جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫پژوهش حاضر در پنج بخش، فلسفه حرمت ربا در اسلام را بيان کرده و انواع ربا و احکام فقهي و حقوقي آن را بررسي کرده است. نويسنده پس از مفهوم شناسي، به مقايسه ربا با مفاهيم مشابه پرداخته است. همچنين پيشينه تاريخي آن را ارائه نموده است. سپس فلسفه حرمت ربا در اسلام را بيان کرده است. بر اساس آنچه از قرآن و روايات استفاده مي‌شود، ربا اکل مال به باطل و حرام است. نگارنده فلسفه حرمت ربا در اسلام را مبارزه با ظلم، ترويج کارهاي نيک، جلوگيري از رکود، محوريت نيروي کار در ايجاد درامد، کاهش فاصله طبقاتي و مولّد نبودن پول دانسته است. در حقيقت، رباخوار نتيجه و محصول تلاش ديگران را به روش ظالمانه از آنها ميستاند و از اين طريق، به تمرکز ثروت مي پردازد. در کتب فقهي، براي ربا دو قسم ذکر شده است: رباي معاملي و رباي قرضي. رباي معاملي ربايي است که در ضمن يک معامله تحقق مييابد و رباي قرضي در ضمن عقد قرض به وجود ميآيد. شرايط تحقق رباي معاملي، مکيل يا موزون بودن جنس مورد معامله، وحدت در جنس و زيادي و تفاضل است. نويسنده همچنين رباي بانکي را بررسي کرده و حکم حساب جاري و سپرده ثابت و برخي مباحث ديگر را بيان کرده است. سپس به احکام فقهي و حقوقي ربا پرداخته است. پس از بررسي ربا از نظر قرآن، سنت، اجماع و عقل و بيان حرمت مسلّم و شديد آن، ماهيت حقوقي ربا بررسي شده است. در قانون مجازات اسلامي، طرفين ربا با شرايطي، مجرم و قابل مجازات دانسته شده و يکي از مهمترين موضوعات در رسيدگي به جرايم رباخواري در محاکم، دشواري اثبات آن است؛ زيرا تمامي مراحل پرداخت و دريافت ربا با رضايت طرفين تحقق مييابد. همچنين عنصر مادي ربا، موضوع جرم، تبيين اصل 49 قانون اساسي، علل موجهه جرم، دادگاه صالح به رسيدگي و استثنائات حکمي ربا، تبيين شده است. ربا بين پدر و فرزند، ربا بين زن و شوهر، رباي مسلمان از کافر حربي، و ربا بين مالک و عبد، از استثنائات حکمي ربا دانسته شده است.