جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫چکيده : اين پژوهش به بحث درباره علم اسباب نزول و تاريخچه و نقش آن در تفسير قرآن کريم مي پردازد و مراحل تدوين اين علم و نقش ائمه(، صحابه و تابعين در تدوين و ارائه آن را به عنوان يکي از علوم مهم قرآني بررسي مي کند. نويسنده در پنج فصل به ابعاد اين موضوع پرداخته است. وي در مقدمه تحقيق به تعريف علوم قرآن، مفهوم نزول وحي، کيفيت نزول، حقيقت وحي، اهميت وحي و موضع اَعراب زمان نزول از وحي پرداخته است. در فصل اول پس از بيان حقيقت و معناي لغوي و اصطلاحي اسباب نزول، ديدگاه مفسران و قرآن پژوهان شيعه و اهل سنت را در زمينه مفهوم آن جويا شده و ضابطه شناخت اسباب نزول را از منظر آنان شرح مي دهد. در فصل دوم از نوشتار حاضر، تاريخچه مباحث مربوط به اسباب نزول، جمع‌آوري نخستين اسباب نزول قرآن، دوري جستن منافقين از آيات اسباب نزول و نزول نخستين آيات داراي اسباب نزول بيان گرديده و موضع‌گيري ها در قبال اين قبيل از آيه ها ذکر مي شود. در فصل سوم عوامل تأثيرگذار بر اسباب نزول، مراحل شکل‌گيري آن به صورت يک علم منظم و قابل استفاده براي تفسير قرآن، تأثير منع تدوين حديث بر اسباب نزول، صورت‌هاي مختلف آن، توجيهات خلفا و برخي صحابه و عالمان اهل سنت درباره منع تدوين حديث و ديدگاه‌هاي مفسران شيعه و سني در اين زمينه برجسته شده است. در فصل چهارم از اين نوشتار نويسنده به معرفي راويان اسباب نزول از ائمه شيعه و بعضي صحابه و تابعين مي پردازد، که اسامي اين افراد را مي توان در منابع معتبر روايي شيعه و اهل سنت يافت. درفصل پنجم تدوين اسباب نزول توسط عالمان شيعي و سني بيان گرديده و مهم ترين نويسندگان و محققان آنان که در اين زمينه به صورت مفصل مطلب نوشته‌اند و در کتاب هاي تفسيري خويش از اسباب نزول بهره‌هاي فراواني گرفته‌اند، معرفي شده و آثار آن ها با ذکر نمونه‌هايي چند از اسباب نزول مربوط در آن وصف گرديده، که بسياري از اين آثار، قديم و اندکي از آن ها نيز معاصر است.