جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫طهارات ثلاث، بخش قابل توجهي از فقه را تشکيل ميدهند. غسل به عنوان يکي از طهارات، از جهت انواع، کيفيت و موجبات، در فقه مذاهب اسلامي قابل بررسي است. اين پژوهش در سه فصل، به اين موضوع پرداخته است. در کليات و مفاهيم، پس از واژه شناسي، آثار و فوايد غسل، و غسل در اديان ديگر بيان شده است. سپس، غسلهاي واجب و موجبات آن، از ديدگاه مذاهب اسلامي بررسي شده است. همه فقهاي اسلامي معتقدند که جنابت، حيض، نفاس و موت، موجب غسل واجب ميشوند. اما در موجب بودن استحاضه و مسّ ميت، بين اماميه و مذاهب ديگر اختلاف وجود دارد. اماميه استحاضه را موجب غسل واجب ميداند؛ ولي مذاهب ديگر، آن را موجب غسل مستحب و حتي وضو هم نميدانند. اماميه مسّ ميت را موجب غسل واجب و ديگران آن را موجب غسل مستحب يا وضو ميدانند. اماميه اسلام کافر را موجب غسل واجب نميداند؛ ولي حنبليه آن را موجب ميداند و بقيه مذاهب در صورتي آن را موجب ميدانند که کافر پيش از اسلام، دچار موجب غسل واجب شده باشد. اماميه بيش از پنجاه مورد را موجبات غسل مستحب ميداند. از غسلهاي مستحبي ميتوان به غسلهاي جمعه، عيد فطر و قربان، احرام، روز غدير، پانزدهم شعبان و ... اشاره نمود. اما مذاهب ديگر، موجبات غسل مستحب را بسيار کمتر از اين مقدار ميدانند. فصل پاياني به کيفيت انجام غسلها از ديدگاه مذاهب اسلامي پرداخته است. در کيفيت غسل، هر چند که بين اماميه و مذاهب ديگر، اشتراکاتي وجود دارد؛ ولي نسبت به جزئيات (از نظر آب، وضوي بدل از غسل، خواندن دعا، ذکر و غير آن)، اختلاف وجود دارد؛ همان گونه که در بعضي موارد، بين حنفيه و مذاهب ديگر اختلاف وجود دارد. به عنوان مثال، حنفيه شستن مواضع انعطاف بدن را تا حدي که موجب عسر و حرج نشود، واجب دانسته و مذاهب ديگر، شستن آنچه را که خارج از بدن محسوب ميشود، لازم ميدانند. همچنين در غسل ميت، از نظر آب غسل، آداب، واجبات و غير آن، ميان همه مذاهب، اختلاف وجود دارد.