جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مساله شناخت یکی از بنیادی ترین مسایل فلسفه است. نوع شناخت و دامنه شناخت است که مفهوم انسان را تعریف میکند و دامنه عمل انسان را تشریح می کند. دو نظام فلسفی حکمت متعالیه و منظومه فلسفی کانت را می توان قله های رفیع فلسفه اسلامی و فلسفه غرب به شمار آورد. تعریف این دو نظام از ادراک و عقل و فاهمه و تاثیر آن بر دیگر دانش ها می تواند برای ساخت نظامات اجتماعی شناختی و اندیشه ای بسیار راهگشا باشد. تعریف کانت از فاهمه با تکیه بر مقولات و محدود کردن ادراک به معبر فاهمه راه را بر بسیاری ار نوآوری ها در زمینه درک جهان بما هوهو بسته است در صورتی که در نظام صدرایی با عنایت به تعریف ملاصدرا از عقل و ادراک افق های پیش رو برای ادراک و نظام سازیها بر مبنای این ادراک بسیار گسترده و فراخ است. به نظر می رسد زمان ساخت نظامات به خصوص نظام شناختی ادراکی بر مبنای اندیشه صدرایی رسیده است.

از نظر ملاصدرا، خاطر به مثابۀ پیام، دارای سه جزء اصلی است: (1) فرستندۀ پیام، (2) محتوای پیام، (3) گیرندۀ پیام. خاطر رحمانی پیامی است که از جانب فرشته فرستاده می‌شود و الهام نام دارد و ویژگی آن سوق دهندگی انسان به سوی خیر یعنی به فعلیت رساندن قوا براساس حکم عقل و به طور متعادل است. خاطر شیطانی پیامی است که از جانب شیطان فرستاده می‌شود، وسوسه نام دارد و انسان را به سوی شر سوق می‌دهد؛ به این معنی که باعث می‌شود وی به برخی قوای خود بیشتر بپردازد و آنها را به صورت نامتعادل به فعلیت برساند. انسان با جنبۀ عالی خود که همان مرتبۀ عقل اوست با ملائکه ارتباط برقرار کرده، خواطر رحمانی دریافت می‌کند و با جنبة سافل خود که همان مرتبة وهم اوست با شیاطین ارتباط برقرار کرده و خواطر شیطانی دریافت می‌نماید. عوامل دریافت خواطر دو دسته اند: (1) عوامل الهی: عامل الهی دریافت خاطر رحمانی توفیق و عامل الهی دریافت خاطر شیطانی خذلان نام دارد؛ (2) عوامل انسانی: مقصود رفتارها و اعمالی است که اگر نیکو بوده و براساس عقل باشد انسان را مستعد پذیرش خواطر رحمانی می‌کند واگر ناپسند بوده و براساس شهوت و وهم باشد نفس انسانی را آمادۀ پذیرش خواطر شیطانی می نماید.

ترجمه ماشینی: مقاله استدلال می‌کند که روش‌شناسی شاعرانه برای ملاصدرا به دلیل نوع کار فلسفی او ضروری است. او بر بینشی متناقض از واقعیت به عنوان یک وحدت درجه بندی شده تکیه می کند که همه چیز را در بر می گیرد، اما هیچ چیز خاصی نیست. روش شاعرانه همچنین درک تخیلی از وحدت دانا و معلوم را تسهیل می کند که دوگانگی موضوع-ابژه معرفت شناسی مشاء را بر اساس وحدت درجه بندی شده وجود به چالش می کشد. ملاصدرا در هر دو این سطح از تحقیق فلسفی، بر بینشی متناقض از واقعیت و معرفت تکیه می کند که به بهترین وجه با زبان متناقض شعر بیان می شود. استفاده او از شعر به عنوان ابزار تحقیق فلسفی بر تخیل تکیه دارد، هم به عنوان مکانی برای درک ساختار جهان به روشی متفاوت از ذات گرایی ارسطویی، و هم به عنوان قوه ای که شکل گیری یک ژانر فلسفی جایگزین را که متناسب با غیرسنتی است، تسهیل می کند. نگاه به واقعیت و معرفت در فلسفه اسلامی متاخر.

ترجمه ماشینی: سایه میثمی. معرفت و قدرت در فلسفه های حامدالدین کرمانی و ملا ادرا شیرازی. New York: Palgrave Macmillan, 2018, pp. 227, USD 93.59. در چند دهه اخیر، مطالعه اسلام شیعی شاهد علاقه فزاینده ای به جنبه ها و دیدگاه های خاص فیلسوفان و متکلمان شیعی بوده است. تک نگاری که توسط سایه میثمی تألیف شده است، بر دیدگاه دو تن از تأثیرگذارترین متفکران شیعی، یعنی اندیشمند اسماعیلی قرن یازدهم، حامد الکرمانی و عارف و متفکر اثنی عشری، صدرالدین معز، معروف به صدرالدّین المعز تمرکز دارد. در طول فصل های پنج گانه، تحلیل تطبیقی متنی اندیشه آنان نشان می دهد که چگونه کلیدهای چندوجهی معرفتی و کیهانی از کرمانی به ملاصدرا منتقل می شود و در نهایت با نظریات مربوطه آنان در مورد حقانیت امام آمیخته می شود. بنابراین، در تحلیل نویسنده، معرفت‌شناسی، کیهان‌شناسی و نظریه سیاسی به رنگی تبدیل می‌شوند که سیر تحول فلسفه‌های سیاسی و عرفانی شیعی تا ظهور آیت‌الله خمینی و جمهوری اسلامی ایران را مشخص می‌کند. این کتاب شکل‌گیری اقتدار معرفتی و سیاسی را در سنت فکری شیعی - اسماعیلی از طریق آثار متفکر اسماعیلی قرن یازدهم، ابوحامد الکرمانی و شیعه‌شناسی - معرفت‌الذهن‌الذهب قرن هفدهمی بررسی می‌کند. پروژه سایه میثمی ارائه «بررسی انتقادی زمینه گفتمانی مشترک بین معرفت‌شناسی/روان‌شناسی و نظریه‌های دینی-سیاسی» با برجسته‌کردن آنچه که وی به عنوان چهار موضوع اصلی توصیف می‌کند: 1) روایات مشترک الکرمانی و ملاصدرا در کتاب‌های خود، 2. ) چهارچوب روایات مشترک شیعیان در مورد منشأ و گستره معرفت بشری، 3) روایات مشترک آنها در مورد ولایت مطلقه امام شیعیان، و 4) گفتمان آنها در مورد پویایی قدرت دانش و تأثیر آن بر شیعیان دینی معاصر و مدرن. گفتمان های سیاسی نویسنده قصد دارد این کار را با استفاده از مفاهیم فوکو از گفتمان - به عنوان مجموعه ای از مفاهیم و روایات حاکم بر رابطه بین محصولات نظری - و مفهوم "شکل گیری گفتمانی" در پویایی بین دانش و قدرت انجام دهد. میثمی پس از طرح پیشینه نظری و روش‌شناختی پروژه خود (فصل اول)، تحلیل تطبیقی خود را با کنکاش در نظریه‌های الکرمانی درباره معرفت و نفس که در کتاب «رحات‌العقل» مورد بحث قرار می‌گیرد، آغاز می‌کند و در آنجا تلاش می‌کند تا شیعی‌اسماع را همسو کند. مشاهده چکیده کامل