جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫از مهم‌ترين آيات قرآني که مفسران شيعه و سني پيرامون آن بحث‌هاي کلامي زيادي کرده‌اند، آيه اولي‌الأمر و تعيين مصداق براي آن مي‌باشد. اولي‌الامر در اصطلاح به افرادي از امّت اسلامي گفته مي‌شود که ولايت و حکومت امت را در اختيار داشته، و آن‌چه را که مصلحت امت در آن است حکم مي‌کنند. امامت نيز در اصطلاح عبارت است از رياست و فرمانروائي بر همه مردم در امور دين و دنيا، توسط فردي که جانشين پيامبر اسلام( مي‌باشد. از ديگر مفاهيمي که براي اين بحث بايد روشن شود، عصمت مي‌باشد که در اصطلاح به‌معناي وجود نيرويي در انسان است که او را از ارتکاب کارهايي که جايز نيست، مانند خطا و گناه حفظ مي‌کند. علما و مفسران شيعه با استفاده از روايات فراواني که از پيامبر اکرم( رسيده است معتقدند که اهل بيت پيامبر مصاديق بارز اولي‌الامر مي‌باشند. خداوند متعال در آيه 59 سوره نساء، اطاعت اولي‌الامر را به‌صورت مطلق بر مؤمنان واجب کرده، و اطاعت آنان را در رديف اطاعت خدا و پيامبر اکرم( قرار داده است. بر اساس اعتقاد شيعه هر کسي که خداوند متعال اطاعت وي را به‌طور مطلق واجب کند، بايد معصوم از هر خطا و گناهي باشد. شيعه براي عصمت ائمه اطهار( به آيات تطهير و ولايت، و روايات متعددي از پيامبر اکرم( استناد کرده‌اند. بر اين مبنا، امام بايد شرايطي مانند افضل بودن، عصمت، علم الهي و انتصاب از ناحيه خداي متعال را داشته باشد. اما در زمان غيبت امام زمان( حاکميت اسلامي طبق فرموده امام زمان(، بر عهده فقيه جامع‌الشرائط مي‌باشد. اما در ميان علما و مفسران اهل سنت درباره مصاديق اولي‌الامر اختلاف است، و در اين زمينه به مصاديقي از قبيل فرماندهان لشکر، صحابه و تابعين، خلفاي راشدين، مطلق حاکمان، اهل حل و عقد و برخي موارد ديگر اشاره کرده‌اند. آن‌ها همچنين براي خلافت پيامبر اکرم( انتصاب الهي و عصمت را شرط نمي‌دانند.