جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫پژوهش حاضر، علم مقاصد شريعت، يعني در پيِ کشف ملاک‌هاي احکام و مفاسد و مصالح مترتب بر آن بودن و تأثير آن را در استدلال فقهي نزدِ فقهاي شيعه اماميه و مذاهب فقهي اهل سنت بررسيده و روش و ادله تبيين مقاصد شريعت و بايسته‌هايش و ارزش و اهميت آن را از ديدگاه فقهاي مشهور اماميه و اهل سنت بيان مي‌کند. نويسنده در چهار فصل در اين موضوع کندوکاو کرده است. در فصل اول ابتدا مباحثي مقدماتي از عمليات استدلال فقهي، مفهوم لغوي و اصطلاحي آن، اسباب و ابزار کار استدلال در فقه، نقش مباحث علم اصول فقه و مراحل و مراتب استنباط حکم شرعي نزد شيعه و اهل سنت، ادله مورد استفاده آنان در استدلال فقهي و تفاوت استفاده از انواع ادله نزد آنان سخن رفته، سپس به تعريف مقاصد شريعت و اقسام آن، روند تاريخي بحث از مقاصد شريعت در فقه اسلامي، رابطه علم مقاصد شريعت با علم اصول فقه، رابطه علم مقاصد شريعت با مصالح و مفاسد احکام، ملاک‌هاي آن و راه‌هاي کشف ملاک‌هاي احکام به وسيله عقل پرداخته شده است. پژوهنده در فصل دوم مقاصد شريعت و کارکردهاي فقهي و اصولي آن را از ديدگاه اهل سنت که خود از بنيان‌گذاران اين مبحث در علم اصول فقه هستند، بررسيده و آراي علماي مشهور آنان و نيز اختلاف نظرشان را در اعتماد يا عدم اعتماد به مقاصد شريعت و نوع کارکرد آن در عمليات استنباط منعکس مي‌سازد. در فصل سوم آراي علماي شيعه اماميه در مورد فقه مقاصدي و نحوه استفاده از علم مقاصد شريعت در کشف ملاک‌هاي احکام، ملازمه حکم عقل يا حکم شرع، تابعيت احکام شرعي از مصالح و مفاسد، کيفيت استدلال به حکم عقل و مقاصد شريعت در فقه مطرح شده و نقدهاي آنان به علم مقاصد شريعت بيان گرديده است. در فصل چهارم برخي از مهم‌ترين نقدهاي عالمان شيعي و سني در علم مقاصد شريعت در زمينه چگونگي کشف ملاک‌هاي احکام و حجيت آن و کشف مقاصد شريعت به وسيله نقل، ارزيابي مي‌شود.

تساهل و تسامح از اصطلاحات رایج در فرهنگ غرب است که غالبا از آن به عنوان شیوه‏اى مناسب و کارساز در رفتارهاى دینى، اخلاقى و سیاسى یاد مى‏شود . در این مقاله با صرف‏نظر از مباحث دامنه‏دارى که میان اندیشمندان بر سر حدود و قلمروهاى مختلف تساهل و تسامح در گرفته است، پس از اشاره‏اى کوتاه به مفهوم این اصطلاح، به بررسى مبانى غربى اندیشه تساهل مى‏پردازیم .