جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫اين نوشتار به بررسي حکم فقهي ترور و کشتن ناجوانمردانه افراد مسلمان و غير مسلمان و موارد حرمت و جواز آن از ديدگاه شيعه اماميه و اهل سنت مي‌پردازد. نويسنده مي‌کوشد با مراجعه به آموزه‌هاي قرآن و سنت، عدم جواز و ناجوانمردانه بودن ترور در فرهنگ اسلامي را اثبات کرده و ادله عقلي و نقلي حرمت آن را از نگاه شيعه و اهل سنت ارائه دهد. وي در سه فصل پژوهش حاضر را ساماندهي کرده است. در فصل اول به بررسي معناي لغوي اغتيال يا همان ترور و مفهوم عرفي، قرآني و روايي آن پرداخته و تاريخچه ترور در تاريخ بشريت و نخستين ترور (کشته شدن هابيل به دست قابيل) ارائه نموده، سپس تاريخچه ترور را در دين اسلام، عصر رسالت، دوره خلفا، دوره امويان و عباسيان به تصوير مي‌کشد. آن گاه مفهوم خاص اغتيال (ترور) دراين پژوهش را بررسيده و ديدگاه‌هاي فقها و عرف عام را در اين باره جويا شده است. نگارنده فصل دوم از نوشتار خويش را به حکم ترور از ديدگاه فقهاي اهل سنت اختصاص داده و روايات متعددي از کتاب‌هاي صحاح سته در مذّمت و حرمت آن و همچنين احاديثي که به صورت ضمني ترور را جايز دانسته، نقل نموده و حکم آن را در کتاب‌هاي فقهي و فتاواي فقهاي اهل سنت برجسته مي‌سازد. سپس استدلال‌هاي فقهي حکم ترور را از ديدگاه اهل سنت و شيعه اماميه مطرح کرده و مقتضاي اصول عمليه و قواعد ثانويه فقهي و دليل لبيّ (دليل عقلي و سيره عقلا)، سيره متشرعه و اجماع در حرمت ترور را به صورت مبسوط شرح و بررسي مي‌کند. آن گاه وي با اشاره به ادله لفظي حرمت ترور، مانند استناد به آياتي از قرآن و رواياتي خاص از معصومين، دليل هاي منع و جواز ترور در مواردي ويژه را بيان کرده و حکم ترور براساس عناوين ثانويه فقهي در مورد شخص معصوم و غيرمعصوم را به طور جداگانه شرح مي‌دهد. او در اين باره به عدم دست يازيدن مسلم بن عقيل به ترور عبيدالله بن زياد، به رغم احاطه کامل ايشان بر قتل وي اشاره کرده و آن را برگرفته از فرهنگ ناب تشيع دانسته است.

‫اين پژوهش به ابداعات فکري شهيد محمدباقر صدر در مباحث سياسي و اجتماعي دين اسلام اختصاص دارد. نگارنده ديدگاه‌هاي نظري شهيد صدر را با توجه به اصول معرفت شناسي ايشان (منطق استقرا) بررسيده و ابعاد سياسي، اجتماعي و اقتصادي حکومت اسلامي و نظام سياسي اسلام را از منظر ايشان تشريح مي‌کند. نويسنده در مقدمه نوشتار خود، زوايايي کوتاه از زندگي، افکار و شخصيت شهيد سيدمحمدباقر صدر را ارائه کرده و به معرفي خاندان، نوع افکار و شخصيت علمي و تحصيلات ايشان در علوم مختلف حوزوي مي‌پردازد. وي در فصل اول نظريه معرفت، اصول و روش‌هاي شهيد صدر در زمينه مباحث کلامي، فلسفي و فقهي، يعني روش منحصر به فرد ايشان را شناسايي کرده و ديدگاه‌هاي‌شان را در مورد نسبت بين فرد و جامعه، فقه و جامعه، فهم اجتماعي نصوص ديني، استنباط ايشان از روح شريعت اسلامي و اهميت مسايل سياسي و اجتماعي در دين اسلام منعکس مي‌سازد در فصل سوم شيوه‌هاي جديد و ابداعي شهيد سيدمحمدباقر صدر در تفسير قرآن کريم، روش تفسيري ايشان، تأثير روش تفسير در فهم قرآن کريم و ضوابط حاکم بر روش تفسير، همراه با نمونه‌هايي از آراي اقتصادي، سياسي و اجتماعي شهيد صدر از آيات الهي و سنن تاريخي قرآن شرح و بررسي شده است. در بخش ديگري از اين نوشتار، نويسنده با اشاره به ديدگاه‌هاي رايج سياسي معاصر، افکار و انديشه‌هاي ابداعي شهيد صدر را با ساير ديدگاه‌هاي شايع در زمينه مسايل سياسي و اجتماعي اسلام مقايسه کرده و اصول کلي نظام سياسي اسلام، قوانين حاکم بر نظام جمهوري اسلامي، مؤلفه‌هاي حکومت اسلامي، نظريه ولايت فقيه، صفات ولي فقيه و حاکم اسلامي از منظر آن شهيد بزرگوار و همچنين ديدگاه‌هاي ابداعي ايشان درباره تأسيس حکومت و بايسته‌هاي آن را بررسيده و تلاش‌هاي شهيد محمدصدر و افکار آن شهيد را مکمل نظريات شهيد سيدمحمدباقر صدر قلمداد مي‌کند.