جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب حاضر پانزده دیالوگ برگرفته از سریال بسیار تحسین شده بی بی سی، اصول و نظریه های فلسفه اخلاق، فلسفه سیاسی، فلسفه زبان و فلسفه علم را بررسی می کند.

آزادی واقعی: فلسفه عملی اسپینوزا ارائه ای سرراست از فلسفه اسپینوزا است که بر این موضوع تمرکز دارد که چگونه می توان زندگی کرد. این کتاب در میان پژوهشگران اخیر اسپینوزا منحصر به فرد است زیرا بر مولفه اخلاقی آثار اسپینوزا تمرکز دارد. برای اینکه اخلاق اسپینوزا را به منصه ظهور برساند، برنت ادکینز با چیزی که به نظر او بینش اخلاقی اساسی اسپینوزا است شروع می کند: یعنی اینکه احساسات با درک آنها کنترل می شوند. ادکینز نشان می دهد که چگونه روند آشکار شدن فلسفه اسپینوزا همیشه در موضوع بسیار عملی خوب زیستن لنگر انداخته است. اهمیت آزادی واقعی در درک آن از اخلاق اسپینوزا به عنوان یک «تجربه گرایی» و در دسترس بودن آن برای مخاطبان بسیار گسترده است. علیرغم این واقعیت که اسپینوزا بیش از 300 سال پیش درگذشت، نوشته‌های او برای طیف گسترده‌ای از رشته‌ها، از دین گرفته تا علوم اعصاب، به‌طور قابل‌توجهی پیش‌بینی‌کننده هستند. با این حال، منشأ این پیش‌آگاهی از نظریه‌ی اخلاقی بازنگری اسپینوزا برمی‌آید که چگونه می‌توانیم زندگی کنیم، نه اینکه چگونه باید زندگی کنیم. آزادی در هر جنبه‌ای از زندگی، از جنبه‌های شخصی گرفته تا سیاسی و مذهبی، به شیوه‌ای خاص از تعامل با دنیا بستگی دارد. این تعامل شکل آزمایشی را به خود می گیرد تا ببینیم آیا آنچه با آن درگیر می شویم منجر به افزایش یا کاهش ظرفیت ما برای تأثیرگذاری و تأثیرپذیری از جهان می شود. آزادی واقعی از نظر اسپینوزا در افزایش ظرفیت های ما نهفته است.

آزادی واقعی: فلسفه عملی اسپینوزا ارائه ای سرراست از فلسفه اسپینوزا است که بر این موضوع تمرکز دارد که چگونه می توان زندگی کرد. این کتاب در میان پژوهشگران اخیر اسپینوزا منحصر به فرد است زیرا بر مولفه اخلاقی آثار اسپینوزا تمرکز دارد. برای اینکه اخلاق اسپینوزا را به منصه ظهور برساند، برنت ادکینز با چیزی که به نظر او بینش اخلاقی اساسی اسپینوزا است شروع می کند: یعنی اینکه احساسات با درک آنها کنترل می شوند. ادکینز نشان می دهد که چگونه روند آشکار شدن فلسفه اسپینوزا همیشه در موضوع بسیار عملی خوب زیستن لنگر انداخته است. اهمیت آزادی واقعی در درک آن از اخلاق اسپینوزا به عنوان یک «تجربه گرایی» و در دسترس بودن آن برای مخاطبان بسیار گسترده است. علیرغم این واقعیت که اسپینوزا بیش از 300 سال پیش درگذشت، نوشته‌های او برای طیف گسترده‌ای از رشته‌ها، از دین گرفته تا علوم اعصاب، به‌طور قابل‌توجهی پیش‌بینی‌کننده هستند. با این حال، منشأ این پیش‌آگاهی از نظریه‌ی اخلاقی بازنگری اسپینوزا برمی‌آید که چگونه می‌توانیم زندگی کنیم، نه اینکه چگونه باید زندگی کنیم. آزادی در هر جنبه‌ای از زندگی، از جنبه‌های شخصی گرفته تا سیاسی و مذهبی، به شیوه‌ای خاص از تعامل با دنیا بستگی دارد. این تعامل شکل آزمایشی را به خود می گیرد تا ببینیم آیا آنچه با آن درگیر می شویم منجر به افزایش یا کاهش ظرفیت ما برای تأثیرگذاری و تأثیرپذیری از جهان می شود. آزادی واقعی از نظر اسپینوزا در افزایش ظرفیت های ما نهفته است.

