جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫اين پژوهش به تبيين انگيزه مخالفت‌هايي که نسبت به پيامبر اسلام(ص) صورت مي‌گرفت، و بررسي سيره آن حضرت در برخورد با اين مخالفت‌ها پرداخته است. انگيزه مخالفان پيامبر اسلام(ص) را مي‌توان در جهل و تعصب، ترس از فقدان آرامش، ترس از سقوط موقعيت اجتماعي، هراس از فروپاشي نظام قبيله‌اي، جبرگرايي، رقابت‌هاي قبيله‌اي، عدم شناخت از پيامبر(ص) ، و تعارض انديشه توحيد با شرک دانست. روش پيامبر(ص) در برخورد با مخالفان، مبتني بر مدارا، محبت، حکمت، اندرز نيکو، و استدلال و مناظره به نيکوترين روش بود. اين روش در اوايل بعثت، باعث تحريک عواطف و احساسات مردم مکه شده و آنان را به اسلام ترغيب مي‌کرد؛ اما هنگامي که مشرکان، به اصل دين حمله مي‌کردند، برخورد پيامبر همراه با صلابت و قاطعيت بود. به همين دليل، برخورد پيامبر(ص) ، نسبت به مخالفت‌هاي يهوديان مدينه، در ابتدا بر اساس استدلال و مدارا، و اتعقاد پيمان‌هاي صلح بود، اما هنگامي که يهوديان پيمان‌شکني کردند، و با مشرکان مکه شروع به همکاري نمودند، حضرت دستور جنگ با آن‌ها، و محاصره و اخراج آنان را از مدينه صادر کرده، و بعضي از سران فتنه را نيز اعدام نمود. آن حضرت در برخورد با منافقان فتنه‌انگيز هم تا جايي که ممکن بود مدارا مي‌کرد، اما اگر فتنه‌ها در مورد مسايل اصولي بود، به‌شدت با آن برخورد مي‌کرد. ماجراي به آتش کشيدن مسجد ضرار که پايگاه منافقان بود، يکي از مصاديق اين شدت عمل مي‌باشد. جنگ‌هاي پيامبر همواره براي رفع موانع، و فراهم نمودن زمينه دعوت و تبليغ، و يا به سبب پيمان‌شکني مخالفان و دفع تجاوز آن‌ها بوده است. ايشان با مخالفان فکري و عقيدتي نيز، بر اساس دعوت به اقامه برهان، پند و اندرز، و مناظره به شيوه نيکو برخورد مي‌کردند. پيامبر(ص) ، مخالفان شخصي و خانوادگي خود را مورد عفو قرار مي‌دادند، و در مجموع، همين اخلاق خوش پيامبر دليل اصلي جذب مردم و حتي مخالفان به اسلام بود.