جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫مرو در گذشته بخشي از خراسان بزرگ بوده، و هم اکنون در کشور ترکمنستان قرار دارد. مورخين سابقه تاريخي آن را از سال 261 قبل از ميلاد مي‌دانند. در مرو قديم اديان زرتشتي و مسيحي، و در آغاز دوران اسلامي پيروان مذهب ماني و مزدک فعال بوده‌ند. مرو در سال 31 هجري توسط مسلمانان فتح گرديد، و بعدها به‌صورت پايگاه سپاه اسلام درآمد، که هر يک از خلفا فرماندهان خود را به آن ناحيه گسيل مي‌کردند. از آن ميان مي‌توان به کارگزاران امام علي(ع) ، جعده بن هبيره و خليد بن قره، و همچنين کارگزاران معاويه اشاره کرد. در سال 100 هجري، بني‌عباس با تبليغات عليه بني‌اميه وارد مرو شدند. مردم هم با خوشحالي به همکاري با آن‌ها اقدام نمودند. در مرو قيام‌هاي بزرگي عليه امويان صورت گرفت که مي‌توان به قيام يحيي بن زيد( در 120 هجري، و قيام محمد بن قاسم در 129 هجري، اشاره کرد. سرانجام ابومسلم خراساني در 129 هجري شالوده حکومت فاسد بني‌اميه را از خراسان برچيد. در سال 198 هجري مأمون عباسي مرو را به‌عنوان مرکز خلافت اعلام نمود. از آن تاريخ، مرو به‌عنوان يک مرکز سياسي و فرهنگي قلمداد گرديد. پس از هجرت امام رضا(ع) به مرو، آن‌جا کانون تشيع، فرهنگ‌ها، قيام‌ها و تضارب افکار اديان و مذاهب گرديد. با شهادت امام رضا(ع) و دفن ايشان در آن منطقه، اين شهر بيش از پيش مورد توجه شيعيان قرار گرفت. مرو همچنين براي مدت دو قرن، مرکز فرماندهي سلسله‌هاي طاهريان، سامانيان و سلجوقيان بود، و مراکز علمي زيادي در آن بنا گرديد. مشاهير بزرگ شيعه مانند سليمان بن حفص مروزي، احکم بن بشار مروزي و ابواحمد مروزي، که از محدثين و اصحاب امام رضا(ع) بودند، در مرو مي‌زيستند. مرو در قرن‌هاي دوم تا چهارم هجري به‌عنوان ام‌القراي جهان اسلام شمرده مي‌شد؛ ولي پس از هجوم چنگيزخان مغول در قرن 6 و7 هجري رونق خود را از دست داد.