کتاب «کانت»، کتابی است از جلد ششم مجموعۀ معروف تاریخ فلسفۀ فردریک کاپلستون که به‌طور مجزا توسط انتشارات نگاه و با ترجمۀ دکتر منوچهر بزرگمهر به چاپ رسیده است. دلیل این چاپ جداگانه، اولا شرح قابل‌قبول و جامع کاپلستون از فلسفۀ نظری، اخلاق، دین، زیبایی‌شناسی و غایت‌شناسی کانت و همچنین، اهمیت این فیلسوف در تاریخ فلسفه است. کاپلستون مطالب خود دربارۀ کانت را با توضیح مفصلی از زندگی وی آغاز می‌کند. فیلسوفی که یک استاد بی‌سروصدای دانشگاه بود، تا مدت‌ها تحت‌تأثیر متافیزیک ولفی-لایب‌نیتسی بود و علاوه‌بر اینکه هیچگاه به سفر نرفت و شهر خود را ترک نکرد، به‌دلیل مشکلات جسمانی زندگی بسیار منظمی داشت - آنچنان‌که دیگران ساعت خود را با رسیدن او به سر قرار تنظیم می‌کردند. پس از شرح زندگی جالب فیلسوف، کاپلستون به سراغ توضیح پروژۀ کانت، یعنی این پرسش که «چگونه مابعدالطبیعیه به‌عنوان یک علم ممکن است؟» می‌رود. وی انقلاب کپرنیکی کانت را توضیح داده و سر‌فصل‌های اصلی مهم‌ترین کتاب نظری کانت، «نقد عقل محض» را به‌طور قابل فهم و موجز بیان می‌کند. پس از این، نوبت به توضیح فلسفۀ عملی کانت می‌رسد. توضیح کاپلستون در این فصل مبتنی‌بر دو کتاب کانت دربارۀ اخلاق است، یعنی «بنیاد برای مابعدالطبیعیۀ اخلاق» و «نقد عقل عملی». در سر‌فصل بعدی، کاپلستون به سراغ تلخیص و شرح آراء امانوئل کانت از «قوۀ حکم» به‌عنوان قوۀ وحدت‌بخش میان عقل عملی و عقل نظری می‌رود. در این فصل، آراء کانت راجع‌به زیبایی‌شناسی و غایت‌شناسی نیز بررسی می‌شود. به‌طور کلی این کتاب، تفسیری کلاسیک از کانت محسوب می‌شود. با اینحال با توجه به اینکه متأسفانه در فارسی شرح‌های مفصل و جامعی از کانت وجود ندارد، این کتاب می‌تواند برای آشنایی اولیه با یکی از بزرگ‌ترین فلاسفه‌ای که تاریخ به خود دیده است، بسیار مناسب افتد.

