن ها را نيز با دليل هاي عقلي و نقلي مي دهد. نويسنده در ضمن سه فصل ادله قائلان به عدم جواز تفسير را باز گفته و با توجه به سيره پيامبر اسلام(ص) و ائمه معصومين(، صحابه پيامبر اسلام، آيات قرآن و عقل، ادله آنان را باطل مي کند. وي در فصل اول به بحث درباره مفهوم واژگان کليدي تحقيق پرداخته و معناي تفسير در لغت، اصطلاح و ديدگاه مفسران، معناي لغوي و اصطلاحي تأويل و تفاوت آن با تفسير، معناي امکان و اقسام آن،‌معناي جواز، شرايط مفسر و علم و آشنايي وي با علوم مختلف بحث و بررسي شده است. فصل دوم به دليل هاي امکان و فهم‌پذيري تفسير اختصاص دارد و ادله عقلي آن، مانند برهان لطف و هدايت، برهان حکمت و نقض غرض، مقصود از نزول قرآن و ادله تلفيقي همچون: اعجاز قرآن، دعوت به تحدي و مرجعيت و معيار شناخت روايات به عنوان دليل هاي عقلي جواز و امکان تفسير قرآن بيان گرديده و سپس ادله نقلي جواز تفسير همچون: استناد به آيات متعددي از قرآن، استناد به چندين روايت و نيز استناد به سيره عملي پيامبر اسلام، ائمه معصومين( و صحابه پيامبر اکرم و روش و بناي عقلا، سيره مسلمانان و علماي اسلام، از ديگر ادله امکان و جواز تفسير قرآن ذکر مي گردد. در فصل سوم ادله مخالفان جواز تفسير و نقد آن ها ارائه گرديده، که در اين زمينه شبهه هاي عقلي مبني بر: مشکل بودن معناي قرآن و محدوديت علمي بشر، علم اجمالي مبتني بر وقوع تحريف در قرآن، دگرگوني معارف بشر و درک نادرست وي از قرآن، اختلاف هاي موجود در فهم ها و ادراکات، علم اجمالي نسبت به اراده خلاف بعضي ظواهر قرآن کريم، بلندي محتواي قرآن و ... مطرح و پاسخ آن ها داده شده است. آن گاه شبهه هاي و ادله نقلي مبني بر عدم جواز تفسير قرآن، مانند استناد به برخي آيات و روايات، که در آن ها ابهام عدم جواز تفسير وجود دارد، بحث و بررسي مي شود.