جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ترجمه ماشینی: فیزیک ابن سینا اولین جلدی است که او هنگام شروع دایره المعارف تاریخی علم و فلسفه خود به نام شفا نوشت. دلایل ابن سینا برای شروع با فیزیک متعدد است: اصول مورد نیاز برای درک علوم طبیعی خاص مانند روانشناسی را ارائه می دهد. بسیاری از مسائلی را که در متافیزیک او در کانون توجه قرار می گیرد، مطرح می کند. و نمونه‌های عینی بسیاری از ابزارهای تحلیلی انتزاعی را که او بعداً در منطق توسعه داد ارائه می‌کند. در حالی که فیزیک ابن سینا تقریباً از اندیشه فیزیک ارسطو پیروی می‌کند، با تأکید بر علل طبیعی، ماهیت حرکت، و شرایط لازم برای حرکت، کار به سختی مشتق شده است. مسلماً این ذهن درخشان ترین ذهن دوران باستان متأخر را نشان می دهد که با کل سنت فلسفه طبیعی که از یونانیان به ارث رسیده و همچنین اندیشه فیزیکی متکلمان فکری مسلمان به ارث رسیده و بازاندیشی می کند. به این ترتیب، فیزیک برای هر کسی که علاقه مند به درک سیستم کامل فلسفی ابن سینا، تاریخ علم، یا تاریخ ایده ها است، ضروری است.

در میان انبوه مباحث فلسفی و کلامی کمتر مسئله‌ای مانند چگونگی علم الهی به اشیاء قبل از پیدایش آنها معرکه آرای متفاوت و گهگاه متناقض شده است. مجادلات درازدامن برانگیخته‌شده پیرامون این مسئله تا آنجا است که منتقدان و طرفداران دیدگاه نام‌آشناترین فیلسوف جهان اسلام، ابن‌سینا، در خصوص علم الهی به موجودات قبل از پیدایش را در دو سوی علم حصولی (صور مرتسمه) و حضوری (علم اجمالی کمالی) قرار داده است. پژوهش حاضر کوشیده است ضمن ارائه و بیان این دو برداشت، و نقد و بررسی آن‌ها، به این پرسش بنیادی پاسخ دهد که از دو دیدگاه یادشده که برای هر یک می‌توان تصریحات، عبارات و مؤیداتی از کلام ابن‌سینا ارائه نمود، کدام یک با مبانی اساسی و خدشه‌ناپذیر وی سازگاری بیشتری دارد. سزاوار یادآوری است که با اندک جستجویی به سرعت و سهولت می‌توان به مقالات و کتاب‌های بسیاری درباره علم الهی از منظر ابن‌سینا دست یافت -دست‌کم نگارنده خود دو مقاله پژوهشی اختصاصی و فصل‌های نوشته‌شده در کتاب‌های تألیفی دارد- لیکن پژوهشی مستقل در این باره نوشته نشده که همراه با نقد و بررسی و نگاه تحلیلی بر این باور باشد که ابن‌سینا را باید مبتکر علم اجمالی کمالی دانست، دیدگاهی که در سازگاری دقیق و پیوندی عمیق با مبانی بنیادی ابن‌سینا است.

ترجمه ماشینی: هدف این مقاله پاسخ به این سوال است که "چرا خداوند جهان را آفریده است" با بررسی اثر بزرگ بدیعزمان سعید نورسی، رسائل نور (رساله‌ای نور)، تا نشان دهد که از منظر نورانی، عشق الهی دلیل است. برای خلقت جهان. بخش اول، مفهوم عشق الهی را که در ادبیات علمی اسلامی گسترده‌تر منعکس شده است، بررسی خواهد کرد. پس از آن بحثی در مورد الهیات اسمای الهی، با توجه ویژه به دیدگاه نورسی انجام خواهد شد و نقش مهمی را که این مفهوم در الهیات نورسی به ویژه در ارتباط با آفرینش کیهانی ایفا می کند، نشان می دهد. بخش سوم متافیزیک عشق، پیامدهای مهم عشق خداوند در خلقت جهان و نقش آن به عنوان نیروی محرکه پویایی و فعالیت های درون ساختار جهان را بررسی می کند. ارائه قرآنی عشق، ماه. ابا، و همچنین اهمیت ماهیت متقابل عشق بین خدا و نوع بشر در ادامه بررسی خواهد شد. بخش پایانی هم‌افزایی بین عشق الهی و مفهوم قرآنی ابتلا، امتحان و مصیبت را روشن می‌کند تا ابزار آن را در سفر معنوی انسان نشان دهد.

يكي از مباحثی که در طول تاریخ فلسفة اسلامی مورد بحث و بررسی بوده، امکان یا امتناع وجود خلأ است. مسئله اینست که آیا میتوان مکان یا فضايی در نظر گرفت که هیچگونه جسمی در آن نباشد؟ ارسطو از نخستین فیلسوفانی است که به نقادی نظریة خلأ پرداخته و استدلالهايی در اينباره ارائه كرده است. ابن‌سینا نيز بپيروي از ارسطو، به بحث و استدلال در اينباره پرداخته است. این براهین از حيث تساوی یا تفاوت نداشتن ابعاد خلأ، متحرک و ساکن نبودن اجسام در خلأ، حرکت قسری در هوای آزاد و زمانی نبودن حرکت اجسام در خلأ اقامه شده‌اند. فخر رازي اشکالات متعددی بر این براهین وارد دانسته که این پژوهش به بررسي نقادانه آنها ميپردازد.