«فریدریش نیچه» نوشته ایوو فرنتزل که در اول ژانویه 1967 منتشر شد، کتابی جامع و جذاب از زندگی و فلسفه یکی از تأثیرگذارترین و بحث برانگیزترین متفکران قرن نوزدهم، فردریش نیچه را ارائه می‌دهد. این بیوگرافی و پرتره‌ای چند‌وجهی از سفر فکری و تجربیات شخصی نیچه ارائه می‌دهد. ایوو فرنتزل، محقق و زندگی نامه نویس، زندگی نیچه را از بدو تولدش در 15 اکتبر 1844 در روکن، زاکسن، در طول سال‌های شکل گیری، دوران تحصیلی‌اش و دوره پربار دستاوردهای فلسفی که او را به عنوان متفکری پیشگام معرفی کرد، به دقت ترسیم می‌کند. روایت فرنزل نه تنها آموزنده است، بلکه در دسترس نیز است و در عین حال که دقت آکادمیک را حفظ می کند، ایده های پیچیده فلسفی را برای مخاطبان گسترده قابل درک می کند. ساختار این کتاب به صورت زمانی است و از اوایل زندگی نیچه شروع می شود. فرنتزل به بررسی پیشینه خانوادگی نیچه می پردازد و تأثیر پدرش، کشیش لوتری را که زمانی که نیچه تنها چهار سال داشت درگذشت، برجسته می‌کند. این فقدان اولیه، همراه با تربیت سختگیرانه مادر و خواهرش، نقش مهمی در شکل گیری شخصیت و اندیشه نیچه داشت. نویسنده سپس به فعالیت‌های آکادمیک نیچه می‌رود. استعدادهای شگرف نیچه باعث شد تا در سن 24 سالگی به درجه استادی در رشته زبان‌شناسی کلاسیک در دانشگاه بازل برسد. فرنزل موفقیت تحصیلی اولیه نیچه و نوشته‌های فلسفی اولیه او را که به شدت تحت تأثیر آثار آرتور شوپنهاور و ریچارد واگنر قرار گرفته بود، شرح می‌دهد. با این حال، رابطه نیچه با هر دو نفر تیره شد و منجر به تغییر قابل توجهی در تفکر او شد. زندگینامه توجه ویژه‌ای به پربارترین سال‌های نیچه دارد که در طی آن آثار مهمی مانند «چنین گفت زرتشت»، «فراسوی نیک و بد» و «تبارشناسی اخلاق» را تألیف کرد. فرنتزل به طرز ماهرانه ای تجزیه و تحلیل این متون را با جزئیات بیوگرافی در هم می‌آمیزد و بینش‌هایی را در مورد اینکه چگونه تجربیات شخصی نیچه، از جمله نبردهای او با بیماری و انزوا، به ایده‌های فلسفی او کمک می کند، ارائه می دهد. یکی از جنبه‌های انتقادی زندگی نامه، کاوش او در فلسفه نیچه است. او مفاهیم نیچه مانند «اراده معطوف به قدرت»، «بازگشت ابدی» و «ابرانسان» را به شیوه‌ای جذاب و روشنگر توضیح می‌دهد. نویسنده از جنبه‌های بحث‌برانگیزتر اندیشه نیچه، از جمله نقدهای او از دین، اخلاق و فرهنگ معاصر، دوری ‌جوید. در عوض، او آنها را در زمینه ارائه می کند و به خوانندگان این امکان را می دهد تا ماهیت رادیکال ایده های نیچه و ارتباط پایدار آنها را درک کنند. این کتاب با ارزیابی تأثیر نیچه بر تفکر مدرن به پایان می رسد. فرنتزل نشان می‌دهد که چگونه کار نیچه بر رشته‌های متنوعی از جمله فلسفه، ادبیات، روانشناسی و مطالعات فرهنگی تأثیر گذاشته است. او در مورد استقبال نیچه توسط متفکران بعدی مانند مارتین هایدگر، میشل فوکو و ژاک دریدا بحث می‌کند و تأثیر عمیق و ماندگار فلسفه نیچه را نشان می دهد. «فریدریش نیچه» نوشته ایوو فرنتزل روایتی متقاعدکننده و آموزنده از زندگی و اندیشه نیچه است. ترکیب عناصر روایی آن درکی کل نگر از نیچه به عنوان یک انسان و هم به عنوان یک فیلسوف فراهم می‌کند. رویکرد متوازن نویسنده، که نه بی‌دلیل نیچه را مورد احترام قرار می‌دهد و نه تحقیر می‌کند، به خوانندگان این امکان را می‌دهد تا در مورد این شخصیت پیچیده و اغلب سوء‌برداشت شده قضاوت کنند.

مشخصه آثار میشل ولبک یکی از پرخواننده‌ترین و بحث‌انگیزترین نویسندگان معاصر فرانسه تفکر شوپنهاور است. وقتی ولبک در میانه دهه دوم زندگی خود در کتابخانه‌ای به حکمت‌هایی در باب زندگی شـوپنهاور برخورد، مبهوت آن شـد و به دنبال نسخه‌ای از مهم‌ترین اثر فلسفی او، «جهان همچون اراده و تصور»، گشت و آن را به دست آورد. او در شوپنهاور این بدبین رادیکال، رویدادنگار رنج انسانی و مردم‌گریز گوشـه‌گیر برداشتی نیرومند در باب موقعیت آدمی و آینده محتوم او یافت. در محضر شوپنهاور، داستان مواجهه‌ای نظرگیر است میان یک رمان‌نویس و یک فیلسوف، و نیز گواهی بر تأثیـر ژرف و ماندگار فلسفۀ شوپنهاور بر یکی از بزرگترین نویسندگان زنده فرانسه.

مشخصه آثار میشل ولبک یکی از پرخواننده‌ترین و بحث‌انگیزترین نویسندگان معاصر فرانسه تفکر شوپنهاور است. وقتی ولبک در میانه دهه دوم زندگی خود در کتابخانه‌ای به حکمت‌هایی در باب زندگی شـوپنهاور برخورد، مبهوت آن شـد و به دنبال نسخه‌ای از مهم‌ترین اثر فلسفی او، «جهان همچون اراده و تصور»، گشت و آن را به دست آورد. او در شوپنهاور این بدبین رادیکال، رویدادنگار رنج انسانی و مردم‌گریز گوشـه‌گیر برداشتی نیرومند در باب موقعیت آدمی و آینده محتوم او یافت. در محضر شوپنهاور، داستان مواجهه‌ای نظرگیر است میان یک رمان‌نویس و یک فیلسوف، و نیز گواهی بر تأثیـر ژرف و ماندگار فلسفۀ شوپنهاور بر یکی از بزرگترین نویسندگان زنده فرانسه.

«فریدریش نیچه» نوشته ایوو فرنتزل که در اول ژانویه 1967 منتشر شد، کتابی جامع و جذاب از زندگی و فلسفه یکی از تأثیرگذارترین و بحث برانگیزترین متفکران قرن نوزدهم، فردریش نیچه را ارائه می‌دهد. این بیوگرافی و پرتره‌ای چند‌وجهی از سفر فکری و تجربیات شخصی نیچه ارائه می‌دهد. ایوو فرنتزل، محقق و زندگی نامه نویس، زندگی نیچه را از بدو تولدش در 15 اکتبر 1844 در روکن، زاکسن، در طول سال‌های شکل گیری، دوران تحصیلی‌اش و دوره پربار دستاوردهای فلسفی که او را به عنوان متفکری پیشگام معرفی کرد، به دقت ترسیم می‌کند. روایت فرنزل نه تنها آموزنده است، بلکه در دسترس نیز است و در عین حال که دقت آکادمیک را حفظ می کند، ایده های پیچیده فلسفی را برای مخاطبان گسترده قابل درک می کند. ساختار این کتاب به صورت زمانی است و از اوایل زندگی نیچه شروع می شود. فرنتزل به بررسی پیشینه خانوادگی نیچه می پردازد و تأثیر پدرش، کشیش لوتری را که زمانی که نیچه تنها چهار سال داشت درگذشت، برجسته می‌کند. این فقدان اولیه، همراه با تربیت سختگیرانه مادر و خواهرش، نقش مهمی در شکل گیری شخصیت و اندیشه نیچه داشت. نویسنده سپس به فعالیت‌های آکادمیک نیچه می‌رود. استعدادهای شگرف نیچه باعث شد تا در سن 24 سالگی به درجه استادی در رشته زبان‌شناسی کلاسیک در دانشگاه بازل برسد. فرنزل موفقیت تحصیلی اولیه نیچه و نوشته‌های فلسفی اولیه او را که به شدت تحت تأثیر آثار آرتور شوپنهاور و ریچارد واگنر قرار گرفته بود، شرح می‌دهد. با این حال، رابطه نیچه با هر دو نفر تیره شد و منجر به تغییر قابل توجهی در تفکر او شد. زندگینامه توجه ویژه‌ای به پربارترین سال‌های نیچه دارد که در طی آن آثار مهمی مانند «چنین گفت زرتشت»، «فراسوی نیک و بد» و «تبارشناسی اخلاق» را تألیف کرد. فرنتزل به طرز ماهرانه ای تجزیه و تحلیل این متون را با جزئیات بیوگرافی در هم می‌آمیزد و بینش‌هایی را در مورد اینکه چگونه تجربیات شخصی نیچه، از جمله نبردهای او با بیماری و انزوا، به ایده‌های فلسفی او کمک می کند، ارائه می دهد. یکی از جنبه‌های انتقادی زندگی نامه، کاوش او در فلسفه نیچه است. او مفاهیم نیچه مانند «اراده معطوف به قدرت»، «بازگشت ابدی» و «ابرانسان» را به شیوه‌ای جذاب و روشنگر توضیح می‌دهد. نویسنده از جنبه‌های بحث‌برانگیزتر اندیشه نیچه، از جمله نقدهای او از دین، اخلاق و فرهنگ معاصر، دوری ‌جوید. در عوض، او آنها را در زمینه ارائه می کند و به خوانندگان این امکان را می دهد تا ماهیت