تفاوت موضوع فلسفه و در نتیجه گستره و دامنۀ آن نزد فیلسوفان، أثر قابل توجهی بر نسبت این دانش با سایر علوم دارد. بازخوانی موضوع فلسفه نزد علامه طباطبایی حاکی از تفاوت دیدگاه وی در این خصوص نسبت به متقدمین است. نگاشتۀ حاضر با روش توصیفی-تحلیلی، به این پرسش پاسخ می‌دهد که دامنۀ موضوع فلسفه نزد علامه طباطبایی چه تفاوتی با ابن‌سینا و ملاصدرا دارد و تأثیر تمایز مذکور بر نسبت فلسفه با سایر علوم چیست؟ مطابق یافته‌های این پژوهش، علامه طباطبایی با معرفی «واقعیت» به عنوان موضوع «فلسفه»، دامنۀ محدود شدۀ این موضوع به وجود مطلق و اقسام اولیۀ آن را به تمام واقعیات، اعم از وجود عام و وجودات خاصِ مادی و غیر مادی گسترش می‌دهد. بدین ترتیب با مهیا شدن امکان تحلیل هستی‌شناسانه در خصوص واقعیات جزئیِ مرتبط با علوم و همچنین پی‌ریزیِ گسترده‌تر اصول و قواعد مورد نیاز دانش‌ها، زمینۀ گسترش کارکرد فلسفه و ثمربخشی آن و اعتبار سایر علوم فراهم می‌شود.

بحث اوضاع فلکی و موقعیت ستارگان و همچنین نحوه قرار گرفتن آن‌ها و متعاقباً سعدی و نحسی روزها مسأله‌ای است که از دیرباز توجه مردم را به خود جلب کرده است. بسیاری از مردمان بر این باورند ک اوضاع فلکی نقش تعیین‌کننده در اتفاقات زندگی آن‌ها دارد. این باور در بخش علمی مسأله، امری انکارناپذیر است مانند اعتقاد به تأثیر خسوف و کسوف در پدیدارهای طبیعی. اما بخش غیرعلمی آن عموماً به شکل خرافات در زندگی انسان‌ها نمود پیدا کرده است؛ این که اساساً اوضاع فلکی علاوه بر تأثیرات طبیعی بتواند تعیین‌کننده‌ی مفاهیم ارزشی از جمله سعد و نحس ایام باشد، دغدغه‌ای است که حتی فیلسوفان از آن فارغ نبوده‌اند؛ از جمله‌ی آن‌ها خواجه ‌نصیرالدین طوسی است. سوال پایه تحقیق حاضر آن است که خواجه نصیر الدین طوسی چه تبیین فلسفی از سعد و نحس ایام مطرح میکند؟ دستاورد این پژوهش عبارتست از آنکه مسأله سعد و نحس ایام و انتساب آن‌ها به اوضاع فلکی از نگاه فیلسوفان به دور نمانده است و خواجه نصیر الدین طوسی بر اساس مبانی انسان شناختی و جهاشناختی تاثیر افلاک بر نفوس و سعد و نحس ایام را تحلیل و تبیین کرده است. او معتقد است فعل و انفعالات و حرکت افلاک و شکل و نظم بین ستارگان و اجسام فلکی ، با توجه به توان و قابلیتی که نفس انسانی برای تاثیر در جسم و تاثر از آن دارد، می تواند موجبات سعدی و نحسی ،در زندگی انسان و همچنین تأثیر در زمین و اجسام موجود در آن را فراهم سازد .

هدف: هدف پژوهش حاضر، تبیین سازوکار کشف و انعکاس حقایق کلی و جزیی وحیانی در نفس نبی(ص) از منظر ابن‌سینا و ارزیابی انتقادی دیدگاه وی بود. روش: در این پژوهش از روش توصیفی‎- تحلیلی بهره گرفته شد. شیوۀ گردآوری اطلاعات، به صورت منابع اسنادی و مطالعات کتابخانه‌ای بود. یافته‌ها: در نظام معرفت‌شناختی ابن سینا، اولاً، قوۀ حدس و عقل قدسی به عنوان ظرفیتهای عقلی مختص نبی، امکان ارتباط بی‌واسطۀ نبی را با عقل فعال برای دریافت معقولات و معارف کلی وحی فراهم ساخته؛ ثانیاً، نفس نبی به مدد قوۀ خیال نیرومند،‌ قابلیت اتصال به نفوس فلکی را یافته است و دریافت معارف جزیی وحی، اعم از علم نبی به جزئیات مربوط به عالم ماده و مشاهده و شنیدن کلام خدا به واسطۀ فرشتۀ حامل وحی امکان‌پذیر می‌شود. نتیجه‌گیری: ابن سینا سعی کرده با طرح نقش عقل فعال، قوۀ حدس، عقل قدسی و قوۀ خیال نیرومند در نبی، سازوکار کشف و انعکاس وحی در نفس نبی را توجیه کند؛ اما تبیین وی از این مسئله، با نقدها و چالشهایی مواجه شده است.