رادیکال ایده های نیچه و ارتباط پایدار آنها را درک کنند. این کتاب با ارزیابی تأثیر نیچه بر تفکر مدرن به پایان می رسد. فرنتزل نشان می‌دهد که چگونه کار نیچه بر رشته‌های متنوعی از جمله فلسفه، ادبیات، روانشناسی و مطالعات فرهنگی تأثیر گذاشته است. او در مورد استقبال نیچه توسط متفکران بعدی مانند مارتین هایدگر، میشل فوکو و ژاک دریدا بحث می‌کند و تأثیر عمیق و ماندگار فلسفه نیچه را نشان می دهد. «فریدریش نیچه» نوشته ایوو فرنتزل روایتی متقاعدکننده و آموزنده از زندگی و اندیشه نیچه است. ترکیب عناصر روایی آن درکی کل نگر از نیچه به عنوان یک انسان و هم به عنوان یک فیلسوف فراهم می‌کند. رویکرد متوازن نویسنده، که نه بی‌دلیل نیچه را مورد احترام قرار می‌دهد و نه تحقیر می‌کند، به خوانندگان این امکان را می‌دهد تا در مورد این شخصیت پیچیده و اغلب سوء‌برداشت شده قضاوت کنند.

همان طور که میدانیم، آلتوسر در متن خودانتقادی اش تلاش کرد تا بگوید آنچه واقعا در گذشته برای اش مهم بوده نه ساختارگرایی که اسپینوزا بوده است: «اگر ما هرگز ساختارگرا نبوده باشیم، اکنون می توانیم توضیح بدهیم که چرا: چرا چنین به نظر می آمدیم، ولو این که ساختارگرا نبوده باشیم، چرا چنین سوءتفاهم عجیب و غریبی پیش آمد که بر اساس اش کتابهایی نوشته شوند. ما برای عطش و ولعی بی محابا قدرتمند و سازش ناپذیر گناهکار بودیم: ما اسپینوزیست بودیسم» ( ۱۳۲٫۱۹۷۶). چیزی که منتقدان به ندرت از آن باخبرند، این است که رابطه ی آلتوسر و شاگردان اش با ساختارگرایی و اسپینوزا، متضمن درگیر شدن در رابطه ی سومی هم بود. اگرچه تنها در نوشته هایی که پس از مرگ آلتوسر منتشر شده اند می توانیم به صراحت ارجاعات او به نوشته های دلوز را مشاهده کنیم، ولی به نظر می رسد آلتوسر و حلقه اش کاملا همدلانه به آثار اولیه ی دلوز تمایل داشته اند. ولین پیش نویس جستار دلوز دریاب ساختارگرایی در حقیقت نسخه برداری از روی نوار ضبط شده ی گفتار او به تاریخ ۶ دسامبر ۱۹۶۷ بود. دلوز در فوریه ی ۱۹۶۸ نسخه ای از این گفتار را برای آلتوسر فرستاد تا نظر او را درباره ی «انتشار پذیربودن» نوشته جویا شود (دلوز ۱۹۶۸). با ملاحظه ی نظرگاو عمومی او از فعالیت فلسفی به مثابهی نوعی آفرینش مفهومی، علاقه ی دلوز به ساختارگرایی نه مبتنی بر نقایص آن بلکه در تشخیص آن است که ساختارگرایی کدام «صورتهای جدید اندیشه» را ممکن می گرداند. دلوز ارائه ی خود را با این پرسش آغاز می کند که ساختارگرایی چیست؟»، پرسشی که طنین پرسشی قدیمی تر را در خود دارد بدین مضمون که «اگزیستانسیالیسم چیست؟ ». سوای تنوع بسیار نویسندگان، متون، و «حوزه ها»، " دلوز مدعیست که یک «مشابهت معین» یا «شباهتی خانوادگی» میان آنها ساختارگراها وجود دارد. از این رو پرسش «ساختارگرایی چیست؟ » به صورت این پرسش که «ساختارگرا چه کسیست؟» یا «ساختارگرایان کدام اند؟+ بهتر مطرح می شود. دلوز در آن زمان دسته ی بزرگی را ذیل ساختارگراها میداند: لویی آلتوسر، میشل فوکو، ژاک لکان، رومن یاکوبسن، کلود لوی-استروس، رولان بارت، و نویسندگان مجله ی تل کل(Tel Quet)؛ در واقع، مابقی ارائه ی دلوز به این دسته و نوشته هایشان. این کتاب ساختارگرایی را از منظر آلتوسر و دلوز تشریح می کند.

همان طور که میدانیم، آلتوسر در متن خودانتقادی اش تلاش کرد تا بگوید آنچه واقعا در گذشته برای اش مهم بوده نه ساختارگرایی که اسپینوزا بوده است: «اگر ما هرگز ساختارگرا نبوده باشیم، اکنون می توانیم توضیح بدهیم که چرا: چرا چنین به نظر می آمدیم، ولو این که ساختارگرا نبوده باشیم، چرا چنین سوءتفاهم عجیب و غریبی پیش آمد که بر اساس اش کتابهایی نوشته شوند. ما برای عطش و ولعی بی محابا قدرتمند و سازش ناپذیر گناهکار بودیم: ما اسپینوزیست بودیسم» ( ۱۳۲٫۱۹۷۶). چیزی که منتقدان به ندرت از آن باخبرند، این است که رابطه ی آلتوسر و شاگردان اش با ساختارگرایی و اسپینوزا، متضمن درگیر شدن در رابطه ی سومی هم بود. اگرچه تنها در نوشته هایی که پس از مرگ آلتوسر منتشر شده اند می توانیم به صراحت ارجاعات او به نوشته های دلوز را مشاهده کنیم، ولی به نظر می رسد آلتوسر و حلقه اش کاملا همدلانه به آثار اولیه ی دلوز تمایل داشته اند. ولین پیش نویس جستار دلوز دریاب ساختارگرایی در حقیقت نسخه برداری از روی نوار ضبط شده ی گفتار او به تاریخ ۶ دسامبر ۱۹۶۷ بود. دلوز در فوریه ی ۱۹۶۸ نسخه ای از این گفتار را برای آلتوسر فرستاد تا نظر او را درباره ی «انتشار پذیربودن» نوشته جویا شود (دلوز ۱۹۶۸). با ملاحظه ی نظرگاو عمومی او از فعالیت فلسفی به مثابهی نوعی آفرینش مفهومی، علاقه ی دلوز به ساختارگرایی نه مبتنی بر نقایص آن بلکه در تشخیص آن است که ساختارگرایی کدام «صورتهای جدید اندیشه» را ممکن می گرداند. دلوز ارائه ی خود را با این پرسش آغاز می کند که ساختارگرایی چیست؟»، پرسشی که طنین پرسشی قدیمی تر را در خود دارد بدین مضمون که «اگزیستانسیالیسم چیست؟ ». سوای تنوع بسیار نویسندگان، متون، و «حوزه ها»، " دلوز مدعیست که یک «مشابهت معین» یا «شباهتی خانوادگی» میان آنها ساختارگراها وجود دارد. از این رو پرسش «ساختارگرایی چیست؟ » به صورت این پرسش که «ساختارگرا چه کسیست؟» یا «ساختارگرایان کدام اند؟+ بهتر مطرح می شود. دلوز در آن زمان دسته ی بزرگی را ذیل ساختارگراها میداند: لویی آلتوسر، میشل فوکو، ژاک لکان، رومن یاکوبسن، کلود لوی-استروس، رولان بارت، و نویسندگان مجله ی تل کل(Tel Quet)؛ در واقع، مابقی ارائه ی دلوز به این دسته و نوشته هایشان. این کتاب ساختارگرایی را از منظر آلتوسر و دلوز تشریح می کند.